علی محمدی روز یکشنبه در گفت وگو با ایرنا افزود: بخش زیادی از اعتبارات سفر رئیس جمهور که در سال گذشته محقق نشده جزو تعهدات وزارت نفت (شورای راهبردی پتروشیمی ها) در طرح سد "اخند " بوده که هیچ رقمی تاکنون در این زمینه محقق نشده است.
وی اظهار کرد: البته با مذاکرات انجام شده قرار است در مدیریت جدید شورای راهبردی پتروشیمی‌ها در اولین فرصت این مجموعه جبران سال گذشته را انجام دهد.
محمدی تاکید کرد: سال گذشته طرح‌هایی که از محل اعتبارات ملی باید تامین اعتبار می‌شد همه تخصیص‌ها به صورت ۱۰۰ درصد انجام شده و تنها در برخی از طرح‌ها که باید از استان تامین اعتبار شود باقی مانده است که باید به سرانجام برسد.
وی ادامه داد: سدهای خائیز و دالکی، شبکه کُلُل - دالکی، ایستگاه پمپاژ نخلستان شماره ۱ و ۲ تعهدات ملی محقق شده و بخش کمی از سهم اعتبارات استانی باقی مانده که باید محقق شود.
محمدی با اشاره به اینکه سد خائیز با ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی در آستانه بهره برداری قرار دارد گفت: سد بتونی باهوش با ظرفیت ۳۲ میلیون مترمکعب حجم مخزن با برآورد ۴۵۰ میلیارد تومان اعتبار قرار است روی رودخانه باهوش اهرم احداث شود و در مرحله نهایی انتخاب پیمانکار است.
وی ادامه داد: قرار است این سد در مدت ۲ سال به آبگیری برسد.
محمدی در باره سدهای باغان و دشت پلنگ که از محل فاینانس خارجی احداث می‌شوند گفت: باید امسال معادل ۷.۵ درصد سهم دوم کارفرما در سد باغان تامین شود که با توجه به پیشرفت ۷۰ تا ۸۰ درصدی سد در صورت تامین اعتبار امکان رساندن سد به مرحله آبگیری وجود دارد.
وی یادآور شد: ارزش به روز پروژه سد باغان ۹۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود که تا کنون مبلغ هزینه شده برای سد باغان ۱۲۰میلیارد تومان بوده و مابقی قرار است از فاینانس خارجی تامین اعتبار شود.
به گفته محمدی قسط اول سهم کارفرما در سد دشت پلنگ پرداخت شده و امسال باید قسط دوم پرداخت شود.
وی ادامه داد: سد دشت پلنگ در زمان حاضر بیش از ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و امسال انحراف آب و بتن ریزی بخش بدنه انجام می‌شود.
محمدی در مورد سد دهرود گفت: این سد از مصوبه های سفر هیات دولت است که مطالعات آن به پایان رسیده و برای تصویب اعتبار باید ماده ۲۳ و مجوز ردیف اجرایی از سازمان برنامه و بودجه گرفته شود.
وی یادآور شد: سد دهرود؛ سدی بتونی با آب قابل برنامه ریزی ۵.۵ میلیون مترمکعب است.
رئیس جمهوری به همراه اعضای هیات دولت، در قالب ششمین سفر استانی دولت سیزدهم ۱۶ مهرماه سال جاری به استان بوشهر سفر کردند در این سفر هیات دولت سیزدهم ۱۱۱ طرح و توافقنامه برای محرومیت زدایی، توسعه زیرساختی و رونق اقتصادی استان بوشهر تصویب کرد که سهم طرح‌های آب منطقه ای از این سفر ۶۸۳ میلیارد تومان بود.
منابع آبی استان در شرایط بحرانی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر در بخش دیگری از سخنان خود در باره وضع بحرانی منابع آبی این استان گفت: خشکسالی‌های شدید ۲ دهه اخیر، کاهش آورد رودخانه‌ها، ضعف سفره‌های زیرزمینی، خشک شدن چشمه ها و چاه‌ها همه و همه نشان می‌دهد منابع آبی این استان حال و روز خوبی ندارند و مجموع این شرایط باعث شده این منابع هر روز تشنه تر از قبل شوند.
