براساس اعلام دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی، ۸۲ طرح تولیدی صنعتی و عمرانی به ارزش بیش از ۶۱ هزارمیلیارد ریال با دستور رییس جمهوری افتتاح و به بهره برداری می رسد، که دریچه تازه ای برای جذب سرمایه در مناطق آزاد، افزایش تولید و رفاه اجتماعی گشوده خواهد شد.
این طرح ها قرار است در ۵ منطقه آزاد تجاری «قشم، ارس، کیش، انزلی و ماکو» و هفت منطقه‌ی ویژه اقتصادی شامل «پارسیان، نمین، سهلان، بوشهر، لرستان، لامرد و بجنورد» افتتاح شود؛ طرح هایی که سمت و سوی سرمایهگذاری را به سمت طرح های صنعتی، عمرانی و کشاورزی سوق میدهند.
از آنجا که این فرصت‌ها در سه سرفصل عمرانی، تولیدی و کشاورزی تعریف شده اند، با به گارگیری سرمایه بخش خصوصی و دولتی، توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی در این مناطق به صورت همزمان رقم خواهد خورد. «تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص، افزایش تولید و کسب درآمد» از دیگر اهدافی است که برای رونق مناطق آزاد تجاری و اقتصادی در نظر گرفته شده و با افتتاح این طرحها این بخش از این چشم انداز محقق خواهد شد.
براساس این گزارش با تزریق بیش از ۶۱ هزار میلیارد ریال سرمایه به ۸۲ طرح در دست اجرا، میتوان برای بیش از ۸ هزار نفر فرصت شغلی ایجاد کرد. به عبارتی دیگر، سرمایهگذاران با تزریق پول به این مناطق، به درآمدزایی مردم محلی کمک شایانی خواهند کرد. وضعیتی که جهت‌گیری کشور در آینده و مسیر اصلی کسب ثروت در تولید را به‌خوبی نشان می‌دهد.
بررسی جزئیات طرح های قابل افتتاح نشان از این دارد که در منطقه آزاد ارس با راه‌اندازی ۲۵ طرح اقتصادی و با تزریق ۱۰.۴۵۴ میلیارد ریال و ۸.۵ میلیون دلار سرمایه از سوی بخش خصوصی در دو بخش صنعتی و کشاورزی تعریف شده که زمینه اشتغال برای یک هزار و ۱۹۱ نفر از ساکنین این منطقه فراهم می‌شود.
همین‌طور در منطقه آزاد قشم با بهره‌برداری از ۲۶ طرح صنعتی و عمرانی با جذب سرمایه ۲۰۷ میلیارد ریال از بخش دولتی و ۹۰ میلیون یورویی بخش خصوصی قادر خواهد بود که برای ۴۷۷ نفر اشتغال مستقیم و برای ۹۵۴ اشتغال غیرمستقیم ایجاد کند که سهم بزرگی را در توسعه صنعتی و وضعیت اقتصادی، معیشتی و اجتماعی مردم این جزیره ایفا خواهد کرد.
نقطه هدف دیگر برای راه‌اندازی طرح‌های اقتصادی، منطقه آزاد کیش است که با تعریف هفت پروژه عمرانی و صنعتی گامی دیگر در جهت توسعه این مناطق برداشته خواهد شد. پنج طرح‌های عمرانی با اعتبار ۸۰۰ میلیاردریالی بخش دولتی و دو طرح صنعتی با اعتبار ۳۷۰۵ میلیاردریالی بخش خصوصی در مجموع موفق به ایجاد اشتغال مستقیم برای ۴۶۲ نفر خواهد شد.
از دیگر مناطق آزاد کشور که قرار است سرمایه جدیدی در آنجا فرود بیایید، منطقه آزاد انزلی است. طرح‌های عمرانی و صنعتی قابل افتتاح در این منطقه با دریافت اعتبار دولتی نزدیک به ۸۷۵ میلیارد ریال و جذب سرمایه معادل ۲۵۹۵ میلیارد ریال از سوی بخش خصوصی به‌صورت مجزا در قالب ۱۲ پروژه عمرانی و صنعتی توانایی ایجاد اشتغال برای یک هزار و ۶۵ نفر را خواهد داشت.
منطقه آزاد ماکو نیز با داشتن یک طرح کشاورزی با داشتن اعتباری دولتی بالغ بر ۲۰۰۰ میلیارد ریال موفق به ایجاد اشتغال مستقیم برای ۱۰۰ نفر و به شکل غیرمستقیم برای ۲۰۰ نفر خواهد شد.
همچنین ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، هفت منطقه‌ی ویژه اقتصادی از جمله پارسیان، نمین، سهلان، بوشهر، لرستان، لامرد و بجنورد نیز در چارت جذب سرمایه برای ایجاد طرح‌های عمرانی، صنعتی و کشاورزی قرار گرفته‌اند، تا سهمی در ایجاد اشتغال و تولید داشته باشند.
هدف از اجرای طرحها چیست؟
اما هدف از اجرای این طرحها در مناطق هدف‌گذاری شده، چیست؟ نخستین هدف بهره‌برداری از این پروژه‌ها را شاید بتوان اشتغال‌زایی عنوان کرد، اما هدف پنهان و اصلی آن را باید در عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، جذب سرمایه و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کار و کالا، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی جستجو کرد.
چراکه با رونق گرفتن تولید و کشاورزی در این مناطق، برای نیروی کار مشاغل مناسب و مولد ایجاد خواهد شد. ازاین‌رو، یکی از تأثیرات مهم ایجاد و بهره‌برداری ۸۲ پروژه اقتصادی در مناطق مختلف آزاد تجاری ایجاد اشتغال برای مردم بومی است. به‌تبع آن افزایش درآمد و در نهایت افزایش کیفیت زندگی مردم و رفاه اجتماعی آنان از دیگر تأثیرات منطقه اقتصادی ویژه بر توسعه محل موردنظر است.
به عبارتی بهتر، در اذهان عمومی تغییرات حاصله و پیشرفت‌های جامعه در کیفیت زندگی، منبعث از تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم منطقه آزاد بوده است، به‌خصوص اینکه یکی از این تأثیرات، توسعه شهری این مناطق بوده و هست که موجب شده تا امکانات و خدمات شهری و رفاهی بیشتری برای آنان به همراه داشته باشد.
با این حال، نباید این موضوع را از نظر دور داشت که تحریم‌های چند سال اخیر ایالات متحده آمریکا و افزایش حجم فشار اقتصادی وارده بر وضعیت معیشتی مردم نیز موجب ازبین‌رفتن بسیاری از ظرفیت‌های این مناطق شده، بنابراین اولین قدم دولت برای تبدیل ظرفیت‌های بالقوه این مناطق به ظرفیت‌های بالفعل، احیای ظرفیت ازدست‌رفته مناطق آزاد تجاری در این سال‌ها است.
بدون شک توسعه اجرای طرح‌های صنعتی و عمرانی در این مناطق، افزایش درصد رفاه و آسایش اقتصادی مردم و از بین رفتن بیکاری را در پی خواهد داشت و وضعیت اقتصادی کشور را با تغییرات مثبت فراوانی روبه‌رو خواهد کرد.