به گزارش گروه جامعه ایرنا، کرونا از زمانی که آمد چنان پرقدرت خود را نشان داد که حتی پزشکان، متخصصان، اپیدمیولوژیست‌ها و ویروس‌شناسان نمی‌دانستند که چگونه با این ویروس باید برخورد و مبارزه کنند، ویروسی ناشناخته با آمارهایی که روز به روز افزایش داشت، همه جا را فرا گرفته بود. به همین منظور در سلسله گزارش‌هایی بازخوانی از شرایط زمان شیوع و اوج کرونا تا اتفاقاتی مهم که با جان مردم بازی کرد، از درمان گرفته تا اقداماتی برای نجات مردم و حالا فروکش کردن فراگیری این ویروس مرور و در روایت‌هایی، وقایع و پیامدهای آن بازخوانی می شود.
در ابتدایی‌ترین گزارش، از ویروس ناشناخته به عنوان یک میهمان ناخوانده، روزهای ابتدایی شیوع ویروس، استفاده از ماسک و الکل، در خانه بمانیم، قرنطینه شدن، گندزدایی خیابان‌ها و وسایل نقلیه، فعالیت پرمشقت پرستاران و کادر درمان، ممنوعیت دورهمی و عیددیدنی، منع تردد شبانه، ممنوعیت فعالیت اصناف و بازاریان، کرونا را شکست می‌دهیم و توصیه‌های وزارت بهداشت مطالبی ارائه شده است.
ویروسی ناشناخته آمد
کرونا روایتی از یک ویروس ناشناخته بدون آگاهی از راه‌های مبارزه و درمان آن بود اما روزهای اول تنها موضوعاتی که تذکر داده می‌شد این بود که تا می‌توانید به هشدارهای وزارت بهداشت توجه کنید اما خود مسئولان وزارت بهداشت هم چون ویروسی ناشناخته بود، نمی‌دانستند که به مردم چه بگویند.
در آن روزهای تلخ فیلم‌های زیادی از کشورهای درگیر به دست مردم می‌رسید، فیلمی که آن روزها دست به دست می‌شد، فردی بود که در یکی از بیمارستان‌ها با یک بیمار کرونایی ارتباط داشت، در این فیلم این خانم که مراقب همسر خود بود به هر چیزی که دست می‌زد این ویروس را انتقال می‌داد.
این فیلم همه را وحشت زده کرد که انتقال از سطوح تا حدود زیادی امکانپذیر است چون در فیلم به صورتی نشان می‌داد که برخورد با فرد مبتلا به کرونا باعث می‌شد که آن فرد هم به این بیماری دچار شود و هرچند میزان کشندگی آن مشخص نبود اما ویروسی مرگبار در جامعه معرفی شده بود، به نوعی باعث شد که همه از هم فرار کنیم.
شیوع از ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ با ترسی ماندگار
۳۰ بهمن ۱۳۹۸ کرونا با مرگ ۲ نفر از قم به ایران آمد، اینکه سریع خبر مرگ این افراد در کشور منتشر شد ترس مردم بیش از پیش افزایش داد، به ایام عید نوروز ۱۳۹۹ نزدیک و نزدیک‌تر می‌شدیم اما هر روز خبرهای بسیار ناگواری از مرگ کرونایی به گوش می‌رسید، پیک اول کرونا از همان روز در کشور آغاز شد.
کرونا جان می‌گیرد، چنان می‌تازد که گویی می‌خواهد گوی سبقت را از همه علت‌های مرگ و میر در کشور را برباید، اسفندماه ۹۸ با مرگ کرونایی شروع شد، کرونا دیگر جوان و پیر نمی‌شناسد، اما خوب می‌دانستیم که هر لحظه امکان مرگ ما هم وجود دارد چون تا می‌گفتند مواردی از این ویروس شناسایی شده است به چند روز نمی‌کشید که مرگ افراد را گزارش می‌دادند.
آغاز اسفندی طوفانی در سال ۹۸ و روزهای هولناک کرونا
روز یکم اسفند ۹۸ ابتلای سه مورد جدید به کروناویروس تایید شد، قم و اراک میزبان این میهمان ناخوانده بودند، سرعت سرایت این ویروس طوفانی بود، طوفانی در دل همه ایجاد کرد، چه کنیم و چه باید کرد از سر زبان مردم نمی‌افتاد، هرکسی از میان اقوام و بستگان خود پزشک یا طبیبی داشت دست به دامن او می‌شد که برای ابتلا نشدن به این ویروس چه کار باید کرد.
