به گزارش ایرنا، نزدیک شدن وحوش از جمله گرگ، روباه و شغال و حتی گونه‌هایی مانند پلنگ به حاشیه روستاها و شهرها، نتیجه آسیبهای انسان به محیط زیست، پیشرفت شهرها و تعرض به زیستگاه وحوش و البته عدم مدیریت پسماند در شهرها و روستاهاست؛ رخدادی که معمولا در فصول سرد سال و به دلیل کمبود جدی غذا و در دسترس نبودن خوراک برای وحوش رقم می‌خورد، اما این بار حضور انبوه گونه شغال در کلانشهر مشهد، در فصل بهار، موجب حیرت شده است.
پرسه‌زنی شغال در بوستان کوهسنگی مشهد که یکی از بوستانهای قدیمی این کلانشهر است، در خاطره ساکنان مناطق مسکونی پیرامونی این پارک به سالهای اخیر باز می‌گردد اما این روزها در فصل بهار که فصل زاد و ولد حیوانات است، پراکندگی این گونه وحشی، به تعداد زیاد، خود به عامل نگرانی برای اهالی، گردشگران و البته اداره کل حفاظت محیط زیست، به عنوان متولی حیات وحش و سازمانهای مردم نهاد حوزه محیط زیست بدل شده است.
اگرچه تاکنون موردی از حمله این گونه و خطرآفرینی شغالها در فضای بوستان کوهسنگی مشهد گزارش نشده است اما در هر صورت این حیوان یک گونه وحشی است که حضورش در یک مرکز جمعیت انسانی چندان عادی نیست و در این میان ارزش زیستی و حیات وحش این گونه نیز دارای اهمیت فراوانی است و هرگونه برخورد قهری با حضور این گونه نیز قابل پذیرش نیست.
صاحبنظران بر این اصل تاکید دارند که از بین بردن حیوانات وحشی، موجب تخریب اکوسیستم جانوری می‌شود بنابراین هرگونه اختلال در چرخه زیستی می تواند عواقب جبران ناپذیری در پی داشته باشد.
عدم مدیریت پسماند عامل اصلی افزایش شمار شغالها
رییس اداره حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: عدم مدیریت پسماند عامل اصلی افزایش شمار شغالها و البته پراکندگی بیشتر این گونه در سطح بوستان کوهسنگی مشهد است.
به گزارش ایرنا، بتول عابدی در این زمینه افزود: افزایش و پراکندگی حضور گونه شغال در بوستان کوهسنگی مشهد نگران‌کننده است که در صورت مدیریت نشدن به موقع، دچار وضعیت خاصی در این زمینه خواهیم شد.
وی اظهار داشت: حفاظت از حیات وحش و تنوع زیستی اگرچه از وظایف عمده و اصلی سازمان حفاظت محیط زیست است اما عوارض انسان ساخت، تعرض به زیستگاههای طبیعی حیوانات وحشی و افزایش گردشگری‌های غیرمسوولانه و سایر موارد از عوامل مهم در بروز تعارضات انسانی و حیات وحش است.
عابدی ادامه داد: مدیریت غیراصولی زباله‌ها از مهمترین عوامل جذب، ماندگاری و افزایش حضور حیوانات وحشی بوده و اغلب به شرطی شدن برخی گونه‌های حیات وحش، تغییر عادات غذایی و کاهش ترس در حیوانات می انجامد. علاوه بر این، غذا دادن به حیوانات وحشی باعث می‌شود به غذا و حضور در کنار انسان عادت کنند و رفتار طبیعی خود را برای کسب غذا در زیستگاه طبیعی از دست بدهند.
رییس اداره حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی اظهار کرد: نتیجه بسیار نامطلوب رفتارهای غیر زیست محیطی ما این است که حیوانات نقش اکولوژیکی خود را از دست داده و به نوعی به موجوداتی زباله‌خوار تبدیل شوند که سلامت و گاه جان این حیوانات هم به خطر می‌افتد.
وی افزود: بوستان کوهسنگی به عنوان سومین منطقه گردشگری محبوب و پربازدید مشهد، فضای مفرح و دلپذیری برای شهروندان و زائران است اما به نظر می رسد آموزش بازدید کنندگان و مجاوران بوستان در رعایت مدیریت پسماند و اصول اولیه حفاظت از بوستان نه تنها از جنبه آلودگی محیط زیست دارای اهمیت است بلکه از منظر وابسته‌سازی حیواناتی مانند شغال و روباه به غذای آماده بسیار مهم است.
عابدی تصریح کرد: اگرچه در سالهای اخیر زحمات زیادی توسط متولیان امر برای زیباسازی و تسهیل گردشگری بوستان کشیده شده و منجر به ارتقای شاخص‌های محیط زیستی در محله و حتی منطقه شده است، اما جای تابلوهای آموزشی و حتی هشداری کافی در بحث مدیریت زباله و عدم درست مدیریت پسماندهای غذایی خالی است.
وی در خصوص اقدامات انجام شده توسط اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی برای کنترل و توقف حضور شغال در این بوستان، گفت: با توجه به شرایط موجود و ضرورت تعارض میان انسان و حیات وحش و زیستگاه انسانی، توجه به وضعیت گونه جانوری از جمله دوره آبستن بودن گونه و دوران شیردهی به توله‌ها و نیز فراهم بودن زیستگاه مناسب و بدون تعارض برای زیست گونه و غیره از جمله الزاماتی است که در مدیریت تعارضات حیات وحش باید مد نظر باشد.
رییس اداره حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی افزود: با توجه به حساسیت موضوع و وجود این گونه حیات وحش در بوستان شهری کوهسنگی مشهد، به نماینده شهرداری در این مجموعه هشدارهای لازم ارائه شده است.
