سوئد از جمله کشورهایی که به مدت چندین دهه از نظر نظامی عضو غیرمتعهد بوده و همکاری صرف با ناتو داشته، حالا با افزایش حمایت عمومی و سیاسی برای پیوستن به این ائتلاف نظامی پس از تهاجم روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه (۵ اسفند ۱۴۰۱) روبرو شده است.
از آنجایی که استکهلم و همسایگانش به علت فشارها و تهدیدهای مسکو پیش از جنگ اوکراین از عضویت در ناتو صرف نظر کردند در این برهه با نگرانی از به خطر افتادن تمامیت ارضی خود به فکر ملحق شدن هر چه سریعتر و بدون تاخیر به این ائتلاف نظامی هستند.
چنانچه همچنان هشدارهای مسکو در خصوص پیوستن کشورهای مجاورش به ناتو ادامه دارد، اما به نظر سوئد و فنلاند برای انجام این کار عزم راسخ دارند. به دنبال اظهارنظرهای مقامات سوئدی در مورد نیاز مبرم عضویت در ناتو، اکنون به نظر می رسد سوئد در مراحل جدی تری جهت تبدیل شدن به سی و یکمین عضو این ائتلاف دارد.
درحالیکه دولت سوئد قرار است در مورد درخواست عضویت خود در روزهای آینده تصمیم گیری کند، یک بررسی راهبردی از سوی احزاب این کشور اروپای غربی در روز جمعه نشان می دهد که عضویت در ناتو خطر درگیری در شمال اروپا را کاهش می دهد.
این گزارش که در یک کنفرانس خبری ارائه شد، اعلام دارد که عضویت سوئد در ناتو آستانه درگیری‌های نظامی را افزایش می‌دهد و بنابراین تأثیر بازدارنده‌ای در شمال اروپا خواهد داشت.
این گزارش قابلیت ارائه توصیه مشخص در مورد مسیری که کشور در نهایت باید انتخاب کند، ندارد اما اشاره می کند که "توسعه ائتلاف های دفاعی دوجانبه خارج از ساختارهای اروپایی و یورو آتلانتیک واقع بینانه نیست. "
این گزارش همچنین اشاره دارد که در چارچوب همکاری فعلی، هیچ ضمانتی وجود ندارد که در صورت هدف قرار گرفتن سوئد با یک حمله یا تهدید جدی، کشور مورد حمایت قرار گیرد.
روز پنجشنبه سانا مارین نخست وزیر و سائولی نینیستو رییس جمهوری فنلاند نیز اعلام کردند که کشورشان باید درخواست عضویت در ناتو را بدون تاخیر ارائه نماید. آنا لیند وزیر خارجه سوئد تاکید کرده که اقدامات فنلاند بر روی سوئد تاثیر می گذارد و نیاز به بررسی دارد.
وزیر خارجه سوئد خاطرنشان کرد که عضویت فنلاند و سوئد از سوی روسیه "منفی" تلقی خواهد شد، اما پیش بینی نمی شود "حمله نظامی" در واکنش به درخواست عضویت آنها در ناتو صورت گیرد. با اینحال وی اضافه کرد که دولت قبلاً اعلام کرده بود که "حمله مسلحانه به سوئد" را نمی توان کاملا رد کرد.
در شرایط فعلی با تمایل شدید سوئد برای الحاق به ناتو و استقبال برخی کشورها از این مساله، باید روند پیوستن به ناتو را بررسی کرد. به محض اینکه کشوری تمایل خود را برای پیوستن به این اتحاد ابراز کند، کشورهای عضو این درخواست را ارزیابی کرده و در مورد آغاز مذاکرات عضویت با کشور متقاضی تصمیم می گیرند.
اگر از کشور متقاضی دعوت به عمل آید، فرایند رسمی شروع و مذاکرات فنی در بروکسل بین تیم های تخصصی آغاز می شود. این گفتگوها به دو جلسه تقسیم می شود: جلسه اول بر مسائل سیاسی، دفاعی و نظامی متمرکز است، در حالی که جلسه دوم بر منابع و بودجه مشترک تمرکز دارد.
ممکن است لازم باشد کشور درخواست کننده اصلاحات خاصی را انجام دهد تا بتواند استانداردهای ارتش و امنیتی ناتو را برآورده نماید. فنلاند سال‌ها با ناتو همکاری کرده، بنابراین انتظار می‌رود این بحث‌های فنی ساده باشد. پس از پایان موفقیت آمیز مذاکرات، ناتو یک پروتکل الحاق را تنظیم می کند که به عنوان اصلاحیه معاهده واشنگتن عمل می کند و به متقاضی اجازه می دهد تا به یک عضو قانونی در متن تبدیل شود.
پروتکل سپس تقدیم کشورهای عضو می شود و هر یک از آنها باید به تصویب آن رأی دهند. شرط آرای متفق القول به این معنی است که یک «نه» می‌تواند کل فرآیند الحاق را مسدود کند.
استکهلم به نظر کار چندان دشواری را "به لحاظ فنی" برای ورود به اتحاد نظامی غربی ندارد اما از نظر رای متفق القول کشورهای عضو با مشکل روبرو است. رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه به عنوان یکی از اعضای ناتو با این روند مخالف ورزیده است و سوئد و فنلاند خواستار انجام مذاکره با آنکارا در این خصوص شدند.
در مجموع هر چند اقدامات سوئد از نزدیک شدن این کشور به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی نشان دارد اما موانع پیش روی استکهلم از جمله ترکیه را نمی توان نادیده گرفت.