حسین پایا در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی ایرنا ادامه داد: ۲ دهه قبل، چون امید وجود داشت آمار کتاب خوانی به شدت رشد کرد. یعنی یک ارتباط نزدیکی بین سیاست و کتاب وجود دارد. در آن دوره مردم به آینده امید پیدا کرده بودند.
پایا افزود: این گزاره که مردم ایران اهل مطالعه نیستند را قبول ندارم. چرا که بایست به شکل آماری در این رابطه پژوهش کرد و به طور شهودی نمی شود چنین ادعایی را مطرح کرد. اما از روی تعداد انتشاراتی که روز به روز در حال افزایش هستند می توان گفت که قابلیت و ظرفیت کتابخوانی در جامعه وجود دارد. چون اگر تقاضایی برای کتاب وجود نداشت این میزان عرضه هم صورت نمی گرفت. من به این گزاره معتقدم که مردم ایران کتابخوان هستند ولی باید موانع کتابخوانی را از سر راه جامعه کتابخوان برداشت. تا این موانع برداشته نشود افراد علاقمند به کتابخوانی به سختی فراوان می توانند کتاب بخوانند.
او ادامه داد: یکی از این موانع ممیزی است. اگر فضا فراهم باشد طوری که مردم حس کنند محدودیتی انجام نمی پذیرد قطعا مردم با علاقه بیشتری بیشتری کتاب می خوانند. متاسفانه الان ملاحظات ممیزی رو به افزایش است و به ویژه اشکالاتی که بر کتاب های مخصوص علوم انسانی گرفته می شود دارد از منطق خود خارج می شود.
پایا گفت: آخرین مانع هم مشکلات اقتصادی است. هنگامی که مردم از نظر اقتصادی در رفاه باشند با تمرکز بیشتری می توانند مطالعه کنند. زیرا کتابخوانی نیاز به تمرکز حواس، تنهایی و فراغت خاطر دارد.
او افزود: نمایشگاه امسال نسبت به سال های قبل خیلی تنزل کرده است. سال ها قبل این نمایشگاه در اوج بود و ناشرین و مردم با شور و شوق حضور پیدا می کردند. البته یک دلیل دیگر خلوت بودن نسبی نمایشگاه، تقارن دو نمایشگاه فیزیکی و مجازی بود. متاسفانه این باعث شد برخی ناشران خوب ما به علت نبود امکانات لازم در نمایشگاه فیزیکی شرکت نکنند. در واقع این حرکت، مراجعین به این نمایشگاه ها را دو شقه کرد.
پایا گفت: از سویی مردم فکر می کنند که در نمایشگاه مجازی، بن کتاب داده می شود بنابراین علاقه شان به حضور فیزیکی در نمایشگاه کمتر شود. از طرفی مدیریت نمایشگاه حرفه ای نبود. با توجه به برگزاری سی و سومین نمایشگاه کتاب، انباشت تجربی خوبی برای چگونگی برپایی نمایشگاه وجود داشت که از آن استفاده نشد.
او ادامه داد: ما از جامعه جهانی جدا نیستیم. کتاب های دیجیتال و صوتی در کشورهای پیشرفته وجود دارد و کاملا هم جا افتاده است اما هنوز کتاب های کاغذی طرفداران خاص خود را دارد. این درباره کتاب های دیجیتال در ایران نیز صادق خواهد بود و هر کدام جایگاه ویژه خود را نزد مخاطبان دارد. چنانچه تلویزیون که آمد جای رادیو را نگرفت.