به گزارش خبرنگار ایرنا، شهر قزوین با داشتن چهره های سرآمد و نام آور در حوزه شعر و ادبیات به ویژه طنز همچون عبید زاکانی و علی اکبر دهخدا استحقاق این را دارد که به عنوان پایتخت و پایگاه این حوزه در ایران معرفی و نامیده شود.
کارشناسان، عبید زاکانی نویسنده و شاعر طنز پرداز قزوینی قرن هشتم را به جهت استفاده ظریف و رندانه از طنز برای بیان انتقادات به عنوان پدر طنز ایران می شناسند، مردی که هنوز هم با وجود گذشت قرن‌ها آثارش در زمان حاضر از اقبال و محبوبیت برخوردار است.
علامه علی اکبر دهخدا خالق لغتنامه یکی دیگر از این چهره های برجسته ادبی قزوین است که یکی از ویژگی های شعر او طنز تلخ و گزنده می‌باشد که با تحلیل قوی و سرشارش همراه می شود و او را از باهوش ترین و دقیق ترین طنز نویسان دوره خود می کند.
چهره برجسته دیگری در عرصه طنز که از این خطه به پا خاسته، سید اشرف الدین حسینی معروف به نسیم شمال است که شاعری زبر دست و در فن طنز و کنایه بی بدیل و بی نظیر می‌باشد.
برخی از طنزپردازان معتقدند، طنز برخلاف شوخی، ریشه در واقعیت بیرونی دارد، در شوخی هدف اصلی خندیدن یا خنداندن است ولی در طنز هدف اصلی بیان واقعیت است هر چند که خنده هم همیشه در کنار آن وجود دارد.
به گفته آنان، طنز در جایگاه بالایی قرار دارد، وقتی هنر و انتقاد هنری با فاکتور لبخند وارد می شود، نقد خوب را شاهد خواهیم بود و نیش انتقاد گرفته می شود.
خبرنگار خبرگزاری جمهموری اسلامی(ایرنا) قزوین، با توجه به جایگاه طنز در جامعه با نیلوفر ناظری نویسنده، طنزپرداز و هنرمند قزوینی پیرامون جایگاه طنز در ادبیات به گفت و گو نشسته است.
وی با بیان اینکه عموم مردم جامعه از طنز فاخر استقبال گرمی دارند، افزود: وقتی حقیقتی با زبان طنز بیان می شود نه تنها موجب تکدر نمی شود، بلکه باعث انبساط خاطر شده و تاثیرگذاری بیشتری دارد.
نیلوفر ناظری نویسنده و بازیگر قزوینی ۳۲ ساله‌ای است که مدرک تحصیلی کارشناسی کامپیوتر دارد؛ از کودکی دست به قلم گرفته و در نهایت از سال ۸۷ به صورت جدی در حرفه نویسندگی فعالیت خود را آغاز کرده است.
ایرنا. از چه سالی در حرفه طنز شروع به کار کردید؟
در سال ۹۰ به صورت اتفاقی با بخش طنز نویسی حوزه هنری قزوین آشنا شدم؛ سال ۹۵ با تنظیم متن استندآپ کمدی توانستم در جشنواره حوزه هنری قزوین و شعر طنز حائز رتبه اول شوم.
سال ۹۹ وارد برنامه تلویزیونی دورهمی شدم و همچنین به مدت سه سال متن‌های استندآپ کمدی که نوشته بودم در برنامه خندوانه پخش شد و اکنون نیز در همین برنامه مشغول به کار هستم.
شعرهای طنز متفاوتی را نوشته‌ام و قصد دارم رباعی‌های خود را چاپ کنم زیرا در قالب رباعی نیز مهارت دارم.
اکنون مشغول نوشتن یک مجموعه داستانی با قالب متفاوت طنز هستم که مقداری زبان متفاوت در قالب طنز دارد.
همچنین در فیلمنامه و نمایشنامه طنز و مجموعه دست انداز شهاب عباسی بازی کرده‌ام و کمدی نوشته ام.
ایرنا. سوابق هنری و کاری خود را شرح دهید؟
در بخش‌هایی از جمله داستان نویسی، نمایشنامه نویسی، فیلم نامه نویسی، شعر، استندآپ کمدی نویسی، ضبط و پخش نمایشنامه رادیویی از رادیو قزوین، چاپ کتاب گروهی با بچه های کارگاه با نام “قصه های مینودری”، انیماتور، اجرا، نویسندگی، عروسک گردانی، بازیگری و گزارشگری فعالیت کرده‌ام.
ایرنا. تاکنون چه مقام‌هایی کسب کرده‌اید؟
در زمینه‌های داستان نویسی، شعر، ترانه و تراژدی مقام‌های متعددی کسب کرده‌ام.
همچنین در بخش شعر طنز چند بار کاندید شده‌ام و در جشنواره‌های مختلف شهرهایی همچون قزوین، کرمانشاه، کردستان، اراک، اهواز، تهران، سبزه وار، اصفهان، زنجان و خلیج فارس حائز رتبه شده‌ام.
ایرنا. تعریف طنز چیست؟ چه مرزی بین طنز و تمسخر وجود دارد؟
طنز در لغت به معنای طعنه زدن و در اصطلاح هنری، ادبی، کلامی و نوشتاری به معنی نقد مشکلات اجتماعی و فرهنگی جوامع انسانی با استفاده از وارونه سازی است.
