به گزارش ایرنا ، این روزها بازار اینفلوئنسرهای مجازی(تاثیرگذاران فضای مجازی) که خود را دوستدار و علاقه مند محیط زیست نشان می دهند داغ داغ است و همه تلاش می کنند با طرح مباحث بی اساس و پشتوانه علمی در خصوص تبعات ناگوار لایروبی خلیج گرگان به جذب دنبال کننده برای صفحات خود اقدام کنند، هر چند بخشی از فعالیت ها صرفا با این هدف انجام می شود اما هستند افرادی که مغرضانه و با هدف کارشکنی در اجرای مصوبه دولت درصدد هستند آب را گل آلود کنند ولی اهالی منطقه چشم انتظارند که متولیان امر ضمن رعایت ملاحظات محیط زیستی بدون توجه به مباحث کذب پیگیر اجرای این طرح از جمله مصوبات استانی سفر رییس جمهور باشند.
شانتاژ یعنی(هوچیگری، تلاش برای شکست رقیب از راه سفسطه، تهدید به افشاگری، تهییج و تحریک شنوندگان و جلوگیری از مطرح شدن یا اثر گذاشتن سخنان رقیب.)
صیانت و حفاظت از اکوسیستم های طبیعی بدون در نظر گرفتن منافع جوامع حاشیه نشین زیستگاه ها میسر نیست و اهالی فن و استادان رشته های مختلف محیط زیست همگی بر این موضوع اجماع نظر دارند، خلیج گرگان هم به عنوان یکی از زیستگاه های در معرض تهدید از این مقوله مستثنی نیست و احیای این زیسنگاه بدون در نظر گرفتن منافع بومیان منطقه و یا بهره گیری از نظرات و پیشنهادات آنها ثمرات حداکثری را محقق نمی کند.
هر چند در رابطه با اجرای پروژه لایروبی و نجات خلیج گرگان متخصصان و کارشناسان متعددی نظرات و ایده های خود را طرح کردند اما به طور حتم برای رسیدن به نتایج مطلوبتر باید پای حرف دل بومیان منطقه نشست.
اما قبل از هرچیزی باید اشاره ای به سرگذشت خلیج گرگان کرد.
شرحی بر ۱۶ سال تلاش نافرجام احیای خلیج گرگان:
وضعیت بغرنج و نابسامان خلیج گرگان و پسروی شدید آب سبب شد تا در سال ۱۳۹۵ کمیته‌ای به عنوان کمیته ملی نجات خلیج گرگان شکل بگیرد، در همین راستا در سال ۱۳۹۶ سازمان حفاظت محیط زیست مقرر داشت تا مطالعاتی در خصوص چگونگی اجرای پروژه نجات این پهنه آبی انجام بگیرد.
شرکت آب منطقه ای گلستان با انتخاب مشاور، مطالعاتی را در خصوص راهکارهای نجات خلیج گرگان انجام و نتیجه آن تحت عنوان" ضرورت لایروبی کانال های ارتباطی ضلع شرقی خلیج گرگان" به آب منطقه ای ابلاغ شد، در سال ۱۳۹۷ جلسه ای با حضور معاون وقت محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست برگزار ، مباحث بررسی و به تصویب رسید.
با وجود آن که از سال۱۳۹۷ امکان اجرای این پروژه میسر بود اما با شگردهای مختلف و سنگ اندازی های گوناگون اجازه عملیات اجرایی در این خصوص صادر نشد ؛ یعنی سازمان حفاظت محیط زیست کشور که این موضوع را مصوب و ابلاغ کرده بود پس از چندی مخالفت خود را با اجرای این پروژه اعلام کرد.
در ادامه مسیر ، سازمان حفاظت محیط زیست هرگونه عملیات اجرایی را به تهیه مطالعات جدید مشروط کرد تا اینکه در سال ۱۳۹۹ به استناد مصوبه ستاد ملی تالاب های کشور مقرر شد پژوهشگاه اقیانوس شناسی به عنوان مشاور مورد پذیرش سازمان محیط زیست، مطالعات و پژوهش در خصوص چگونگی احیای خلیج گرگان را در دستور کار خود قرار دهد.