محمدی افزود: مقدار متوسط بارندگی استان بوشهر در سال آبی ۱۴۰۰ – ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن هفت درصد و نسبت به بلند مدت نزدیک به ۱۷ درصد کاهش نشان می‌دهد براین اساس در سال آبی قبل تا این فصل سال ۱۹۵ میلی متر بارش در استان بوشهر به ثبت رسیده بود اما سال آبی جاری تاکنون تنها ۱۸۰ میلی متر بارش به ثبت رسیده است.
وی اظهار کرد: بررسی کاهش بارش‌ها به صورت نقطه ای خشکسالی ها را در مناطق مختلف استان بیشتر نشان می‌دهد به نحوی که کمترین بارش در شهراهرم معادل ۱۴ درصد به ثبت رسیده که مقایسه این میزان بارش نسبت به سال گذشته در حدود ۴۴ درصد کاهش نشان می‌دهد.
کاهش ۱۶ درصدی آورد رودخانه ها
محمدی اضافه کرد: میزان آورد رودخانه ها در سال آبی جاری یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب اعلام شده این درحالی است که این میزان نسبت به یک میلیارد و ۵۶۰ میلیون مترمکعب آورد بلند مدت رودخانه ها در این ستان به میزان ۱۶ درصد کاهش نشان می‌دهد.
وی یادآور شد: البته رودخانه هایی که از آنها برای کشاورزی برداشت می‌شود و سد روی آنها ساخته شده است آورد کمتری نیز دارند.
ذخیره سازی تنها ۲۵ درصد از سیلاب‌ها
مدیرعامل آب منطقه ای استان بوشهر گفت: در صورت احداث تمام سدهای در دست مطالعه از یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب سیلاب امکان ذخیره سازی یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آن در استان بوشهر به وجود می‌آید این درحالی است که امروز تنها امکان ذخیره سازی ۲۵ درصد معادل ۳۰۰ میلیون مترمکعب وجود دارد و مابقی راهی دریا می شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر با اشاره به کاهش دبی (کمیت) آب رودخانه دالکی گفت: دبی پایه رودخانه دالکی در زمان حاضر در حدود ۱.۷ مترمکعب است این درحالی است که در بدترین سال‌های آبی میزان دبی آب این رودخانه از چهار تا پنج مترمکعب کمتر نمی شد و این می تواند زنگ خطری برای تابستان پیش رو باشد.
وی در مورد سطح کیفی منابع آبی موجود در استان بوشهر افزود: خشکسالی‌ها باعث کاهش کیفیت منابع آبی استان بوشهر شده به نحوی که امروز کیفیت منابع آبی ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته و به تعبیری شورتر شده است.
محمدی ادامه داد: در زمان حاضر میزان EC (هدایت الکتریکی یا میزان شوری آب) آبهای زیرزمینی استان بوشهر بالای پنج هزار است این درحالی است که آب مناسب برای زراعت باید شوری بین سه تا پنج هزار را داشته باشد و این آب با این میزان شوری مناسب کار کشاورزی نیست.
وی یادآور شد: آستانه تحمل نخیلات استان آب با EC پنج تا ۶ هزار است اما در زمان حاضر نخیلات استان با آب دارای شوری ۱۰ تا ۱۵ هزار آبیاری می شوند و به تعبیری این نخیلات هستند که امروز خود را با شرایط خشکسالی حاکم بر استان سازگار کرده‌اند.
۸۰درصد دشت‌های آبی بوشهر در شرایط ممنوعه و فراتر از بحرانی
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: دشت‌های ممنوعه و ممنوعه بحرانی از جمله دشت‌هایی هستند که افت مستمر آب و تغییر منفی کیفیت دارند و از سوی وزارت نیرو توسعه و بهره‌برداری در این دشت‌ها ممنوع اعلام شده است.
وی اضافه کرد: خشکسالی‌های مستمر و برداشت‌های بی محابا از دشت‌های استان بوشهر باعث شده از ۱۶ محدوده مطالعاتی با ۳۱ دشت ۱۲ محدوده با ۲۷ دشت آن معادل ۸۰ درصد به عنوان محدوده ممنوعه بحرانی تلقی شوند و تنها دشت‌های دیلم، گناوه، خارگ، بوشهر و دلوار که ظرفیت کشاورزی ندارند، ممنوعه نیستند و این شرایط بیانگر این است که ذخایر آبی این استان از مرز بحران فراتر رفته است.
