ماما شدن راحت نیست، یک ماما باید بتواند پس از تحصیل و کسب توانمندی در این حرفه، در یک محیط استرس زا آنهم در یک شیفت طولانی کار کند، خونسرد باشد، به مادر در حال زایمان آرامش دهد و با لبخند از نوزاد تازه متولد شده استقبال کند.
پیشگیری از حاملگی‌های بی موقع و زودرس، راهنمایی بهداشتی در زمینه بهداشت باروری، کاهش خطرات و زایمان راحت مادر باردار، انجام مراقبت‌های اورژانس و ارجاع بیمار و انجام تنظیم خانواده تنها بخش کوچکی از حرفه پردردسر مامایی است.
با وجود همه این دغدغه‌ها و سختی‌ها، یک ماما در مقایسه با سایر رشته‌های پزشکی از حداقل حقوق و نداشتن حق کارانه زایمان طبیعی برخوردار است، دغدغه‌هایی که انگیزه را کم می کند و گاه یک ماما را برای ادامه راه دچار تردید می‌کند.
ماماهای استان کرمانشاه که تعداد آنان به ۸۰۰ نفر می رسد در ارایه آموزش و نکات سازنده نقش مهم و اساسی به عهده دارند. آنان خواهان برقراری حق کارانه تشویقی زایمان طبیعی و عقد قرارداد سازمان های بیمه گر با ماما در دفاتر خصوصی و مطب هستند.
برگشتن عنوان ماما در مراقبت های بهداشتی و تسهیل ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر رشته مامایی و تایید کامل سختی کار مامایی و اعطای پنج سال بخشودگی از دیگر مطالبات این قشر زحمتکش است.
مغفول ماندن ماماها در نسخه‌های الکترونیک
یک مامای کرمانشاهی که به مدت هفت سال است در یکی از مراکز درمانی مشغول به خدمت است، به خبرنگار ایرنا گفت: مامایی جایگاه واقعی خود را در نظام بهداشت و درمان ندارد و بسیاری از این افراد تحت عنوان «مراقبان سلامت» در بخش های دیگر همچون مراکز واکسینه کار می کنند و یا به عنوان همراه در مطب دیگر متخصصان زن مشغول به کار هستند و نمی توانند به راحتی در مطب خصوصی خود مشغول شوند.
«فرزانه.ک» با بیان اینکه ماما تنها همراه مادر در دوران بارداری نیست و وظایف متعدد برعهده دارد، ادامه داد: در بخش نسخه‌های الکترونیک و سیستم ارجاع، جامعه مامایی دیده نشده است و مراکز بیمه از عقد قرارداد با ماماها خودداری می کنند.
افزایش جمعیت نیازمند سرمایه گذاری در حرفه مامایی است
یکی دیگر از ماماهای کرمانشاهی در گفت و گو با ایرنا، خواهان ارج نهادن همگان به این حرفه شد و گفت: امسال در جریان اضافه شدن قانون حمایت خانواده و جوانی جمعیت هستیم که در ماده پنجاه این قانون صراحتا اعلام شده که دولت موظف است سالانه پنج درصد میزان زایمان طبیعی را افزایش دهد و اگر دولت درصدد تحقق این قانون است باید بر ماماها سرمایه گذاری کند.
وی تاکید کرد، باید بر روی حرفه مامایی سرمایه گذاری کنیم اگر می خواهیم که مردم به فرزندآوری آنهم به صورت زایمان طبیعی تشویق شوند.
کرمانشاه ۸۰۰ ماما دارد
در ادامه مسوول اداره مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه نیز در گفت و گو با ایرنا، از وجود ۸۰۰ نفر ماما در استان کرمانشاه خبر داد و اظهار کرد: این تعداد در بخش های مختلف بهداشت، درمان، آموزش و بخش خصوصی در حال فعالیت هستند و یا دارای مطب و یا دفتر کار هستند.
«شیوا کاظمی» افزود: ماماها در بخش بهداشت وظایفی دارند که در زمینه ارائه مراقبت های بهداشتی، پیشگیری و مشاوره ای مشغول به کار هستند.