"تسهیل ارتباط بین دریا و خلیج گرگان با اولویت لایروبی کانال های آشوراده و چپاقلی" به عنوان ثمره مطالعات پژوهشگاه اقیانوس شناسی به سازمان حفاظت محیط زیست ابلاغ شد تا هر چه سریعتر اجرایی شود و این موضوع به عنوان مصوبه چهارمین جلسه ستاد ملی تالاب های کشور ابلاغ شد اما در ادامه بار دیگر این پروژه ابتر ماند.
پس از چندین ماه تعلل ، بار دیگر در سفر اسفند ماه سال گذشته آیت الله رییسی به گلستان و پیگیری‌های انجام شده مقرر شد تا لایروبی کانال های آبرسانی بین خلیج گرگان و دریای خزر در کوتاه ترین زمان ممکن اجرایی و عملیات لایروبی انجام شود.
پس از دستور صریح رییس جمهور، سازمان بنادر و دریانوردی در کمترین زمان ممکن عملیات نقشه برداری و هیدروگرافی در مناطق پیرامونی شمال جزیره آشوراده را در دستور کار قرار داد و مقرر شد تا کانال آشور به عنوان اولین کانال آبرسان بین خلیج گرگان و دریای خزر لایروبی شود.
فرمت و مدل لایروبی و محل تخلیه رسوبات با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست ترسیم و به سازمان حفاظت محیط زیست کشور ارجاع شد.
در مورخه چهارم اردیبهشت ماه سال جاری روش اجرایی لایروبی کانال آشور در جلسه سازمان حفاظت محیط زیست بررسی و تایید شد و در نهایت در مورخه پنجم اردیبهشت ماه در ستاد ملی تالاب ها به ریاست دکتر مخبر معاون اول رییس‌جمهور تایید و مقرر شد نمایندگان سازمان بنادر و محیط زیست با حضور در گلستان در خصوص نحوه عملیات اجرایی آن تصمیم گیری نهایی کنند.
۲ روز بعد و در هفتم اردیبهشت ماه معاونان سازمان بنادر و محیط زیست با حضور میدانی در منطقه ، محل رسوب برداری، محل حفر دایک و تخلیه رسوبات مشخص شد.
موضوعی که حداکثر ملاحظات زیست محیطی و کمترین خسارت به زیستگاه‌های منطقه در آن منظور شده بود. جزییات اجرای پروژه ( محل دایک و تخلیه رسوبات ) در جلسه دهم اردیبهشت ماه امسال با عنوان" ساماندهی مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست کل کشور" بررسی و موافقت آن به محیط زیست استان اعلام شده است.
پای حرف بومیان
دبیر کانون شکار شهرستان ترکمن در حاشیه خلیج گرگان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: مهمترین موضوع برای احیای خلیج گرگان انتخاب درست کانال برای رسوب برداری و برداشت گل و لای است.
عبدالحکیم ادریسی افزود : بررسی تجربی جریانات آبی خزر و اطلاعات بدست آمده از صیادان و ماهیگیران کهنسال منطقه بیانگر آن است که باید در وهله نخست آرا کانال یا همان کانال آشوراده رسوب برداری شود تا تبادل آبی در این منطقه محقق شود.
وی تصریح کرد: با توجه به انسداد کانال خزینی و چپاقلی، انتخاب کانال آشور که در وسط این ۲ کانال قرار دارد برای اجرای عملیات لایروبی یک تصمیم گیری صحیح و منطقی محسوب می شود.
ادریسی که خود از شکارچیان قدیمی بوده و جغرافیای منطقه آگاهی کامل دارد بر انتخاب سازمان بنادر صحه می گذارد و معتقد است: کانال خزینی که کامل مسدود شده است و دیگر جزیره ای به نام آشوراده وجود ندارد و حوزه پیرامونی روستای آشوراده به میانکاله متصل شده است.
وی ادامه داد: کانال خزینی که حدود ۳۰ سال پیش بیش از پنج متر عمق داشت کامل مسدود شده است و برای لایروبی این کانال باید چند میلیون مترمعکب رسوب برداری شود و هزینه آن بسیار گزاف است .
ادریسی اضافه کرد : کانال چپاقلی هم به سبب شیب زمین در آن منطقه و جریانات آبی خزر همچنان زنده و پویاست و در مواقع کولاب و طوفان های فصلی امکان ورود آب خزر به خلیج گرگان فراهم است ولی کانال آشور یا آرا کانال شرایط بسیار بغرنجی دارد و تعلل در لایروبی آن جایز نیست.