وی با اشاره به اینکه مدیریت حیوانات در فضای شهری از جمله وظایف شهرداری است و ما نیز به عنوان متولی محیط زیست در صورت وجود گونه‌های وحشی آماده هر گونه همکاری در این زمینه هستیم، افزود: همچنین با توجه به نامه‌نگاری و درخواستهای مکرر از شهرداری در خصوص همکاری با اداره کل برای زنده‌گیری این گونه‌ها، همچنان پیگیر تهیه قفس‌های زنده گیری از شهرداری مشهد هستیم.
بی‌توجهی شهرداری مشهد به اهمیت موضوع
وی ادامه داد: چندین بار درخواست تهیه قفس زنده گیری برای مهار این جانوران از شهرداری مشهد شده است که متاسفانه تاکنون اقدامی از سوی این مجموعه صورت نپذیرفته است؛ از این رو آموزشهای لازم برای برخورد مناسب با این گونه و تأکید بر عدم آسیب رساندن به این گونه به مدیریت بوستان ابلاغ شده است.
عابدی تاکید کرد: افزایش پایش و بازدیدهای نظارتی یگان حفاظت محیط زیست شهرستان مشهد در طول شبانه روز و تهیه قفس جهت زنده‌گیری گونه شغال توسط اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی، از اقداماتی است که برای حفاظت از این گونه وحشی انجام شده است.
وی اظهار کرد: با توجه به عدم مدیریت صحیح پسماند توسط شهرداری در بوستان کوهسنگی مشهد، حتی اگر زنده‌گیری این گونه ها انجام شود، امکان بازگشت این حیوانات به این محدوده بسیار زیاد است بنابراین کنترل حضور شغال در این مجموعه تفریحی فقط با مدیریت پسماند و همکاری مردم امکان‌پذیر است.
وی ادامه داد: از اقدامات مهم برای کنترل و کاهش تعارضات توسط اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی، می توان به مواردی همچون هشت برابر شدن ساخت تله زنده گیری گوشتخواران، ۱۲ برابر شدن شمار محفظه حمل پرندگان و رشد ۲.۵ برابری تأمین پیستول بیهوشی، رشد ۱۰۰ درصدی امکانات مهار، از قبیل خفت‌گیر و غیره اشاره کرد.
این مسوول با بیان اینکه گزارش حضور این گونه به ۲ ماه پیش باز می گردد، گفت: همچنین در مجموعه کوهسنگی به مدت ۲ ماه تله زنده گیری گوشتخواران فعال بوده است، اما به دلیل پراکندگی پسماند غذایی که در بوستان وجود دارد، این مهم تا به امروز ناموفق بوده است.
معدوم‌سازی سگها عامل حضور شغال در شهر
معاون خدمات و محیط زیست شهری شهرداری مشهد نیز در پاسخ به خبرنگار ایرنا اظهار کرد: معدوم‌سازی سگهای ولگرد در سطح شهر از عوامل مهمی است که منجر به گسترش حضور حیوانات وحشی مانند گرگ و شغال در مجموعه پیرامونی شهر می‌شود.
علی نجفی با بیان اینکه خالی شدن عرصه از حضور سگها موجب پررنگ شدن حضور شغال شده است، ادامه داد: برهم خوردن تعادل طبیعت، عامل اصلی گسترش محدوده زیست گونه شغال و مشاهده حضور این گونه در اماکنی مانند بوستان کوهسنگی مشهد است.
وی با بیان اینکه حضور این گونه در شهر بحثی فراتر از پسماند و مدیریت آن است، گفت: در حوزه مدیریت پسماند در شهر مشهد زحمات فراوانی کشیده شده است و شهرداری در این زمینه هیچ مشکلی ندارد.
معاون شهردار مشهد تاکید کرد: در حوزه شهر مشهد موضوعی به نام انباشت زباله و عدم جمع آوری زباله نداریم که البته ممکن است در مواردی نیز شاهد بی توجهی برخی افراد باشیم.
نجفی در خصوص نحوه مدیریت و کنترل حضور گونه‌ای مانند شغال در بوستان کوهسنگی مشهد گفت: طبق ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، وظیفه ما مقابله با حیوانات موذی در شهرهاست و در این راستا جمع‌آوری شغال نیز در صورت مشاهده به عنوان یک گونه وحشی با کمک گرفتن از مجموعه آتش‌نشانی انجام می‌شود.
معدوم‌سازی سالانه ۶ هزار سگ ولگرد در کلانشهر مشهد
معاون شهردار مشهد در خصوص روند معدوم‌سازی سگهای ولگرد در مشهد گفت: سالانه بین پنج تا ۶ هزار قلاده سگ در این کلانشهر معدوم‌سازی می‌شود که این آمار هیج زمان هم کاهش نمی‌یابد.
وی با بیان اینکه معدوم‌سازی بر اساس شیوه‌نامه ابلاغی وزارت کشور انجام می گردد، افزود: بر این اساس شیوه ابلاغی "مرگ با ترحم" شیوه معدوم‌سازی است که در این کلانشهر انجام می‌شود.
وجود دو قله به جا مانده از رشته کوه بینالود در جنوب غربی مشهد، مبدا به وجود آمدن یکی از مشهورترین جاذبه‌های گردشگری (بعد از حرم امام رضا (ع) و آرامگاه فردوسی) به نام کوهسنگی شده است. این مجموعه گردشگری با گستره بیش از ۲۰۰ هکتار، یکی از پربازدیدترین مناطق سیاحتی مشهد است که علاوه بر اقبال شهروندان مشهدی، به دلیل قرار گرفتن در کنار جاده آسیایی، هر ساله زائران و گردشگران زیادی از آن دیدن می کنند.