وی ادامه داد: ماماها در بخش درمان، بیشتر در بلوک های زایمان برای مادران در حین زایمان، مراقبت های پس از زایمان و مراقبت های اورژانسی مشغول به خدمت هستند که بخش های مربوط به نوزادان و مراقبت های نوزادی و بارداری های پرخطر بخش دیگر از فعالیت های این همکاران است.
کاظمی ادامه داد: ماماها در بخش آموزش بیشتر دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکترای مامایی هستند و به تربیت دانشجویان و نسل جدید می پردازند و فعالیت های آموزشی و پژوهشی انجام می دهند.
وی ادامه داد: در بخش خصوصی، ماماها دارای مطب و یا دفتر کار هستند و براساس آیین نامه صلاحیت مشغول به خدمت هستند که مراقبت های دوران بارداری و بیماری های زنان عمده ترین فعالیت آنان است.
عدالتی در زمینه دستمزد نیست
وی که دارای ۲۶سال سابقه کار است و به مدت ۱۴سال در بخش زایمان کار بالینی انجام داده، در خصوص مهمترین و اساسی‌ترین مشکلی که حرفه مامایی با آن در ارتباط است، گفت: متاسفانه در مقایسه با سایر رشته های پزشکی، با ماماها برخورد عادلانه ای صورت نمی گیرد که این ناعدالتی بیشتر در زمینه دستمزد و سختی شرایط کار دیده می شود.
کاظمی یادآور شد، بسیاری از رشته های پزشکی به ویژه پرستاری که نزدیکی بیشتری با حرفه مامایی دارد به عنوان مشاغل سخت شناخته می شود و از پنج سال بخشودگی برخوردار است و با ۲۵ سال سابقه به راحتی می توانند بازنشته شود.
مامایی پنج سال بخشودگی بیمه ای می خواهد
مسوول اداره مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه ادامه داد: در شرایط فعلی و با توجه به وضعیت اقتصادی جامعه، ماماها از این پنج سال بخشودگی برخوردار نیستند و تنها از دو و نیم سال آنهم با کلی دوندگی برخوردار شده اند.
کاظمی گفت: اگر گمان شود مامایی شغل سختی نیست تصور اشتباهی کرده ایم، یک ماما هم دارای شیفت شب است و یک زن است، عمدتا همکاران ما مادر یک خانواده هستند و وظایف مادری دارند.
تحمل بی تابی مادران
وی اضافه کرد، بیمارانی که به ما مراجعه می کنند مادرانی هستند که یک زایمان را پیش رو دارند و این مادران قرار است با بدترین شدت درد مواجه شوند و ماما مجبور است بی تابی این مادران را تحمل کند و خوش رفتار باشد و باید از دو موجود مراقبت کند.
مسوول اداره مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه افزود: با وجود این همه سختی در حرفه مامایی، هنگامی که سخن از سختی کار،کارانه، حقوق و مزایا به میان می آید شغل سخت قلمداد نمی شود.
وی ابراز امیدواری کرد، تا این دو سال و نیم باقیمانده برای همکاران احیا شود تا با ۲۵سال بتوانند بازنشسته شوند که تاکنون ۲۷ و نیم سال خدمت مورد قبول واقع شده است.
محرومیت از انجام خدمت در مطب های شخصی
کاظمی ادامه داد: باوجود اینکه ماماها به صورت تخصصی برای مراقبت های دوران بارداری آموزش داده می شوند متاسفانه از انجام این خدمت در مطب های خود محروم شده اند چراکه بیشتر این خدمات با فعالیت های متخصص زنان همپوشانی دارد وباتوجه به اینکه بیمه ها با ماماها قرارداد نمی بندند بیمار حق دارد که به مطب متخصص زنان برود که در این صورت هم متخصص او را ویزیت می کند و مشمول بیمه می شود و در صورت نیاز برای مداخلات تخصصی آسوده خاطر است.
وی گفت: ولی اگربیمه ها با مطب های مامایی قرارداد ببندند از نظر هزینه و دسترسی، ماماها بشدت برای مردم به صرفه تر هستند، فردی که به مطب مامایی مراجعه می‌کند چون تحت پوشش بیمه نیست مجبور به پرداخت ویزیت آزاد است و این بدترین اقدامی است که ماما در نظام سلامت با آن مواجه است.
