به‌گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایرنا، علی دارابی روز چهارشنبه- ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ - در مراسم بزرگداشت روز جهانی موزه‌ها و هفته میراث‌فرهنگی که با حضور مسئولان و میهمانانی از داخل و خارج کشور در محل موزه ملی ایران برگزار شد، اظهار داشت: روز جهانی موزه‌ها در واقع عید و جشن موزه‌داران در سراسر دنیا است و در ایران نیز این روز گرامی داشته می‌شود و در آغازین روز از هفته میراث‌فرهنگی برنامه‌های گرامیداشت این روز برگزار می‌شود.
وی به درگذشت عباس نژادفتحی یکی از موزه‌داران بزرگ بنام کشور در آستانه روز جهانی موزه‌ها اشاره کرد و گفت: او تلاش‌های زیادی در شوشتر با ایجاد یک موزه مهم انجام داده است. ما به دنبال ایجاد موزه در هر شهر هستیم که این مهم نیازمند وجود اندیشه‌های افرادی مثل مرحوم نژادفتحی است.
دارابی اضافه کرد: از حدود ۷۹۰ موزه در کشور ۲۶۰ موزه در اختیار این وزارتخانه است، بخش بیشتر آن مربوط به بخش خصوصی و نهادهای مختلف است. ما به دنبال این هستیم که یک رفاقت و تعامل سازنده بین بخش‌های مختلف ایجاد کنیم. این نگاه در موزه‌داری نگاه مغتنمی است و آرزو می‌کنم در اقصی نقاط کشور جشن ایران را برگزار کنیم و در هر شهر یک موزه داشته باشیم.
قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی ادامه داد: واقعیت این است که وقتی ما درباره حوزه میراث‌فرهنگی صحبت می‌کنیم یک بخش آن مربوط به آثار و اشیای تاریخی است که از گذشتگان برای ما به یادگار مانده است و گویای هنرمندی انسان‌های خلاق و بزرگی است که در سال‌های مختلف تلاش کردند تا هنرهای خود را که دارای ارزش و احترام است به جا بگذارند و امروز به آن‌ها تعظیم می‌کنیم.
حفاظت از میراث‌فرهنگی یک وظیفه عمومی / موزه‌ها ویترین زمانه هستند
قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی، یادآور شد: جوهره و اصل فرهنگ هر قوم و جامعه میراث‌فرهنگی است. اگر ما ایرانیان در نزد جهانیان از احترام برخورداریم به دلیل برخورداری از میراث کهن است که امروزه نگهداری از آن‌ها یک وظیفه عمومی است.
دارابی یادآور شد: روز جهانی موزه نباید یک اقدام نمادین باشد، بلکه باید یک گام رو به جلو و با تشریک مساعی همراه شود. در حوزه دیپلماسی عمومی و قدرت نرم این موزه‌ها هستند که نقش ویژه ایفا می‌کنند.
وی موزه‌ها را ویترین زمانه و تاریخ یک جامعه دانست و گفت: موزه ها نقش مهمی در باورپذیری جوامع گوناگون دارند. همچنین مکانی برای نگاهی به گذشته و چشم‌اندازی به آینده جامعه است، اما من بر این باورم که موزه‌ها نقشی بالاتر و به مثابه یک نهاد علمی نقش تاثیرگذاری دارند.
معاون میراث‌فرهنگی وزارت میراث فرهنگی اضافه کرد: شعار جهانی موزه‌ها، بر قدرت موزه‌ها تاکید دارد. بر این اساس امروزه که فضای مجازی خود یک ابررسانه است، باید کارکرد آن را بیش از گذشته مورد توجه قرار دهیم.
تدوین سند میراث‌فرهنگی و سند موزه‌ها
دارابی با اشاره به گفتمان معاونت میراث‌فرهنگی در دوره جدید اضافه کرد: سند چشم‌انداز و برنامه هفتم توسعه و نیز سند میراث‌فرهنگی و همچنین سند موزه‌ها اسناد بالادستی هستند که در حال تدوین است و برای تدوین این اسناد بالادستی از همه پژوهشگران درخواست دارم که ما را یاری کنند.
وی افزود: قانون میراث‌فرهنگی نیز با حضور کارشناسان و پژوهشگران مورد بررسی قرار گرفته است و برخی از مواد به آن افزوده شده است و بعد از تصویب در دولت به صورت لایحه به مجلس ارائه خواهد شد. امیدواریم با تصویب در مجلس، به عنوان سند مادر کشور مورد توجه قرار گیرد. این در حالی است که از همکاران‌مان خواسته‌ایم تا سند موزه‌ها نیز تدوین شود.
