هوا آفتابی است، مسیر هموار است و تنها چند قدم دیگر مانده به قله کوه. همهچیز طبق برنامهریزی پیش میرود؛ اما اوضاع در چند ثانیه زیرورو میشود؛ یکلحظه بیدقتی، یکقدم اشتباه یا یک حادثه ناگوار میتواند منجر به یک اتفاق جدی برای تمام تیم شود. خطاهای کوچک در کوهستان بهندرت بدون مجازات باقی میمانند؛ این داستان نه تنها برای علاقمندان کوهنوردی اتفاق میافتد بلکه کوهنوردان حرفهای نیز دچار سوانح خطرناکی میشوند.
کوهستان و ارتفاعات تهران بسیار حادثه خیز است؛ مصدومان این حوادث همواره از میان افراد تازه کار نبودند و در برخی اوقات حتی حرفهایها نیز طعمه کوه میشوند.
پنجم دیماه ۱۳۹۹ تکرار یک تراژدی وحشتناک در کوهنوردی ایران بعد از ۴۶ سال بود؛ در این حادثه ۱۲ نفر که چهار نفر آنها عضو فدراسیون کوهنوردی بودند؛ در ارتفاعات توچال، قلعه دختر آهار، دار آباد و کلکچال جان باختند؛ کوهنوردانی بی توجه و بعضی بی اطلاع به این هشدار به ارتفاعات تهران رفتند اما فقط به فاصله چند دقیقه در سه منطقه آهار، دارآباد و کلکچال با سقوط ۳ بهمن لحظات دلهره آور و وحشتناکی را تجربه کردند و در میان برف و کولاک گرفتار شدند. توجه نکردن به هشدارهای جوی و حتی در اختیار نداشتن برخی از تجهیزات کوهنوردی از دلایل این اتفاق وحشتناک اعلام شد. ارتفاعات تهران همواره یکی از مناطقی بوده که حوادث کوهستانی همراه داشته است.
شاهین فتحی مدیرعامل هلال احمر استان تهران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به آمار حوادث در ارتفاعات تهران گفت: بر اساس آمار سالهای اخیر، ارتفاعات البرز در شمال تهران بیشترین حوادث مربوط به کوهستان را به خود اختصاص داده است.
وی با بیان اینکه از چند سال گذشته جمعیت هلال احمر، سازمان مدیریت بحران شهر تهران و دیگر ارگانهای امدادی به منظور پوشش امدادی اقدام به تاسیس پایگاههای امدادی در این مناطق کردند، گفت: در سال گذشته ۳۴۵ عملیات امداد و نجات در ارتفاعات تهران انجام گرفته است.
فتحی افزود: این حوادث در طول سال گذشته ۲۹۷ مصدوم به جای گذاشته و برای ۲۲۹ نفر عملیات انتقال از سوی امدادگران انجام شده است؛ برخی از این مصدومان به نیروهای اورژانس و برخی دیگر با بالگرد به مراکز درمانی منتقل شده اند.
این کارشناس حوزه امداد و نجات با بیان اینکه معمولاً گردشگران و کوهنوردان آماتور در پایین دست کوه دچار حادثه می شوند و کوهنوردان حرفهای و نیمه حرفهای در ارتفاعات دچار حوادث می شوند، افزود: پوشش امدادی برخی از مناطق در ارتفاعات در اختیار امدادگران آتش نشانی و برخی نیز در اختیار سازمان امداد و نجات هلال احمر است.
وی گفت: پوشش امدادی ارتفاعات غرب تهران، از دربند تا فرحزاد را امدادگران آتش نشانی و امدادگران هلال احمر از دربند تا گردنه قوچک (ارتفاعات شمیرانات و شمشک دیزین) را پوشش امداد می دهد.
فتحی با اعلام اینکه بیشترین حوادث کوهستان در فصلهای بهار و تابستان اتفاق می افتد، افزود: البته نوع حوادث و اتفاقات متفاوت است؛ در تمام فصول شاهد حادثه در ارتفاعات هستیم و همواره با افرادی از فدراسیون کوهنوردی و نیروهای محلی، آتش نشانی در عملیاتهای نجات همکاری میکنیم.
وی دلیل این که بیشترین حوادث کوهستان در ارتفاعات تهران اتفاق می افتد را جغرافیای پرریسک این کوهها اعلام کرد و گفت: همواره این مناطق خطرناک بوده و البته اعتماد به نفس بیش از حد کوهنوردان، نیز یکی دیگر از دلایل بروز حوادث در این مناطق بوده است.
فتحی با بیان اینکه امدادرسانی در حوادث همچون ارتفاعات بسیار سخت و دشوار است، گفت: امدادگران در برخی از موارد مجبور میشوند فرد آسیبدیده را چندین کیلومتر با برانکارد حمل کنند که روند بسیار فرسایشی و عملیات سختی است؛ و البته در صورت وجود هوای مساعد و شرایط پرواز بالگرد، از هلیکوپتر برای امدادرسانی استفاده می شود.
وی ضرورت داشتن اطلاعات از شرایط جوی و محیطی گردشگران و کوهنوردان را بسیار ضروری دانست و گفت: نبود اطلاعات کافی از شرایط جوی و محیطی و در اختیار نداشتن تجهیزات لازم برای صعود، سبب گرفتاری در ارتفاعات و سقوط برخی در ارتفاعات می شود پس باید علاقمندان کوهنوردی در هنگام صعود به ارتفاعات زمان و موقعیت حرکت شان را به گروه های امدادی خبر دهند تا در صورت وقوع حادثه بتوانند با آنها ارتباط برقرار کنند.