به گزارش خبرنگار ایرنا، در پنجم اردیبهشت ماه امسال بود که معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران همزمان با آغاز زمان نشاء در شالیزارهای استان با ارایه آمار شناسایی ۳۰ بیمار مشکوک و تجویز بستری برای ۱۸ نفر و قطعی شدن ابتلای سه نفر به شیوع تب شالیزار در استان هشدار داد و از کشاورزان خواست در فعالیت کشاورزی برای در امان ماندن از این بیماری نکات بهداشتی را رعایت کنند.
اکنون با گذشت ۴۳ روز از هشدار مسوولان بهداشتی استان اما روند شیوع تب شالیزار با افزایش مراجعه به مراکز درمانی و همچنین بستری در بیمارستان‌ها شکل جدیدی به خود گرفته و باعث افزایش نگرانی‌های عمومی در مازندران شده است.
اهمیت روند ابتلا اقشار مردم بویژه کشاورزان به تب شالیزار در مازندران از این حیث دارای اهمیت است که بر اساس آمار دانشگاه علوم پزشکی مازندران میزان افراد مبتلا و بستری ناشی از این بیماری در اردیبهشت و خرداد ماه سال گذشته حدود ۲۰ نفر بود که این رقم اکنون تنها با گذشت ۱۲ روز از ماه جاری با افزایش بیش از ۲ برابری به ۴۵ نفر رسیده است.
نکته حایز اهمیت‌تر آن است که اکنون تعداد بستری های تب شالیزار در مرکز درمانی استان بیشتر از بیماران مبتلا به کرونا شده که این روزها به کمتر از ۴۰ نفر کاهش یافته است و به نظر می‌رسد که بعد از دو سال صدرنشینی مقتدرانه کرونا در بستری و مبتلا کردن جمعی در استان اما امسال تب شالیزار با سنت شکنی گوی سبقت را از کرونا نیمه جان ربوده است.
تب شالیزار با اصطلاح علمی «لپتوسپیروز» که به عنوان یک بیماری مسری، بومی و فصلی در مازندران و دیگر استان‌های شمالی شناخته می‌شود هر ساله از اردیبهشت ماه و همزمان با گرم شدن تدریجی هوا و اوج گیری کشت برنج، شایع می‌شود و تا شهریور ماه و پایان زمان برداشت محصول، نگرانی‌ها در افزایش ابتلا به این بیماری در استان ادامه دارد.
علت این که از دوره زمانی اردیبهشت تا شهریور به عنوان آغاز و پایان نگرانی شیوع تب شالیزار یاد می شود، آن است که مشابهت بیماری تب شالیزار با آنفلوانزا، سرماخوردگی و کرونا باعث شده تا این بیماری توسط بیماران و خانواده هایشان جدی گرفته نشود و این بی خیالی گاهی به قیمت جان فرد مبتلا تمام می شود؛ مانند مرگ ۲ کشاورز مازندرانی در سال های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ که در بابلسر و امیرآباد جانشان را از دست دادند و پزشکان علت مرگ هر دو کشاورز را تب شالیزار و جدی نگرفتن علائم آن و مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی اعلام کردند.
مسئولان دانشگاه علوم پزشکی مازندران معتقدند که تعداد دیگری از بیماران مبتلا به تب شالیزار در استان وجود دارند که به دلیل مشابهت این بیماری با آنفلوانزا یا کرونا تاکنون پیگیر درمان خود نشده اند و با خوددرمانی یا قرنطینه خانگی در حال طی کردن دوران نقاهتشان هستند.
علائم تب شالیزار
بیماری تب شالیزار فقط کشاورزان و شالیکاران را درگیر نمی کند ، بلکه برخی صیادان، معدنچیان و قصابانی را که بدون رعایت مسائل بهداشتی با حیوانات در تماس هستند در معرض خطر این بیماری قرار دارند.
تب شالیزار به طور کلی از طریق تماس با آب، غذا و خاکی که با ادرار حیوانات وحشی و اهلی آلوده شده باشد، به افرادی که با این عناصر در تماس هستند، منتقل می شود و در حالت عادی و در صورت محافظت و مراقبت این بیماری منتقل نمی شود، اما اگر پوست زخمی و جراحت دیده یا اعضای مخاطی بدن مانند چشم، بینی و دهان در معرض و تماس با عناصر آلوده قرار گیرد، بیماری به فرد منتقل می شود.
این بیماری طیف وسیعی از علائم را بروز می دهد. علائم اولیه آن مشابه آنفلوانزا یا کرونا است و به همین دلیل هم تشخیص اولیه آن حتی توسط پزشک در صورت انجام نشدن آزمایشات لازم مشکل است در حالی که در بسیاری از موارد، تشخیص ندادن درست و بموقع سبب پیشرفت بیماری و دشوار شدن درمان آن می شود.
علائم این بیماری گاهی با «مننژیت» هم اشتباه گرفته می شود به خاطر این که با تب، لرز و سردرد شدید همراه می شود. سرفه خشک، تب، سردرد، درد عضلانی، تهوع و استفراغ و لرز، درد شکم، صدای غیرطبیعی ریه، درد استخوان، ورم ملتحمه (التهاب و قرمزی چشم)، بزرگ شدن غدد لنفاوی، بزرگ شدن طحال و کبد، سفتی ماهیچه ها و بثورات جلدی از جمله علائمی است که اگر در این فصل سال به سراغ فردی آمد فوری باید به پزشک مراجعه کند و تحت درمان قرار گیرد.