معاون میراث‌فرهنگی کشور گفت: موزه ها کارکرد فرهنگی، علمی، آموزشی، تربیتی و ارتباطی دارند از طرفی مرکز اسناد و مدارک در موزه‌ها نقش مهمی دارند. موزه‌ها همچنین نقش مهمی در تقویت صلح، ایجاد تضارب آرا توجه به خرد جمعی و بیان ریشه‌های فرهنگی یک جامعه و تبادل فرهنگی در جوامع دارند و چه بهتر که بتوانیم در هر شهر ایران عزیز یک موزه داشته باشیم.
افزایش بودجه موزه‌ها در سال ۱۴۰۱ / تشکیل انجمن خیرین میراث فرهنگی
قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ادامه داد: سال ۱۴۰۱ اعتبارات موزه‌ها در کشور نسبت به سال قبل دو برابر افزایش یافته است. من از مجلس تشکر می‌کنم، اما با توجه به نقش موزه‌ها با این اعتبارات نمی‌توانیم نهضت احیای موزه‌ها را دنبال کنیم. برای همین انجمن خیرین میراث فرهنگی را ایجاد کردیم و نیز به دنبال سازوکاری برای دریافت کمک‌هایی از خارج از کشور برای حوزه موزه‌ها هستیم.
معاون میراث‌فرهنگی کشور به نقش سایر دستگاه‌ها در حوزه موزه‌داری اشاره و خاطرنشان کرد: ایفای مسئولیت‌های مدنی سایر دستگاه‌ها از جمله شهرداری و اوقاف می‌تواند به ما در ایجاد برنامه جدید برای موزه‌داری در کشور کمک کند.
دارابی گفت: موزه‌ها در ذیل دیپلماسی عمومی، نقش و جایگاه بزرگی دارند. برای همین در سال جاری برگزاری نمایشگاه‌های مشترک با چند کشور را در دستور کار قرار دادیم. ضمن این که برخی از اشیای گران‌بها و نفیس را با رعایت تدابیر امنیتی در استان‌های مختلف به نمایش خواهیم گذاشت.
نمایندگان امضای خود را از طرح جنجالی میراث فرهنگی پس گرفتند
دارابی همچنین در جمع خبرنگاران درباره طرح نمایندگان مجلس با عنوان استفاده بهینه از آثار باستانی و گنج‌ها گفت: نمایندگان مجلس پس از گفت‌وگوهای ما امضاها را پس گرفتند و قرار شد منتظر قانونِ شرح وظایف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باشند. البته جزو وظایف نمایندگان است که طرحی را ارائه کنند، اما همان طور که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت ما در مشورت آن‌ها قرار نگرفتیم، اطلاعی هم نداشتیم و از رسانه‌ها مطلع شدیم. از همین رو، بیانیه‌ای ۸ ماده‌ای را به مجلس فرستادم و تصریح کردم که این کارِ نادرستی است. بعد از گفت‌وگو با جمعی از آن‌ها، امضاها را پس گرفتند که تشکر می‌کنیم.
وی افزود: نمایندگان مجلس در بیانیه ای اعلام کردند ـچون قانون شرح وظایف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دستور کار دولت است و قرار است به مجلس برسد منتظر می‌مانیم تا ببینیم آن لایحه تکلیف این بحث‌ها را چگونه انجام می‌دهد.
کاوش و حفاری آثار تاریخی جرم است / حق‌الکشف بازنگری می‌شود
دارابی تصریح کرد: کاوش، اکتشاف و حفاری طبق قانون، جرم محسوب می‌شود و فقط در انحصار وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است و به طور جد در قانونی که نوشته‌ایم این موضوع را لحاظ کرده‌ایم.
وی درباره موضع وزارت میراث فرهنگی در خصوص فروش اشیاء تاریخی در سایت‌ها و تبلیغ آن‌ها، اظهار کرد: قاچاق در بخش‌های مختلف کشور وجود دارد، حتی در نمایشگاهی هم که به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی در موزه ملی برگزار شده است به گفته رئیس کل موزه ملی که خودش باستان‌شناس است، برخی از اشیاء به نمایش گذاشته‌شده اصیل نیست.
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی خاطرنشان کرد: ما در وزارتخانه کمیته تشخیص نفایس را با حضور جمعی از صاحبنظران، کارشناسان و مدیران سرآمد کشور داریم و تشخیص این‌که کدام بنا و یا اثر نفیس است توسط این کمیته انجام می‌شود. یا مثلا درباره تبلیغات فلزیاب که ممنوع است، اما در رسانه‌های مختلف تبلیغ می‌شود، به نظر ما این کارها مبنای قانونی ندارد و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم موافق آن نیست. برای همین ما به صورت جدی از مرجعیت وزارت میراث، فرهنگی و گردشگری در این زمینه صیانت می‌کنیم.