اسفند ماه همانطوری که طوفانی شروع شد در روز دوم آن ابتلا به کرونا دو رقمی شد، البته ناگفته نماند که این آغازی بود برای ابتلای تا پنج رقمی و مرگ سه رقمی در ایران که همه را وحشت‌زده و غافلگیر کرد.
چون ویروس ناشناخته بود هنوز نمی‌دانستیم که نحوه رعایت و ابتلا نشدن به این ویروس چگونه است، تنها موضوعی که در این روزها برای همه مهم بود این بود که خبرهای خوش شنیده شود اما اینگونه نبود دوم اسفند ۹۸ آمار مبتلایان به کرونا ۱۳ نفر اعلام شد، کرونا از قم و اراک فراتر رفت، تهران و گیلان هم اسیر این ویروس شدند.
استفاده از ماسک و الکل، کمبود ماسک و موانع آن
مردم ایران که هیچگاه از ماسک استفاده نمی‌کردند این بار اعلام شد که باید برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس از ماسک استفاده کنند، البته بعدها اعلام شد که ماسک برای کادر درمان ضروری است اما در ادامه چون شیوع گسترده‌تر و اوج انتشار ویروس را شاهد بودیم مردم هم مجبور به استفاده از ماسک شدند، با این اقدام همه چیز روند عادی داشت اما با انبوه استفاده مردم، ماسک، هم نایاب شد.
در نهایت بسیاری از کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی به تولید ماسک روی آوردند تا مردم با مشکلی در این زمینه مواجه نشوند؛ حالا استفاده از ماسک «N۹۵» برای کادر درمانی و ماسک‌های چندلایه پزشکی و دیگر انواع آن برای مردم توصیه شد.
ماسک عادی شد و همه دیگر از ماسک استفاده کردند، این بار همه کارشناسان و متخصصان اذعان کردند که استفاده از الکل نیز می‌تواند در کنترل ویروس و از بین بردن آن تاثیر داشته باشد، حالا خرید الکل از جیبی تا گالنی و عمده دغدغه مردم شده بود.
افزایش آمارهای مرگ و ابتلا؛ «در خانه بمانیم»
آمارها در اسفندماه روند افزایشی داشت، تجربه مرگ دورقمی در هفته اول اسفندماه و اینکه ۱۵ مرگ و ۹۵ مورد ابتلا را شاهد بودیم شوکی بزرگ به جامعه ایران وارد کرد و هنوز در اوج این کرونا قرار نگرفته بودیم که ۹ روز پس از گسترش این ویروس، سه رقمی شدن ابتلا با ۱۰۶ مورد ابتلای جدید شناسایی شد، کرونا دیگر به اغلب استان‌ها سرایت کرده بود، میانگین سن بستری موارد مشکوک و مبتلا به کووید۱۹، بیشتر از ۵۰ سال و میانگین سنی فوت شدگان بر اثر این بیماری، را بیش از ۶۰ سال سن اعلام کردند. این هم شوک دیگری به جامعه داد که باید مراقب افراد سالمند و میانسال باشیم.
آغاز ابتلای چهار رقمی و مرگ نزدیک به سه رقمی را در هفته دوم اسفند ۹۸ هم تجربه کردیم؛ ۱۵۰۱ نفر در یک روز ابتلا چنان جامعه را بُهت زده کرد که این بار صحبت از «در خانه بمانیم» و قرنطینه خانگی به میان آمد.
گندزدایی خیابان‌ها و وسایل نقلیه برای پیشگیری از ابتلا
کرونا چون هیچ پیشینه‌ای نداشت، نمی‌دانستیم چگونه باید با آن برخورد کنیم، از ابتلای به این ویروس هم اطلاعاتی در دست نبود، اینکه همه فقط می‌گفتند احتیاط کنید، به افراد بیمار تحت هیچ شرایطی نزدیک نشوید، با اقوام، دوستان و آشنایان ارتباط نداشته باشید همه برای این بود که راه انتقال آن مشخص نبود، به همین منظور از گندزدایی خیابان‌ها با مواد ضدعفونی کننده و ایجاد ایستگاه‌هایی برای ضدعفونی کردن خودروها گرفته تا ضدعفونی کردن منازل و شستن تمام موادغذایی همه و همه در این دوران تجربه شد.
