هوشنگ طالبی روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: توسعه پایدار، مفهومی با ابعاد مختلف و در سه بخش اصلی اقتصاد، محیط زیست و اجتماعی است که نیازهای زمان حال را با حفظ محیط زیست و پیشبرد عدالت اجتماعی، بدون به خطر انداختن منابع و ظرفیت های موجود برآورده می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه برای تحقق توسعه پایدار باید اقدامات زیادی در بخش های مختلف بویژه نظام آموزشی انجام شود، اظهار داشت: یکی از الزامات اساسی برای توسعه پایدار، آگاه‌سازی دانش آموزان و دانشجویان درباره این موضوع و مهارت آموزشی آنها در جهت کاربرد علوم است که بمنظور داشتن این الزامات به تحول در نظام آموزشی نیاز داریم.
وی با اشاره به اینکه رویکرد نظام آموزشی کشورمان از پیش دبستانی تا دانشگاه باید به سمت تربیت نسلی متعهد و مسوولیت پذیر، آگاه به مسائل اجتماعی و محیط زیست، خلاق و کارآفرین، آشنا با حرفه ها و مشاغل روز، آینده پژوه و آتیه نگر باشد، تصریح کرد: امروز ما با پدیده " کنکور زدگی " در کشور مواجهیم درحالیکه باید خانواده ها و نظام آموزشی در این زمینه آگاه شوند و برای رفع آن تلاش کنند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه هنوز دیدگاه مصرفی نسبت به وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری وجود دارد و هزینه کردن در این ۲ بخش، سرمایه گذاری تلقی نمی شود، افزود: بهمین دلیل تلاش برای تغییر نگاه نهادهای حاکمیتی به مقوله آموزش منابع انسانی بعنوان سرمایه های کشور ضروری است.
طالبی همچنین با اشاره به اهمیت آموزش عالی در توسعه پایدار، گفت: آموزش عالی نقش کلیدی در تقویت تحولات اجتماعی و محیط زیست پایدار ایفا می کند بنابراین، دانشگاه ها برای دستیابی به توسعه پایدار در برابر دانشجویان و جامعه مسوولیت دارند.
وی با بیان اینکه دانشگاه ها در قبال اینکه دانشجویان را به گونه ای تربیت کنند که برای ارتقای سطح توسعه در خدمت جامعه باشند، بطور مستقیم مسوولیت دارند، تصریح کرد: سیاست‌گذاری در این زمینه باید بصورت منسجم و مدیریت کلان باشد و بعد از تعیین ماموریت ها، دانشگاه ها با توجه به مسائل داخلی خود آنها را عملیاتی کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: رویکرد نظام آموزش عالی ما نسبت به توسعه پایدار باید جهانی و همراه با دید آمایش سرزمین و محلی و با توجه به ظرفیت ها و نیازهای موجود باشد.
وی اتخاذ رویکرد حاکمیتی متمرکز و جامع، یکپارچگی آموزش عالی توسط یک متولی و پرهیز از پراکنده کاری، ایجاد ارتباط آموزش عالی با سایر بخش های جامعه برای تعیین سیاست‌های کلی را نیز در این مسیر ضروری دانست و اضافه کرد: وزارت علوم مجزا از سایر وزارتخانه ها نمی تواند به تدوین برنامه های توسعه بپردازد.
عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان بر آموزش سواد پایداری در برنامه‌های آموزشی پیش دانشگاهی و دانشگاهی به صورت آموزش‌های غیرکلاسیک و غیرکتابی تاکید کرد و ادامه داد: مربیان و مدرسان می توانند به‌عنوان یک الگو برای دانش‌آموزان و دانشجویان عمل کنند تا با واقعیت های جامعه بطور عملی و تجربی آشنا شوند و نه فقط در کتاب های درسی که این کار به پیوند بیشتر جامعه و دانشگاه کمک می کند.
طالبی اظهار داشت: برای اینکه آموزش عالی کشورمان بتواند به خوبی نقش خود را در تحقق توسعه پایدار ایفا کند لازم است که نقاط ضعف و آسیب های آن شناسایی و برطرف شود.
وی به گزارش شاخص دانش جهانی (GKI) اشاره و اضافه کرد: در این شاخص ما در بین ۱۵۴ کشور رتبه ۱۰۴ را داریم که برخی از محورهای آن با نظام آموزش عالی مرتبط است.
وی این محورها را نظام آموزشی و تحقیقات و نوآوری دانست و ادامه داد: جایگاه ما در زمینه آموزش عالی ۱۳۷، آموزش و پرورش ۹۸، نوآوری و تحقیقات ۵۶ و آموزش فنی و حرفه ای ۵۴ است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه هر یک از این محورها نیز دارای چند زیر شاخص است، تصریح کرد: در محور آموزش عالی، در شاخص محیط آموزشی و یادگیری در رتبه ۱۵۰ قرار داریم که یکی از نقاط ضعف ما بشمار می آید زیرا ما هنوز با تداخل مسوولیت و تصمیم گیری در این بخش مواجهیم.
وی خاطرنشان کرد: در این شاخص جهانی در برخی از محورها، آماری از کشورمان ارائه نشده است درحالیکه اگر این اطلاعات بطور کامل و دقیق ارائه می شد رتبه ما در برخی از شاخص ها بالاتر بود.
طالبی با بیان اینکه رتبه کشورمان در برخی شاخص ها مانند نوآوری، تحقیق، بروندادهای پژوهشی و دانش آموختگان دانشگاهی خوب است، تاکید کرد: ما از نظر سرمایه انسانی و تحقیق وضعیت بسیار خوبی داریم و بر اساس شاخص های جهانی، نوآوری در ایران نسبت به میزان سرمایه گذاری و هزینه ای که برای آن شده بسیار بالاتر از انتظار بوده است.
وی همچنین با تاکید بر اهمیت علوم پایه در توسعه پایدار، توضیح داد: علمی می تواند به توسعه پایدار کمک کند که تحول گرا و مساله محور بوده و بتواند پاسخگوی مسائل مختلف جامعه و قادر به ارائه راه حل باشد و سیاست های نوآورانه را دنبال کند.
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد(یونسکو)، سال ۲۰۲۲ میلادی را به نام سال "نقش علوم پایه در توسعه پایدار" نامگذاری کرده است.