پیخم قزل یکی دیگر از بومیان مطلع منطقه هم گفت : متاسفانه شاهد آن هستیم که برخی افراد ناآگاه و آشنا به منطقه در خصوص خلیج گرگان اظهار نظر می کنند در حالیکه این بومیان هستند که می توانند در این موارد مشورت داده و عصای دست دولت و مجریان این طرح باشند.
قزل خاطرنشان کرد: متاسفانه شاهد آن هستیم که برخی از افراد با استدلال اینکه صفحه مجازی محیط زیستی دارند و در آن چند عکس و فیلم حیات وحش منتشر شده خود را به عنوان کارشناس به جامعه معرفی می کنند که ضرورت دارد مدیران در این خصوص هوشیار باشند.
وی بیان کرد: بندر ترکمن حدود ۸۰ هزار نفر جمعیت دارد که شغل نیمی از مردم شهر وابسته به دریاست و اگر از این افراد پرس و جو شود همه متفق القول کانال آشوراده را برای آغاز لایروبی انتخاب می کنند زیرا این کانال به بندرگز و روستاهای غربی بندر ترکمن هم نزدیک تر و لایروبی آن تردد همه ماهیگیران را تسهیل می کند در حالیکه کانال های دیگر این ویژگی را ندارند.
قزل اظهارداشت : نباید مدیران تحت تاثیر جریانات فضای مجازی قرار بگیرند و در اجرای طرح تعلل کنند.
وی اضافه کرد: آلودگی رسوبات منطقه یکی از مواردی که در فضای مجازی مطرح شده است حال آنکه همین ۲ سال پیش و با مطالعات یکی از شرکت های مطرح دانش بنیان در بخش سلامت ، بر اثر بخشی از این رسوبات بر تعدادی از بیماریها تاکید شده بود در نتیجه طرح این مباحث هیچ جایگاهی ندارد.
عبدالرحمن ایری دانش آموخته محیط زیست و از بومیان منطقه است که می خواهد تخصصی تر پاسخ بدهد، وی معتقد است مواردی که به عنوان ایراد و اتهام برای لایروبی کانال آشوراده وارد می کنند موثق نیست.
وی بیان کرد : تشکیل کانون های ریزگرد ، ایجاد مسیر برای رسیدن به مزارع پروش ماهی در قفس و یا ایجاد منطقه ای برای احداث پلاژ از جمله مواردی است که در مباحث مطروحه توسط مخالفان مطرح شده است.
وی ادامه داد: نقاط پیش بینی شده برای مزارع پرورش ماهی در قفس در غرب مصب گرگانرود واقع است که بیش از چندین کیلومتر از کانال "آشور" که قرار است در آن لایروبی اجرا شود فاصله دارد.
ایری تصریح کرد: بهترین و نزدیکترین مسیر برای رسیدن به مزارع پرورش ماهی در قفس رودخانه "گرگانرود" است که مدت هاست عملیات لایروبی آن برای حرکت شناورهای مزارع ماهی در قفس از سوی شیلات گلستان آغاز شده و عملیات فعلی در کانال آشور هیچ ارتباطی با این پروژه ها ندارد.
این دانش آموخته محیط زیست در خصوص احتمال شکل گیری ریزگرد در منطقه هم گفت : انتقال گل و لای ناشی از رسوب برداری از کانال آشور به دلایل مختلفی همچون جهت جریانات آبی، رطوبت بالای منطقه، نوع بافت خاک و فلور منطقه (رشد گیاهان شورپسندی نظیر سالیکورنیا و نیزار) هرگز اجازه شکل گیری کانون ریزگرد در منطقه را نخواهد داد.
وی ادامه داد: طی چند سال گذشته، عرصه ای چندصد هکتاری در شمال آشوراده از آب خارج شده و در کمترین زمان ممکن با رشد متراکم گیاهان شورزی و نیزاری به مامنی برای زیستمندان منطقه و بستری برای لانه گزینی تبدیل شده است لذا مباحثی همچون شیوع ریزگرد بیشتر به یک تفکر عامیانه ناشی از عدم شناخت است.