محمدی اظهار کرد: برخی از دشت‌های استان بوشهر از جلمه بوشیکان ۲.۳ دهم متر افت سطح آبخوان دارد این درحالی است که بیشترین میزان وابستگی بخش کشاورزی به آب زیرزمینی است و کاهش این منابع تاثیر قابل توجهی بر بخش کشاورزی داشته است.
به گفته محمدی خشکسالی ها و برداشت بی رویه از منابع آب زیر زمینی باعث شده امروز میانگین افت سطح آب زیرزمینی سالانه در استان بوشهر به حدود یک متر و در برخی جاها حتی به ۲.۳ متر نیز برسد.
هدررفت بیش از اندازه آب
محمدی اضافه کرد: حلقه مفقوده در زمینه بهره وری و بهره برداری در بحث آب برطرف کردن هدر رفت آب است؛ آب مورد نیاز استان با مشکلات و مشقت زیاد تامین می شود اما به دلیل فرسودگی شبکه ها هدر رفت آب بسیار بالا است و همت لازم برای برطرف کردن این مشکل وجود ندارد.
وی ادامه داد: تاکنون هرآنچه در بخش آب انجام شده برای توسعه و تامین آب بوده اما برای ارتقای بهره وری هیچ کاری انجام نشده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر با اشاره به میزان مصرف آب در بخش کشاورزی گفت: در زمان حاضر سالانه ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب در بخش کشاورزی و ۹۵ درصد آب زیرزمینی در این بخش مصرف می شود اما میزان بهره‌وری بسیار ناچیز است.
وی ادامه داد: هرچند امروز کارهایی از جمله تاسیس گلخانه و تغییر شیوه آبیاری در بخش کشاورزی انجام می شود اما از آن طرف به جای کنترل سطح کشت اقدام به افزایش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی می شود به همین دلیل است که اقدامات انجام شده هیچ کمکی به بهبود منابع آب این استان نمی کند.
محمدی تاکید کرد: افزایش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی افزون بر ضعف شدید منابع و ذخایر زیرزمینی منجر به از بین رفتن کیفیت خاک نیز شده است.
فرونشت رهاورد استفاده بی رویه از منابع آب
وی گفت: تغییر در وضعیت آبهای سطحی با چشم دیده می‌شود و حساسیت‌ها و به دنبال آن واکنش‌ها نسبت به این موضوع خیلی سریع‌تر اتفاق می‌افتد اما کسی از کاهش و خشک شدن آبهای زیرزمینی خبر ندارد، اتفاقی که به مانند زلزله‌ای خاموش عمل می‌کند و رخداد نامیمونی به نام فرونشست زمین یا مرگ آبخوان را به دنبال دارد.
به گفته محمدی تاکنون ۷۰ درصد از منابع آب زیرزمینی استان بوشهر مصرف شده و ۳۰ درصد باقی مانده، سهم محیط زیست و لازمه ادامه حیات در منطقه است که در صورت استفاده از این اندک ذخیره زیستی، حتی زمینی برای راه رفتن هم پیدا نخواهیم کرد.
وی اضافه کرد: براین اساس در صورتی که در استان بوشهر به مدت ربع قرن بارش بالای ۴۰۰ میلی متر در این استان داشته باشیم و به موازات آن هیچ برداشتی نیز صورت نگیرد می توان ۷۰ تا ۸۰ درصد ذخایر آبرفتی را احیا و جبران کرد که این غیر ممکن به نظر می‌رسد و متراکم شدن خاک و آبرفت دشت‌ها جبران ۲۰ تا ۳۰ درصد باقیمانده را کاملا غیر ممکن ساخته است و حاصل آن در بعضی نقاط پدیده فرونشست است که شدت این پدیده در برخی از دشت‌ها از جمله دشت‌های طلحه و فاریاب استان بوشهر مشهود است.
محمدی تاکید کرد: با گسترش پدیده فرونشت بزودی با پدیده فروچاله نیز که در زمان حاضر در ۲ دشت استان بوشهر که بیشترین استفاده از منابع آب زیرزمینی آنها انجام شده است، روبرو خواهیم شد.