به گزارش ایرنا، خبرگزاری آسیا پلاس تاجیکستان روز چهارشنبه در گزارشی به مناسبت سفر اخیر امامعلی رحمان به تهران که هشتم و نهم اردیبهشت انجام شد، نوشت: سفر رئیس جمهوری تاجیکستان به ایران پس از ۹ سال و دیدار با ارگان های مختلف رسمی این کشور بخصوص حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی و آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری پیام های مشخصی دارد.
در این گزارش آمده است : از سال ۲۰۱۹ تحولات قابل توجهی در روابط دو کشور به ویژه در بخش‌های امنیتی و دفاعی رخ داده است و در پی چالش‌های امنیتی منطقه‌ای، دو کشور کمیته مشترک دفاعی- نظامی تشکیل داده‌اند. این اتحاد امنیتی برای تاجیکستان در پی تحولات بیشتر، به ویژه در پی مناقشه مرزی با قرقیزستان و افغانستان، اهمیت فوق العاده ای پیدا کرده است.
سفر رئیس جمهوری ایران به تاجیکستان در اوایل پاییز سال گذشته برای شرکت در اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و سفر رسمی به دوشنبه نقطه عطف مهمی در روابط دو کشور تلقی شد. به ویژه اینکه با حمایت تاجیکستان و پذیرش سایر اعضای سازمان همکای شانگهای، روند الحاق ایران آغاز شد.
افتتاح کارخانه تولید پهپاد ابابیل ۲ در تاجیکستان نز با استقبال خوب جامعه رسمی و کارشناسی دو کشور همراه و با پیام های مهم و خاصی تفسیر شد.
اخیراً صحبت های زیادی در مورد توسعه روابط دو کشور در آینده مطرح شده و حتی گفته می شود که ممکن است به سطح روابط قبلی حتی به سطح مشارکت استراتژیک بازگردد. این و دیگر جنبه های روابط ایران و تاجیکستان توسط آسیا پلاس با کارشناسان تاجیک مورد بحث و بررسی قرار گرفت و سوالاتی را مطرح کرد.
قاسم بیک محمد، کارشناس ایران و افغانستان در این مورد گفت: از سال ۲۰۱۹ اقداماتی در روابط تاجیکستان و ایران انجام شده است که نشان از حسن نیت دو طرف برای بهبود روابط بود. در کنار سفرهای مقامات دو کشور، پروتکل همکاری امنیتی نیز امضا شد که برای اعتمادسازی بین دو کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.
در گذشته مشکل ارتباطات عمدتاً مربوط به حوزه روابط امنیتی بود و از این طریق شاهد بازدیدهای متقابل نهادهای امنیتی و انتظامی دو کشور بوده ایم. به ویژه سفر وزیر دفاع تاجیکستان و تشکیل کمیته مشترک نظامی و دفاعی با تمرکز بر متن تحولات جاری منطقه ما از اهمیت بالایی برخوردار بود. همچنین با در نظر گرفتن بستر توسعه در منطقه، ایجاد سرمایه گذاری مشترک برای تولید پهپاد ابابیل ۲ که امکان تولید انواع پهپاد را فراهم می کند، اقدامی غیرمنتظره برای منطقه و فراتر از آن بود.
با توجه به تحولات منطقه ای و جهانی، داشتن متحد و شریکی مانند ایران با تاریخ، زبان و فرهنگ مشترک در کنار سایر شرکای خارجی از جمله قدرت هایی مانند روسیه و چین برای تاجیکستان بسیار مهم است.
این کارشناس تصریح کرد:سناد همکاری امضا شده نشان از تلاش دو طرف برای جبران خلأهای همکاری است. اما آنچه در گذشته اتفاق افتاده باید تجربه خوبی برای هر دو طرف باشد. یعنی خط قرمز منافع ملی باید به وضوح توسط دو طرف تشخیص داده شود و سعی شود خطوط قرمز منافع ملی یکدیگر را پایمال نکنند.
وی اظهار امیدواری کرد : با این سفر اهمیت این موضوع بیش از پیش نمایان شود و اعتماد بین دو کشور به ویژه در میان نخبگان سیاسی آن که در گذشته کاهش یافته بود، به سطح جدی تری بازگردد.
قاسم بیک محمد تصریح کرد: همچنین آب شدن یخ روابط امری زمان بر است و همکاری های گسترده عمومی و دوجانبه دو کشور چه در سطح دوجانبه و چه در سطح منطقه ای می تواند شاخص مثبتی برای این روند باشد.