مهم ترین علامت این بیماری تب بالا به صورت ناگهانی، دردهای عضلانی بویژه درد کمر، سردرد، ساق پا و پشت چشم است، البته در ۹۰ درصد موارد فرد بیمار بدون هیچگونه عارضه ای بهبود پیدا می کند ولی ۱۰ درصد از بیماران به نوع شدید تب شالیزار مبتلا می شوند که در این وضعیت عوارض بعدی مانند گرفتگی کبدی، زردی چشم، تنبلی و نارسایی کلیه، دفع نامناسب، بالارفتن سموم بدن، کاهش پلاکت خون، گرفتگی ریوی و خونریزی مغزی به سراغ بیمار می آید.
اگر چه گفته می شود سابقه شناسایی بیماری تب شالیزار در ایران به حدود سال ۱۳۶۵ برمی گردد، ولی شناسایی آن در استان مازندران مربوط به سال ۱۳۸۲ است و از آن سال به بعد هم اطلاع رسانی به صورت گسترده از طریق شبکه بهداشت و درمان و مراکز بهداشت روستایی و رسانه ها در دستور کار قرار گرفت تا کشاورزان و سایر افرادی که در معرض ابتلا قرار دارند، در دوره زمانی نگران کننده بیشتر مراقبت کنند.
تب شالیزار مهمان ناخوانده مازندرانی‌ها
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از تب شالیزار به عنوان شایع‌ترین بیماری استان در فصل بهار امسال با توجه به افزایش بستری و ابتلاها نام برد و گفت: تب شالیزار بیماری بومی است که امسال با افزایش قابل توجه بستری موج نگرانی را در بین اقشار مردم ایجاد کرده است.
دکتر عباس علیپور افزود : شالیکاران برای در امان ماندن از تب شالیزار باید نکات بهداشتی را باجدیت رعایت کنند و در زمان ورود به اراضی کشاورزی چکمه و دستکش استفاده کنند.
وی آب‌های راکد سطحی در شالیزار را اصلی‌ترین عامل ایجاد بیماری تب شالیزار دانست و تصریح کرد : کشت برنج به صورت طبیعی نیاز به آب دارد بنابرین شرایط لازم برای رشد باکتری «لپتوسپیرا» در شالیزار فراهم می‌شود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران اضافه کرد : شیوع این بیماری در حیوانات با علائم خفیف همراه است و حیوان آلوده از طریق ادرار کردن در آب باکتری لپتوسپیرا را دفع و به انسان منتقل می‌کند؛ البته انتقال مستقیم بیماری از حیوان به انسان امکان‌پذیر نیست.
وی با بیان این که تب شالیزار در هوای خنک و سرد شایع نیست، گفت: تماس با آب‌های سطحی موجب فراگیری این بیماری می‌شود و تنها کشاورزان در معرض خطر نیستند و ماهی‌گیران و در برخی موارد شناگرانی که در آبندان و استخرهای مصنوعی و طبیعی پا به آب می‌زنند هم نیز باید مراقب باشند.
علیپور به برخی شباهت‌های تب شالیزار با آنفلوآنزا و کرونا اشاره کرد و افزود: این بیماری دارای سه مرحله است و ابتدا فرد دچار تب و سردرد می‌شود و سپس بدن‌درد می‌گیرد، اما قرمز شدن چشم‌ها مهم‌ترین علامت بیماری است و در برخی از مواقع درد شکمی و تهوع و استفراغ نیز وجود دارد.
وی با بیان اینکه تب و بدن‌درد جزو علایم مشترک با کرونا است، اضافه کرد: باکتری عامل بیماری تب شالیزار در آب زندگی می‌کند و آب راکد و مزارع بهترین فضا برای رشد آن است لذا کشاورزان هنگام کار در شالیزار با پای برهنه و پوست دست زخمی نباشند، زیرا باکتری به بدن آنان انتقال پیدا می‌کند.
مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی ممنوع
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران یکی از نگرانی‌های مراکز بهداشتی و درمانی استان در ارتباط با این بیماری را مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی برشمرد و توصیه کرد: افراد در صورت داشتن یکی از علائم این بیماری که شامل تب، لرز، سردرد، استفراغ و درد عضلانی است به پزشک معالج خودشان مراجعه کنند.
وی افزود : از ابتدای اردیبهشت تا ۱۲ خرداد امسال در استان حدود ۲ هزار و ۲۰۰ بیمار مشکوک به تب شالیزار شناسایی شدند که از این تعداد ۱۲۰ نفر برای انجام آزمایش‌های بالینی در هفته‌های گذشته در بیمارستان‌های استان بستری شدند که نمونه بیماری ۸۰ بیمار مبتلا به تب شالیزار هم مثبت شد ...
علیپور با بیان این که در زمان حاضر ۴۵ نفر در بیمارستان‌های مازندران به دلیل ابتلا به بیماری تب شالیزار بستری هستند، گفت: خوشبختانه تمامی این افراد حال عمومی مساعدی دارند و جان باخته‌ای به دلیل ابتلا این بیماری در سال جاری در استان گزارش نشد اما از اول تا ۱۱ خرداد روزانه به طور متوسط ۸۰ نفر افراد مشکوک یا مبتلا به این بیماری به مراکز درمانی استان مراجعه کردند.
براساس آمار دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال ۱۴۰۰ دست کم ۲۱۵ نفر در مازندران به بیماری تب شالیزار مبتلا شدند.