به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، نشان یا نشانه جغرافیایی نشانه ای است که بر روی کالاهایی که دارای یک منطقه جغرافیایی خاص بوده و کیفیت و شهرت آن بواسطه آن منطقه جغرافیایی است بکار می رود.
بطور عام، نشان جغرافیایی یکی از انواع کمتر شناخته شده مالکیت فکری (در مقایسه با کپی‌رایت، علائم تجاری و پتنت)، نشانه‌های جغرافیایی است و این نشان شامل نام و محل منشاء کالاها و یک روش مهم و کلیدی برای نشان دادن منشأ و مبدأ جغرافیایی کالاها و خدمات عرضه شده به بازار است.
در واقع نشانه جغرافیایی با اشاره به محل و مبدا جغرافیایی تولید محصول یا خدمت، نوعی اطلاع‌رسانی به مشتری آن کالا و خدمت محسوب می شود و بیانگر ویژگی‌های کیفی خاصی است که مشتریان به دنبال آن هستند و بهره گیری از این نشان، می‌تواند رشد فروش و ارتقای کسب‌وکار را به دنبال داشته باشد.
گرچه بسیاری از نشانه‌های جغرافیایی مربوط به محصولات کشاورزی است همچون «زعفران قائنات»، «خرمای پیارم حاجی آباد ایران» و «انجیر استهبان ایران» یا «قهوه برزیل» اما این نشان تنها به محصولات کشاورزی خلاصه نمی شود و طیف وسیعی از محصولات صنعتی را نیز که از قابلیت لازم برای حفظ این نشان برخوردارند در بر می گیرد و یکی از معروف ترین نشان جغرافیایی در حوزه محصولات صنعتی ساعت ساخت سوئیس است که به عنوان یک نشانه جغرافیایی برای ساعت‌های تولید شده در این کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بنا بر تعریف سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)، نشانه جغرافیایی، اطلاعیه‌ای است در خصوص اینکه یک محصول خاص، از یک منطقه جغرافیایی مشخص نشأت گرفته است.
توتون و تنباکوی کوبا، پنیرهای «Roquefort» (منطقه‌ای در فرانسه) و حتی منطقه «Sheffield» انگلیس برای فولاد از دیگر مواردی است که یانگر مفهوم این نشان هستند.
قانون حمایت از نشانه‌های جغرافیایی ایران نیز، در تعریف این مفهوم چنین می‌گوید: «نشانه جغرافیایی، نشانه‌ای است که مبدأ کالایی را به قلمرو، منطقه یا ناحیه‌ای از کشور منتسب می‌سازد، مشروط بر اینکه کیفیت و مرغوبیت، شهرت یا سایر خصوصیات کالا، اساساً قابل انتساب به مبدأ جغرافیایی آن باشد.»
خوشبختانه با تصویب قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی مصوب ۱۳۸۳ و آیین نامه اجرایی آن، نشان های جغرافیایی در ایران پس از طی تشریفات قانونی ثبت سپس حمایت می شود.
اما با وجود اینکه ایران عضو کنوانسیون پاریس برای حمایت از نشان جغرافیایی بعنوان یکی از انواع حقوق مالکیت فکری است و می توان این نشانه های جغرافیایی را در سایر کشورهای عضو ثبت و تحت حمایت قرار داد، اما از ۱۷۶ نشان جغرافیایی ثبت شده در کشور تنها ۶۷ نشان ثبت بین المللی شده است.
این بخشی از صحبت های امروز(دوشنبه) سید محمدعلی میرطاهری رییس مرکز مالکیت معنوی در نشست مشترک «پروژه مالکیت فکری ایران و سوئیس» با کاردار سوئیس در ایران است.
رییس مرکز مالکیت معنوی در ایران با تاکید بر اینکه ثبت نشان جغرافیایی در سطح ملی و بین المللی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورمان بسیار اهمیت دارد، گفت: نشان واحد جغرافیایی با هدف توسعه ثبت نشان های جغرافیایی در مرکز مالکیت معنوی ثبت می شود.
وی خاطرنشان کرد: نشانه های جغرافیایی که از ظرفیت ها، مرغوبیت و غنای بسیاری در دنیا برخوردار هستند با هدف معرفی محصولات و معرفی نشان های جغرافیایی مورد حمایت قرار گرفته و ثبت می شوند.
میرطاهری با اشاره به تولیدات، محصولات و صنایع دستی بسیار خوب کشور در مناطق مختلف ایران افزود: ۱۷۶ نشان جغرافیایی در کشور ثبت شده و از این تعداد فقط ۶۷ نشان ثبت بین المللی شده است که تلاش می کنیم در این زمینه گام های بلندتری برداریم.
