در صنعت دامپروری و مرغداری خوراک متعادل و سالم که حاوی تمامی مواد مورد نیاز حیوان باشد از اهمیت خاصی برخوردار است، به طوری که هر نوع کمبود از نظر درصد پروتئین، املاح و ویتامین ها و انرژی مورد نیاز باعث بازدهی کم و زمینه ساز بروز بیماری ها در دام و طیور و آبزیان می‌شود.
با توجه به حساسیت موضوع و نیز با در نظر گرفتن توسعه و گسترش رشته های مختلف دامپروری تولید خوراک دام، طیور و آبزیان به صورت یک صنعت جداگانه درآمده و سرمایه گذاری های سنگینی جهت ایجاد اینگونه تاسیسات در کشور صورت گرفته است.
با توجه به اینکه در این سال ها برخی از خوراک دام و طیور کشور ازطریق واردات و هدر رفت ارز تامین می شود، محققان ایرانی با استفاده از فناوری های روز توانستند با استفاده از برخی ضایعات دامی و کشاورزی، محصولاتی را برای جایگزینی خوراک دام وطیور یا مکمل های خوراکی آنها تولید کنند.
یکی از این محصولات غذایی مورد نیاز صنعت دام و طیور پودر پر است، این پودر در کارخانه های سطح ایران با بهترین امکانات و تجهیزات تولید و در بازار در دسترس است، اما پودر پرخام غیرقابل هضم بوده و باید آن را با تحت فشار حرارت و رطوبت هیدرولیز کرد.
به تازگی محققان یک شرکت دانش بنیان داخلی توانستند با استفاده از دانش فنی به دست آمده علاوه بر پودر پر هیدرولیز شده و پودر چرم هیدرولیزه شده از ضایعات صنایع چرم تولید و به بازار عرضه کنند، این پودرهای هیدرولیزه دارای مقدار زیادی پروتئین و اسید آمینه هستند.
پودر پر که به عنوان خوراک دام و طیور استفاده می شود به دلیل قیمت مناسب بازار خرید آن رونق نسبتا بالایی دارد و همچنین روز به روز طرفداران این محصول رو به افزایش است و حتی به عنوان بهترین جایگزین برای محصولات خوراک دام و طیور گران قیمت شناخته می شود.
به گفته تولید کنندگان این محصولات در یک شرکت دانش بنیان، تولید پودر پر و پودر چرم هیدرولیزه به صورت انبوه در کشور می تواند جایگزین سویا در جیره غذایی دام و طیور شود.
مجتبی زاهدی فر عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور و از سهامدار شرکت دانش بنیان این موسسه در خصوص این دستاورد افزود: در حال حاضر پودر پر هیدرولیزی که در شرکت تولید می شود، بیش از ۹۰ درصد پروتئین و قابلیت هضم پروتئین با بیش از ۷۵درصد دارد و به لحاظ این قابلیت می توان از آن در تغذیه دام و طیوراستفاده کرد.
وی خاطرنشان کرد: ما در تغذیه طیور گوشتی، تخم گذار، بوقلمون، دام های نشخوار کننده از این پودر استفاده کرده ایم و جواب بسیار خوبی به لحاظ تامین پروتئین حیوان گرفته ایم.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور همچنین گفت: دراین محصول به ویژه برای دام ها با تولید بالا که به مقدار پروتئین حفاظت شده نیاز دارند، پروتئین به مقدار زیادی وجود دارد که می تواند نیاز دام را رفع کند.
زاهدی فر ادامه داد: در تغذیه طیور نیز با توجه به پروپیل اسیدهای آمینه خوبی که این محصولات دارند، از قابلیت استفاده بالایی برخوردار است و تا کنون نتایج خوبی گرفتیم.
وی همچنین درخصوص پودر چرم هیدرولیزه یادآور شد: چرم محصولی است که به غیر از صنایع چرمی، در صنایع دیگر از آن به طور مختصراستفاده می شود.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور تصریح کرد: با توجه به اینکه چرم از تراکم بالایی از پروتئین برخوردار است بنابراین ما با استفاده ازضایعات صنایع چرم که غیر قابل استفاده است در تولید پودر هیدرولیزه استفاده کردیم، این ضایعات با انجام عمل هیدرولیزه دارای قابلیت هضم پروتئین به مقدار زیادی می شود.
زاهدی فر با بیان اینکه تمامی دستگاه های مورد نیاز برای تولید این محصولات توسط متخصصان شرکت طراحی و تولید شده و نیاز به واردات به لحاظ صنایع نداریم، یادآور شد: برای تولید پودر چرم از صنایع چرم، ضایعات چرم را که غیرقابل استفاده و در صنعت کاربردی ندارد، جمع آوری و هیدرولیز و آن را تبدیل به خوراک برای جیره غذایی دام می کنیم.
وی ادامه داد: در واقع با تولید پودر پر و پودر چرم هیدرولیزه که دارای پروتئین قابل هضم هستند، فقط پروتئین خوراک دام را به صورت مکمل عرضه می کنیم و بقیه مواد معدنی و ویتامین ها از سایر خوراکی ها در جیره غذایی تامین می شود.
این سهامدار شرکت دانش بنیان افزود: درحال حاضر این محصول تجاری سازی و به بازار عرضه شده است، در ابتدا شرایط آزمایشگاه و پایلوت تولید محصول را طی کردیم و اکنون این محصول در کارخانه به صورت تولید صنعتی در حال تولید است.
زاهدی فر یادآور شد: در کشور ۲۰۰ هزار تن در سال پودر پرتولید می شود، اگر ما بتوانیم در آینده این مقدار پودر پر را به هیدرولیزه شده تبدیل کنیم، حدود ۳۰۰ هزار تن جایگزین سویا تولید خواهد شد، که می تواند از واردات سویا جلوگیری شود و این رقم خیلی رقم قابل توجهی است.
وی با یادآوری اینکه ما در مراحل اولیه هستیم و قصد داریم بخش بزرکی از پودر پر را تبدیل به خوراک دام کنیم گفت: اکنون تولید ما به حدی نیست که بتوانیم بخش بزرگی از پودر پر تولید شده کشور را برای هیدرولیزه کردن مصرف کنیم، امیدواریم با گسترش این طرح در آینده این محقق شود.
زاهدی فر تصریح کرد: ما اولین و تنها شرکتی هستیم که پودر پر و چرم هیدرولیزه تولید می کنیم، پودر هیدرولیزه به لحاظ هضم پروتئین قابلیت بالایی دارد و قابل استفاده در هر دو گروه دام و طیور است.
وی افزود: صنایع چرم، ضایعات زیادی دارد که قابلیت استفاده ندارد و فقط بعد از هیدرولیزه کردن قابلیت استفاده می یابد، این ضایعات با انجام این فرآینده می تواند بخشی از جیره دام و طیور قرار گیرد.