وی تاکید کرد، خواهان این هستیم که حق مراقبت های دوران بارداری برای بارداری های بدون عارضه، بارداری نرمال برای حرفه مامایی برگردد و بیمه ها نیز با ماماها قراردا ببندند.
وی از کارانه به عنوان مساله دیگر در بخش درمان یاد کرد و افزود: ماما یک کار تخصصی انجام می دهد چراکه کمک به انجام زایمان یک پروسه سخت و نیازمند دقت و مهارت بالایی است و اکنون نیاز است که یک ماما کنار مادر باشد.
به گفته کاظمی، اکنون شرایط و سبک زندگی تغییر یافته و اکثر مادران باردار قبل از بارداری تحرک نداشته و ورزش نمی کنند در حالی که زمان زایمان به یک عضلات قوی نیاز داریم از همین رو مراقبت های حین زایمان ضروری است تا این مادران دچار عارضه نشوند.
این ماما مسوول ادامه داد: از سوی دیگر با توجه به اینکه زمان زایمان طبیعی مشخص نیست، یک ماما باید گوش به زنگ باشد و با این همه سختی کارانه ای که برای یک ماما در نظر می گیرند قابل مقایسه با کارانه سایر رشته های پزشکی نیست و بسیار اندک است.
بی سرانجامی طرح کارانه تشویقی زایمان طبیعی
این مامای کرمانشاهی ادامه داد: در سال ۹۳ در جریان ابلاغ طرح تحول سلامت، کارانه تشویقی زایمان طبیعی ارسال شد که به ازای هر زایمان طبیعی مبلغی به ماما و متخصص تعلق می گرفت که متاسفانه به نتیجه نرسید و این کارانه قطع شد و انگیزه ماماها اندک شد.
کاظمی ادامه داد: در سال های گذشته طرح مراقب سلامت از سوی وزات بهداشت ابلاغ شد و عنوان مامایی از مراقبت های بهداشتی برداشته شد، ما و همکارانمان نسبت به این موضوع بسیار شکایت کردیم که خوشبختانه با عنوان «مراقب سلامت ماما» تغییر یافته است ولی باز هم راضی نیستیم و باید عنوان مراقبت های مامایی بازگردد.
وی با بیان اینکه شرایط زنان روستایی با زنان شهری فرق می کند، ادامه داد: سیاست گذاری ارگان مربوطه باید به گونه ای باشد که همه ذینفعان را درنظر بگیرد، به عنوان مثال مشکلاتی که یک زن روستایی در حوزه زنان و بارداری و نازایی با آن مواجه است می طلبد که با یک ماما مشاوره کند ولی هنگامی که به خانه های بهداشت مراجعه می کند و با مراقب سلامت مواجه می شود، ممکن است گمان کند که این عنوان به ماما تعلق ندارد و از بیان خواسته خود خودداری کند.
حرفه مامایی را به خوبی معرفی کنید
این مسوول تاکید کرد، مهم است که یک ماما به گونه ای معرفی شود که مردم به راحتی پیش ماما بیایند و مشاوره بگیرند، ولی بسیاری از همکاران ما در بخش های دیگر همچون داروخانه و مراکز واکسیناسیون کار می کنند و ممکن است مادران ما از این خدمات محروم شوند.
وی اضافه کرد، در زمینه آموزش نیز یک ماما با سهمیه بسیار کم و محدود و شرایط سختی مواجه است، هرچند وضعیت نسبت به قبل بهتر است ولی شرایط سخت است و بسیاری از ماماها در رشته دیگر، دوره کارشناسی ارشد را طی می کنند اگر شرایط برای ادامه تحصیل بهتر شود، شاهد خدمات بهتری می شویم.
کاظمی در پایان تاکید کرد، اگر در بخش های زایمان کمبود نیروی مامایی نداشته باشیم و از سوی دیگر اگر برای آموزشی که ماما می بیند عرصه ای ایجاد شود تا این آموزش ارائه شود، بسیاری از مشکلات رفع می شود، ماما می تواند در زمینه مشاوره قبل از ازدواج، دوران بلوغ و تغییر سبک زندگی جنسی زنان تاثیر داشته باشند.