وقتی دو چیزی را که با هم تناسب ندارند در کنار هم قرار دهیم یک طنز اتفاق می‌افتد؛ طنز یکی از شاخه‌های ادبیات انتقادی و اجتماعی است که در ادبیات کهن فارسی به عنوان نوع ادبی مستقل شناخته نشده و مرزهای مشخصی با دیگر مضمون‌های انتقادی و خنده‌آمیز در کنار اندیشه و تفکر دارد.
طنز را می‌توان برجسته کردن برخی ویژگی‌های افراد در مشاغل و جایگاه‌های مختلف دانست که در اغلب آنها ویژگی‌های منفی بیش از ویژگی‌های مثبت مورد توجه قرار می‌گیرد.
طنز محل نشان دادن آسیب‌های اجتماعی با زبان شیرین است، یعنی معضلات جامعه را به جای اینکه تلخ و سیاه نشان دهد با یک لفافه شیرین ارایه می‌کند و این امر فرصتی را برای شناخت محیط پیرامون و تحمل‌پذیری افراد فراهم می‌سازد.
مرز بین طنز و تمسخر بسیار کم است، زیرا زمانی که طنزی خارج از کنترل و مرز می‌شود به تمسخر می‌رسد و خوشایند نیست.
یکی از رسالت‌های طنز ارتباط با دیگران است و زمانی که از حد و کنترل خارج شود و به تمسخر برسد رسالت طنز را زیر سوال می‌برد.
ایرنا. در بین طنز سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری کدام یک از جایگاه مهم‌تری برخوردار است؟
طنز اجتماعی به دلیل اینکه از دل مردم می‌آید و موجب همزاد پنداری می‌شود از جایگاه ویژه‌تری برخوردار است.
ادبیات طنز جایگاه ارزشمند و مقدسی دارد، زیرا زمانی که طنزپرداز در خصوص مشکلات و معضلات یا یک رفتار غلط اجتماعی طنزی می‌نویسد مخاطب نسبت به آن مقوله حساس‌تر می شود و همین حساسیت و درک غلط بودن آن رفتار تا حدودی منجر به اصلاح آن امر خواهد شد.
در طنزهای سیاسی باید صرفا افراد اطلاعات سیاسی و خبری بالایی داشته باشند تا بتوانند وارد این نوع طنز شوند.
ایرنا. چه راهکارهایی را برای تقویت طنز اجتماعی پیشنهاد می‌کنید؟
رسالت اصلی ادبیات طنز بیان معضلات و مشکلات جامعه در قالب طنز است و افرادی که وارد این حوزه می‌شوند باید آموزش‌های لازم را ببیند و بدانند که هر چیزی طنز نیست.
در فضای مجازی با خودنمایی و فحاشی کردن نمی‌توان به طنز رسید و باید تفکیکی بین طنز و لودگی وجود داشته باشد چون کلیپ‌های که بدون محتوا تولید می‌شوند طنز واقعی نیستند.
باید از کاربرد هر مطلبی تحت عنوان طنز جلوگیری کرد؛ در بسیاری اوقات در طنزگویی به اشتباه دچار هجو و هزل می‌شویم و خودمان نیز نمی‌دانیم مقصود اصلی چیست.
همچنین جای طنز نویسی در محافل ادبی، بسیار خالی است و باید در آنها و مراکز ادبی و فرهنگی گنجانده شود.
ایرنا. با توجه به اینکه قزوین از گذشته‌های دور طنز پردازان بزرگی داشته است، اکنون جایگاه طنز قزوین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بزرگان خوبی چون عارف قزوینی و دهخدا داشته‌ایم و الان نیز اغلب مردم قزوینی به ویژه سالخوردگان قدیمی دارای یک بداهه شیرین طنز در کلام خود هستند اما متاسفانه جایگاه کنونی قزوین شایسته نیست و نباید صرفا به گذشته و تاریخ اکتفا کرد بلکه باید برنامه‌ریزی برای این حوزه داشته باشیم تا آیندگان هم از ما یاد کنند.
در صورت برگزاری آموزش‌های آکادمیک می‌توان نسل جدید را با طنز فاخر آشنا کرد.
ایرنا. طنز سنگ پا در قزوین به همت حوزه هنری برگزار شد، نظر شما در این خصوص چیست؟
قابل تحسین است که حوزه هنری قزوین فعالیت‌هایی برای حوزه طنزپردازی انجام می‌دهد؛ جای طنز سنگ پا خالی بود زیرا طنز لازمه جامعه، جمعیت جوان کشور و نیازی برای تمام جوامع انسانی است.
ایرنا. به نظر شما آثار مثبت طنز چیست؟
طنزی که با آموزهای دینی هماهنگ و همسو است دارای آثار شگرف و مثبتی خواهد بود که فرد و جامعه را به سوی کمال، سعادت و وحدت هدایت می‌کند.
طنز مثبت دارای آثار فردی چون توجه به عیب‌ها، تربیت صحیح و سریع، پر شدن اوقات فراغت و کم شدن بزهکاری و ایجاد وحدت و همدلی اجتماعی است.
کلام آخر:
هدف طنز، تنبیه و توجه فرد یا جامعه به معایب و مفاسد، تحقیر و کوبیدن رذایل و رشد فضایل اخلاقی، تزکیه، تهذیب، اصلاح و به تکامل رساندن فرد و اجتماع است.