دارابی درباره حق‌الکشف‌ها با تاکید بر این‌که مقررات آن نیاز به بازنگری دارد، افزود: کمیته‌ای تعیین شده تا حق‌الکشف را به‌روز کند. دستگاه‌های مختلفی از قوه قضاییه تا نیروی انتظامی و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی و وزارت میراث فرهنگی در این کمیته عضو هستند، بنابراین به آیین‌نامه فرادستگاهی نیاز داریم. آیین‌نامه تدوین شده، اما با دستگاه‌های دیگر درحال گفت‌وگو هستیم تا به طرحی جامع تبدیل شود و براساس آن عمل کنیم. البته مکانیزم‌های تشویقی نیز پیش‌بینی شده است، چون هدف ما این نیست که برای حفاری فراخوان بدهیم و نهضتی راه بیافتد. منظور این است که اگر کسی در عملیات عمرانی مثلا در جریان سدسازی به آثار تاریخی برخورد کرد مشمول حق‌الکشف شود، نه این‌که برنامه حفاری داشته باشند.
حل مشکل حقوق کارکنان پایگاه های تاریخی
دارابی درباره تاخیر و تعلیق در پرداخت حقوق کارگران پایگاه‌های میراث جهانی که به تازگی نامه‌ای را برای ضرغامی فرستاده‌اند، گفت: همکاران ما در پایگاه‌ها نزدیک به ۸۰۰ نفر هستند که حقوق‌شان در ماه ۶ میلیارد تومان می‌شود، محل پرداخت این حقوق از طرح‌های عمرانی است که تا به جریان بیافتد سه ماه از سال می‌گذرد، بنابراین همیشه با عقب ماندگی در پرداخت حقوق این همکاران روبه‌رو هستیم. مکاتبه کرده‌ایم، وزیر میراث فرهنگی هم با معاون اول رئیس‌جمهور (محمد مخبر) برای حل این موضوع صحبت کرده است. دستور داده شده موضوع در سازمان برنامه و بودجه پیگیری می‌شود و قرار شده راهی را باز کنند. وزارت میراث فرهنگی هم به جد دنبال این است که مشکل همکاران پایگاه‌ها را حل کند.
برای استرداد آثار ایران عزم جدی داریم
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره استرداد آثار نیز به تلاش و همکاری وزارت خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اشاره کرد و افزود: این موضوع با سایر دستگاه‌ها در دستور کار داریم. آثار فراوانی در خارج از کشور داریم که در گذشته به نام مطالعه از کشور خارج شده و یا به شکل‌های دیگر قاچاق شده است. برای استرداد باقی آثار در حال اقدام هستیم و وزارت خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات نیز براساس گزارش‌هایی که ما در اختیارشان گذاشته‌ایم درحال گفت‌وگو هستند، چون روند طولانی است و گاهی به عمر یک دولت کفاف نمی‌دهد باید رایزنی شود، اما عزم آن را داریم که آثار متعلق به ایران را برگردانیم.
وی درباره بازگشت باقی مانده الواح هخامنشی گفت: بازگشت بخشی از این آثار به بهانه‌های واهی و تحریم تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد، بخشی هم به اقدام نیاز دارد تا اعلام. اقدامات نهایی شود اطلاع رسانی می شود
باز شدن داربست‌های مسجد امام اصفهان پس از ۱۱ سال / تغییر کاربری بناهای تاریخی از اداری به موزه‌ای
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همچنین با اشاره به رونمایی ۷۰ طرح در هفته میراث فرهنگی، از باز شدن داربست‌های گنبد مسجد امام (ره) در اصفهان پس از یازده سال با پایان مرمت آن خبر داد و گفت: در این هفته با اوقاف، نیروی انتظامی و سایر دستگاه‌ها برای همکاری در زمینه‌های مختلف توافق‌هایی خواهد شد و همچنین از الواح آثار ثبت جهانی شده رونمایی می‌شود.
دارابی درباره بازگشایی خانه‌های تاریخی به‌ویژه عمارت مسعودیه که وضعیت وخیمی دارد، اظهار کرد: نه تنها درباره عمارت مسعودیه، بلکه برای دیگر بناهای تاریخی، سیاستی در وزارت داریم که کاربری بناهای تاریخی از اداری به تاریخی و موزه‌ای تبدیل شود. البته چند مشکل پیش رو است که کمبود بودجه و اعتبارات برای تملک و خرید این آثار از آن جمله است.
وی بودجه‌ای که برای مرمت تخصیص داده می‌شود خیلی کم است، برای همین انجمن خیران میراث فرهنگی تشکیل شده، چون افرادی هستند که برای کمک به یک بنای تاریخی داوطلب هستند، حتی مشخص می‌کنند در کدام بنا می‌خواهند مشارکت داشته باشند، مثلا برای مشارکت مالی در طرح کوشک احمدشاهی در نیاوران اعلام آمادگی شده است.
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی اضافه کرد: گزارش عمارت مسعودیه نیز آماده شد، گروهی را فرستاده‌ایم و گزارش میدانی و بازرسی آماده شده و به زودی شاهد خبرهایی خواهیم بود.