وی در این نشست که نمایندگان دستگاه های مختلف از جمله وزارتخانه های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، جهاد کشاورزی، جهاد دانشگاهی، گمرک، ادارات ثبت اختراع و برند مالکیت فکری حضور داشتند، بر توسعه همکاری با دستگاه ها و سازمان مختلف در زمینه ثبت اختراع، ثبت برند و ثبت نشان های جغرافیایی و آموزش ذینفعان این حوزه تاکید کرد.
میرطاهری اظهارکرد: نشانه های جغرافیایی (GIS) نشانه های متمایز کننده هستند که محصولات با کیفیت و شهرت را با ناحیه یا منطقه تولید مرتبط کرده و در نتیجه به شناسایی و تشخیص این گونه محصولات در بازار کمک می کنند.
کاردار کشور سوئیس در ایران نیز در این نشست با اشاره به همکاری های مشترک این کشور با ایران در زمینه ثبت نشان های جغرافیایی گفت: ایران دارای ظرفیت های فراوانی در حوزه نشان های جغرافیایی است و در زمینه ثبت این نشان ها و نیز در قالب طرح های مشترک این همکاری ها را دنبال می کنیم.
کیم زیتسلر افزود: سوئیس از یکصد سال پیش در زمینه ثبت نشان های جغرافیایی فعالیت دارد و آمادگی دارد تجارب خود را به ایران منتقل کند زیرا ایران دارای ظرفیت های فراوانی در زمینه محصولات، تولیدات و کالاهای با قابلیت نشان تجاری در نقاط مختلف خود است.
نماینده مالکیت فکری سوییس در پروژه مدیر پروژه مشترک مالکیت فکری ایران و سوئیس (IRSIP) نیز با بیان اینکه ایران می تواند با توسعه ثبت نشان های جغرافیایی به زنجیره ارزش در تولیدات و محصولات در بخش های مختلف کمک کند، خاطرنشان کرد: در این زمینه یکی از راهکارها توسعه همکاری مشترک با کشورهایی است که در این زمینه تجارب ارزشمندی دارند.
مونا کنعانیان به اهمیت ثبت نشان جغرافیایی اشاره کرد و گفت: نشان جغرافیایی می تواند به توسعه اقتصادی و روستایی و توسعه اشتغال و کارآفرینی منجر شود به شرط آنکه به موضوع مدیریت آن در سطح محلی، منطقه ای و ملی و بین المللی آن توجه شود و روی آن کار شود.
این کارشناس امور توسعه روستایی تصریح کرد: اگر به محصولات و تولیدات در عرصه جغرافیایی توجه شود می توانیم به ارزش افزوده و زنجیره ارزش در نشان های جغرافیایی برسیم. نشان جغرافیایی می تواند به حقانیت محصول در محدوده های مشخص جغرافیایی صحه گذارد و از سرقت و سوءاستفاده آن در بازارهای جهانی جلوگیری کند.
نماینده مالکیت فکری سوییس در پروژه مشترک مالکیت فکری ایران و سوئیس بر تدوین مدل ها و روش های مشخص در حوزه نشان جغرافیایی تاکید و خاطرنشان کرد: با ایجاد انجمن نشان جغرافیایی و شبکه سازی در این حوزه می توانیم به اهداف مورد نظر در توسعه اقتصادی و اجتماعی و توسعه بازار و مشتری برای جامعه هدف هر محل و منطقه دست پیدا کنیم.
وی تصریح کرد: کمک فنی در سطح استراتژیک و سیاستگذاری به منظور حمایت از برنامه ریزی استراتژیک، تجاری سازی حقوق مالکیت فکری ایران و توسعه اقتصاد خلاق، ظرفیت سازی در ذینفعان اصلی مالکیت فکری و ارائه کمک فنی به تولیدکنندگان و انجمن های تولیدکنندگان نشانه های جغرافیایی برای توسعه رقابت پذیری محصولات از اهداف برگزاری این کارگاه ها و همکاری های مشترک است.
توبیاس آیزنرینگ از سوئیس نیز در کارگاهی به ارائه خلاصه مدیریتی مطالعه ارزیابی چارچوب حمایت از نشانه های جغرافیایی ایران پرداخت و اظهارکرد: حمایت قانونی از نشانه های جغرافیایی موضوعی است که به طور روزافزون در سراسر دنیا مورد توجه و علاقه قرار گرفته است.
وی افزود: آورده پیشنهادی نشانه های جغرافیایی بسیار فراتر از یک حمایت قانونی صرف است؛ آنها ابزاری برای پویاسازی توسعه اقتصادی - اجتماعی و حفظ میراث فرهنگی، چشم اندازها و توسعه زیستی هستند.