به گزارش ایرنا، اگرچه هنوز هم در جامعه ما نقش و جایگاه هیات‌های مذهبی به عنوان یک تشکل مردمی به خوبی تبیین نشده است، اما فعالیت و اقدامات این نهادها در چندسال گذشته نشان داده که اثرگذاری آن‌ها در خدمت رسانی به جامعه یک ظرفیت خوب اما مغفول مانده است.
آنچه مردم از هیات‌های مذهبی تصور می‌کنند، برگزاری یک مراسم آیینی با موضوع عزاداری یا مولودی خوانی است، اما بر اساس تاکیدات مقام معظم رهبری بر جهاد تبیین از سوی هیات‌های مذهبی و البته پیشگامی این هیات‌ها در خدمت رسانی به مردم در روزهای سخت این چهره سنتی را تغییر داد.
در روزهای نخست که شیوع ویروس کرونا ترس و وحشت را در جامعه طنین انداز کرده بود، هیات‌های مذهبی که برای کمک به مردم در حوزه ساخت ماسک، ضدعفونی معابر و اماکن عمومی وارد عرصه شدند، یا در ماجرای سیل‌های اخیر که به برخی از استان‌های کشور خسارت زد، کمک‌های مالی و اردوهای جهادی هیات‌های مذهبی بود که به این فضا التیام بخشد.
مسؤول تشکل‌های دینی اداره کل تبلیغات اسلامی استان قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به تشریح رویکردهای جدید هیات‌های مذهبی در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی برای خدمات هرچه بیشتر به شهروندان می‌پردازد.
با هدف صحبت در مورد تغییر رویکرد هیات‌های مذهبی جواد نظری به سوالات خبرنگار ایرنا پاسخ می‌دهد:
ایرنا. ابتدا بفرمایید چه تعداد هیات مذهبی در استان قزوین وجود دارد؟
هم اکنون در کل استان قزوین یک هزار و ۲۰۰ هیات مذهبی ثبت شده که از این میان، ۵۳۰ هیات مربوط به مرکز استان و شهرهای اطراف آن مثل محمود آباد و کوهین و اقبالیه است؛ ممکن است هیات‌های دیگری نیز وجود داشته باشند که هنوز اطلاعاتشان را در سامانه ثبت نکرده باشند.
این هیات‌های مذهبی در سامانه طوبی ثبت نام کرده و می‌توانند علاوه بر دریافت مجوز فعالیت از برخی مزایا مثل دریافت اعتبارات برای انجام بهتر کارهای فرهنگی استفاده کنند.
ایرنا. از سال ۱۴۰۰ تاکنون تعداد هیات‌های مذهبی تغییری کرده است؟
آمارها نشان می‌دهد که تعداد هیات‌های مذهبی از سال گذشته تاکنون افزایش یافته و رویکرد آن‌ها در انجام کارهای اجتماعی ارتقا داشته است؛ ضمن اینکه از زمان شیوع ویروس کرونا در کشور و سپس استان قزوین مردم بهتر نقش و عملکرد هیات‌های مذهبی را درک کرده‌اند و با این کانون‌های مردمی بیش از پیش آشنا شده‌اند؛ به عنوان مثال در همین سال‌های گذشته هیات‌های مذهبی بر اساس رسالت‌های جدیدشان با تولید ماسک، ضدعفونی کردن محلات و توزیع بسته های معیشتی بین افراد در کنار مردم بودند.
از زمان شیوع ویروس کرونا در کشور و سپس استان قزوین مردم بهتر نقش و عملکرد هیات‌های مذهبی را درک کرده‌اند./ بر اساس رسالت‌های جدیدشان با تولید ماسک، ضدعفونی کردن محلات و توزیع بسته های معیشتی بین افراد در کنار مردم بودند.
ایرنا. مردم همیشه تصور می‌کنند که کار هیات مذهبی صرفا عزاداری در ایام خاص و مناسبت‌های مذهبی است، آیا این رویکرد همچنان ادامه دارد؟
هیات‌های مذهبی امروز کارکردهای اجتماعی و فرهنگی جدیدی به خود گرفته‌اند و فعالیت آن‌ها تنها به برگزاری یک مراسم عزاداری خلاصه نمی‌شود، برای مثال امروز هیاتی در استان قزوین در محلات برای نوجوانان مسابقات فوتسال برگزار می‌کند و با این کار زمینه فعالیت ورزشی و تحرک را فراهم می‌کند.
برخی از هیات‌های مذهبی نیز علاوه بر امدادرسانی و ساخت منازل در سیل اخیر خوزستان، گلستان و لرستان، در قالب کارهای جهادی در حال آموزش مسائل فرهنگی و سبک زندگی به جوانان هستند و با شناسایی خانواده‌های محروم و نیازمند سبب ساز یک جریان خیرخواهانه می‌شوند تا بتوانند بیش از پیش در جامعه نقش آفرینی کنند.
به عقیده من در پایان سال ۱۴۰۰ و از زمانی که مقام معظم رهبری هیات‌های مذهبی را کانون جهاد تبیین عنوان کردند، وظایف و کارکردهای اجتماعی هیات‌های مذهبی افزایش یافت؛ شاید یکی از دلایل بیانات رهبری به خاطر همین فعالیت اجتماعی و فرهنگی هیات‌های مذهبی در گذشته بود که این ظرفیت را نمایان ساخت.