او گف: در مرحله کنونی روابط، زمینه های اولویت باید همکاری های اقتصادی و تجاری و همچنین تمرکز بر گسترش همکاری های نظامی، فنی و امنیتی با توجه به وضعیت منطقه به ویژه افغانستان و حضور گروه های تروریستی مختلف باشد. از نظر مسائل تجاری و اقتصادی، هم سرمایه گذاری های ایرانی و هم استفاده از فناوری های پیشرفته موجود در ایران برای اجرای پروژه های اقتصادی و زیربنایی در تاجیکستان است.
او افزود: در مرحله کنونی روابط، زمینه های اولویت باید همکاری های اقتصادی و تجاری و همچنین تمرکز بر گسترش همکاری های نظامی، فنی و امنیتی باشد. از نظر مسائل تجاری و اقتصادی، هم سرمایه گذاری های ایرانی و هم استفاده از فناوری های پیشرفته موجود در ایران برای اجرای پروژه های اقتصادی و زیربنایی در تاجیکستان است.
وضعیت منطقه به ویژه افغانستان و حضور گروه های مختلف تروریستی و افراطی در این کشور به ویژه در مناطق هم مرز با تاجیکستان و آسیای میانه، نیاز متقابل چنین همکاری هایی بین تاجیکستان و ایران است تا هم امنیت خود و هم امنیت منطقه را تضمین کنند.
سیف الله ملاجون، استاد تاریخ نیز گفت : اولین قدم ها برای گرم شدن روابط بین دو کشور ایران و تاجیکستان برداشته شده است.
وی تصریح کردک ایران و تاجیکستان با توجه به تحولات امنیتی و سیاسی در منطقه و جهان، مرحله جدیدی از روابط را آغاز کرده اند. زیرا پس از اتفاقات رخ داده سال ۲۰۱۵ در تاجیکستان، مرحله جدیدی در روابط دو کشور آغاز شده است ... تحولات افغانستان همسایه، ناآرامی در مرز ما با قرقیزستان و حوادث جنگ اوکراین که صفحه جدیدی در نظام بین الملل محسوب می شود، دو کشور ما را به هم نزدیکتر کرده است.
این کارشناس افزود: روابط اقتصادی، نظامی و امنیتی ممکن است در حال گسترش باشد، اما این دو عامل به طور اجتناب ناپذیری بر سطح روابط فرهنگی تأثیر می گذارد. به هر حال این فر اتفاق خوبی بود و دو کشور گامی جدی برای احیای روابط نزدیک برداشتند و فصل جدیدی در روابط دوجانبه شکل گرفت.
بختیار خولیکوف، رئیس بخش تحلیل و پیش بینی سیاست خارجی، مرکز مطالعات استراتژیک تحت ریاست جمهوری تاجیکستان هم گفت: عملاً در روابط بین الملل بین کشورها مراحلی وجود دارد که بر اثر عوامل مختلف روابط سرد، نرم، بسیار خوب یا در سطح استراتژیک می شود. روابط تاجیکستان و ایران نیز مدتی دوره بی ثباتی یا عدم اطمینان بوده است. به ویژه از سال ۲۰۱۹ نوعی روند تلطیف تدریجی روابط دو کشور آغاز شده است که نقطه اوج آن سفر رسمی امامعلی رحمان به ایران است. بر اساس تجربه روابط بین الملل، این بازدید نشان از بهبود روابط و به نوعی عبور از فاز سرد است.
همچنین سفر امامعلی رحمان به ایران نشانه احیای روابط دو کشور است. علاوه بر این، ایران بدون توجه به شرایط منطقه و سطح روابط یا فاز نرم و سرد، همواره شریک قابل اعتماد تاجیکستان و از بسیاری جهات شریک اصلی استراتژیک ما بوده است.
در عین حال، در مرحله جدید، دو کشور به سه گروه همکاری نیاز دارند:
۱ جهت سیاسی-امنیتی. با توجه به شرایط کنونی منطقه، روند بحران افغانستان و تهدیدات و چالش هایی که امروز در منطقه آسیای مرکزی با آن مواجه است، یکی از اولویت ها تلقی می شود.
۲. لجستیک و جهت ارتباط. مشارکت تاجیکستان در این پروژه ها از منظر توسعه استراتژیک مفید تلقی می شود. به ویژه بندر چابهار، پیوندهای لجستیکی بین منطقه ای توسط ایران برای تاجیکستان بسیار مهم است.
۳. بخش بورس کالا. با توجه به وضعیت اوکراین و تحریم های غرب علیه روسیه، احتمال کمبود برخی محصولات در بازارهای جهانی به ویژه آسیای مرکزی و تاجیکستان وجود دارد. بنابراین ارتقای همکاری تاجیکستان در زمینه همکاری های تجاری و اقتصادی بسیار مهم است.