ایری به بخشی از اظهارات مخالفان و برچسب های وارده مبنی برای اینکه هدف از لایروبی احداث پلاژ عنوان شد و گفت : حدود ۱۵ کیلومتر از کرانه های جنوبی آشوراده از سواحل ماسه‌ای تشکیل شده است و اگر قرار به احداث هرگونه پلاژ (پلاژ سبک چوبی همگون با منطقه) باشد بهترین منطقه جنوب جزیره آشوراده است در حالی که محل لایروبی و تخلیه گِل و لای های رسوبی واقع در شمال آشوراده بیش از سه کیلومتر از مناطق ماسه ای آشوراده فاصله دارد.
به گزارش ایرنا ، اجرای دستور رییس جمهور مبنی بر لایروبی کانال‌های آب رسان خلیج گرگان بر اساس مصوبات ستاد ملی تالاب ها و با رعایت ملاک های محیط زیستی در گستره باتلاقی شمال جزیره آشوراده در حال اجراست اما عده ای از روی عمد یا سهو با اهداف خاص و بدون مستندات لازم در صدد هستند که شبهه ایجاد کنند و چوب لای چرخ این مصوبه سفر استانی دولت بگذارند اما عزم دولت جدی‌تر از تلاش حاشیه سازان است.
برای اجرای این مصوبه در وهله نخست و پس از بروز رسانی نقشه های هوایی و هیدروگرافی منطقه از بین سه کانال آبرسان آشور، خزینی و چپاقلی یک کانال برای آغاز پروژه انتخاب شد.
توپوگرافی و تراز سنجی آب منطقه، کارشناسان سازمان بنادر و دریانوردی کشور را به عنوان متولیان اصلی این پروژه برآن داشت که بر مبنای ارزیابی تخصصی کانال "آشور" را برای مرحله نخست انتخاب کنند.
مطالبه گری مردم و ذینفعان لایروبی خلیج گرگان را تسریع می کند
استاندار گلستان روز پنجشنبه هفته گذشته در جلسه ای پیرامون جزیره آشوراده و خلیج گرگان اظهارداشت : مطالبه گری مردم ، فعالان اجتماعی و ذینفعان زمینه تسریع در لایروبی خلیج گرگان را فراهم می کند.
علی محمدزنگانه اظهارداشت : مجمع نمایندگان استان باید واکنش و حمایت جدی خود را نسبت به لایروبی خلیج گرگان و طرح گردشگری آشوراده نشان دهد.
وی تصریح کرد: مساله لایروبی کانال های خلیج گرگان موضوعی کامل حیاتی برای استان است که عدم اجرای آن آینده گلستان را به خطر می اندازد.
زنگانه ادامه داد: موضوع آشوراده و خلیج گرگان باید دغدغه تمام دلسوزان استان باشد چراکه با مطالبه گری همگانی این موضوع به سرانجام خواهد رسید.
رمضانعلی سنگدوینی دبیر مجمع نمایندگان استان گلستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: برای احیای خلیج گرگان از هیچ تلاشی دریغ نمی کینم و این مصوبه سفر استانی رییس جمهور باید اجرایی شود و بهانه ای در این خصوص پذیرفتنی نیست.
ثبت خلیج گرگان در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپو زاغمرز در استان مازندران به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثابت کرد این خلیج و نواحی اطراف آن یک مجموعه ارزشمند زیست محیطی است که علاوه بر حفظ چرخه زیست دریای خزر در معیشت جوامع محلی اثرگذاری مستقیم دارد.
خلیج گرگان با کارکرد اقتصادی و اکولوژیکی در تکثیر آبزیان، ماهیان استخوانی و غضروفی، جذب پرندگان مهاجر و حفظ چرخه زیست دریای خزر دارای اهمیت بوده و در معیشت جوامع محلی نیز اثرگذاری مستقیم و نقش مهمی دارد.
خلیج گرگان یکی از بزرگترین مخازن آب شیرین متصل به دریای خزر نیز هست و تداوم زندگی بسیاری از جانداران در بزرگترین دریاچه زمین به اتصال آن با دریا وابسته است.
این پهنه آبی از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرقی دریای خزر و حوزه شهرستان های بندرترکمن، بندرگز، نوکنده و بهشهر از ۶۰ کیلومتر طول و حداکثر ۱۲ کیلومتر عرض برخوردار بوده و دارای امتداد شرقی - غربی است.