ایرنا. یکی از فرصت‌های مناسب برای جهاد تبیین در همین هیات‌های مذهبی و هنگام برگزاری مراسم است، آیا مسئله انتخاب سخنران در هیات‌های مذهبی رعایت می‌شود؟
همیشه استنباط خودم این بوده که شور حسینی باید در کنار شعور حسینی باشد، همیشه به انتخاب سخنران مناسب و آگاه به مسائل روز اعتقاد داشتم و برای من بسیار با اهمیت بوده است، همین موضوع باعث شده تا در سال‌های گذشته با روحانیون و افراد برجسته دینی و فرهنگی ارتباط خوبی پیدا کنیم و بتوانیم از ظرفیت این افراد در مراسمات مذهبی استفاده کنیم.
ایرنا. افزایش نشاط اجتماعی از مسائل مورد مطالبه مردم بوده است، آیا این مهم در اولویت هیات‌های مذهبی استان قزوین قرار دارد؟
ویروس کرونا برکاتی هم داشت که مهمترین آن ارتباط بیش از پیش هیات‌های مذهبی با مردم بود؛ این اتفاق باعث شد تا هیات‌های مذهبی به کف خیابان آمده و در روزهای کرونایی در کنار مردم باشد؛ بر همین اساس نیازسنجی کردیم که جامعه به نشاط اجتماعی نیاز دارد و این بود که در خیلی از مراسم‌های مولودی خوانی و حتی موارد دیگر، برنامه‌های متعددی را تولید و در فضای مجازی منتشر ساختیم.
در سال جاری نیز برنامه برگزاری جشن‌های خیابانی را با محوریت کارهای فرهنگی در دستور کار قرار داده ایم که می‌تواند به مراتب بیشتر از گذشته نقش پررنگ هیات‌های مذهبی را در مسائل اجتماعی آشکار سازد.
ایرنا. به برنامه‌های سال جاری اشاره کردید؛ مهم ترین کار شما در سال جاری چیست؟
همان طور که اطلاع دارید، تا هفته آینده انتخابات شورای هیات‌های مذهبی در استان قزوین برگزار می‌شود، این انتخابات که هر چهار سال یکبار برگزار می‌شود، مسؤولان هیات‌های مذهبی را به میدان آورده و پس از تعیین کاندیدا شورایی متشکل از هفت نفر انتخاب می‌شوند تا بهتر بتوانند برنامه‌های مذهبی و فرهنگی استان قزوین را در راستای سیاست‌های نظام و انقلاب اسلامی و منویات رهبر معظم انقلاب در گام دوم تدوین کنند.
ضمن اینکه هیات‌های مذهبی نهادی مردمی هستند و بهترین شیوه برای مدیریت و اجرایی کردن برنامه‌ها این است که افرادی از بین خودشان انتخاب شوند که قادر باشند بر اساس نیاز روز تصمیم گیری کنند؛ البته ما در سال جاری به شورای هیات‌های مذهبی اعلام کردیم که باید در حوزه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی برنامه ارایه کرده و نقشه عملیاتی طرح کنند.
در سه چهار سال گذشته هیات‌های مذهبی بانوان و حتی دختران افزایش داشته است و تشکل‌هایی داریم که به مراتب از هیات‌های مذهبی مردان فعالیت بهتری از خود نشان داده‌اند.
ایرنا. آیا در هیات‌های مذهبی هیات‌های ویژه بانوان نیز وجود دارد؟
بله خوشبختانه در سه چهار سال گذشته هیات‌های مذهبی بانوان و حتی دختران افزایش داشته است و تشکل‌هایی داریم که به مراتب از هیات‌های مذهبی مردان فعالیت بهتری از خود نشان داده‌اند؛ به عنوان مثال کانون زینبیون توانست در جشنواره کشوری مهرواره «هوای نو»، شایسته تقدیر در سطح ملی شود.
ایرنا. مشکلات و موانع پیش روی هیات‌های مذهبی چیست؟
الان با توجه به مشکلات اقتصادی، تامین منابع مالی بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده و عمده مطالبه اصلی هیات‌های مذهبی به شمار می‌رود؛ البته اعتقاد داریم که مردم همیشه یاور هیات‌های مذهبی بوده و به آن‌ها کمک می‌کنند؛ اما واقعیت این است که برخی از هیات‌ها برنامه‌های بزرگی دارند که برای عملیاتی ساختن آن‌ها به اعتبارات قابل توجهی نیاز است.
برخی از هیات‌ها نیز برای خودشان درآمد مالی درست کرده‌اند و حتی برخی از سازمان‌ها مثل فرهنگی ورزشی شهرداری قزوین در برگزاری مراسمات به کمک هیات‌ها امده و از ظرفیت آن‌ها استفاده می‌کند؛ مواردی هم وجود دارد که اوقاف بر اساس نیت واقف از ظرفیت هیات‌های مذهبی استفاده کرده و کمک‌های مالی و زیرساختی می‌کند.
کلام آخر شما با مخاطبان ایرنا:
ان‌شاءالله با همدلی و همفکری هیات و مجموعه‌های فرهنگی بتوانیم گام مهمی در مسیر جهاد تبیین که فرمایش مقام معظم رهبری است برداریم و بتوانیم با این کار، زمینه‌های ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را فراهم کنیم.