برخی مواقع نیمه‌های شب خودروهای بزرگ ضدعفونی کننده در خیابان‌ها گندزدایی انجام می‌دادند، مردم حتی اگر از خانه هم بیرون نمی‌رفتند، بدون دلیل همه وسایل خانه، خودرو و تمام خریدهایی که به صورت اینترنتی انجام می‌دادند را هم ضدعفونی و الکلی می‌کردند، الکل در آن دوران یار همیشگی مردم شد.
روزگار سخت پزشکان و پرستاران و واژه «کرونا را شکست می‌دهیم»
پیک اول کرونا تمام کشور را فرا گرفته بود، راه اندازی ۵۰ مرکز تشخیص تست کرونا نیز برای کمک به این وضعیت در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفت، روز ۱۶ اسفند به یکباره شوک بزرگی به همه وارد شد ۱۲۳۴ بیمار جدید شناسایی شد، آمار روزانه دیگر چهار رقمی شد، تعداد بیماران شناسایی شده به حدود ۵ هزار نفر رسید و مرگ سه رقمی با آمار ۱۲۴ تن را شاهد بودیم.
تا ۲۵ روز پس از شیوع کرونا مجموع افراد جان‌باخته به دلیل شیوع ویروس کرونا سه رقمی شد اما در روز ۲۵ اسفند ۹۸ مرگ ۱۱۳ نفر در یک روز را هم شاهد بودیم، کم‌کم به مرگ چهار رقمی هم نزدیک شدیم که در نهایت ۲۹ اسفند ۹۸، مجموع درگذشتگان بر اثر این بیماری در کشور به ۱۲۸۴ نفر رسید و ابتلا هم پنج رقمی شد و شمار مبتلایان به این بیماری در کشور به ۱۸۴۰۷ نفر رسید.
اوج کار پرستاران در این روزها بود، مرگ کرونایی، ابتلای چهار و پنج رقمی، زندگی همه را بهم ریخته بود؛ هرکسی که فرد بیماری را می‌دید به قول قدیمی‌ها یک پا داشت دو پای دیگر قرض و فرار می‌کرد، این کادر درمان به ویژه پزشکان و پرستاران بودند که با وجود اینکه می‌دانستند کرونا چه عواقبی دارد و هر لحظه امکان ابتلا و یا مرگ آنان هم هست، در کنار بیماران ماندند و ایستادگی کردند.
اغلب پرستاران شاید چنان درگیر این بیماری شدند که حتی روزها و هفته‌ها خانواده خود را نمی‌دیدند هیچگاه گریه پرستاری که دو هفته خانواده و به ویژه فرزند خود را ندیده بود، از یادمان نمی‌رود، اما با این وجود بر روی دست خود نوشته بود که «کرونا را شکست می‌دهیم» ، این واژه در همه جا فراگیر شد و دیگر همه به امید اینکه کرونا را شکست خواهند داد، به میدان مقابله با این ویروس آمدند.
قرنطینه خانگی تجربه‌ای ناشناخته برای مردم
شاید هیچگاه مفهوم در خانه بمانیم و قرنطینه خانگی را تا این حد آن هم در ایام تعطیلات عید نوروز ۱۳۹۹ متوجه نشده بودیم، این موضوع برای همه ما ناشناخته بود چون ما ایرانیان که به میهمان نوازی و دید و بازدید عید و دیدار با اقوام و بستگان حتی دور در ایام نوروز معروف هستیم اما این عید باید با واژه «دورهمی ممنوع» عید خود را سر می‌کردیم.
زندگی برای همه ما طاقت فرسا شد و عید نوروز برای همه به نوعی غریب به نظر می‌رسید، اینکه باید احتیاط کنیم، در خانه بمانیم و به نوعی قرنطینه در خانه باشیم برای ما ایرانیان واژگان سنگینی بود، زندگی برای همه سخت بود و تنها امیدمان این بود که از طریق شبکه‌های مجازی حتی با پدر و مادر، دوستان و آشنایان و بستگان ارتباط داشته باشیم نیز بسیار امیدوار کننده بود حتی در آن دوران می‌گفتیم خدا پدر و مادر سازندگان این فضای مجازی را بیامرزد که نگذاشت در این ایام تنها باشیم.
خلاصه قصه دلتنگی‌های پدران و مادران برای ندیدن فرزندان در ایام عید نوروز واژه جدیدی بود چون تاکنون عادت به این موضوع نداشتیم اما دورهمی و عید دیدنی ممنوع برای همه عادی شد؛ دیگر دلتگی‌هایمان برای دیدار با خانواده و بستگان را با فضای مجازی جبران می‌کردیم، البته این ابتدای ماجرا بود چون می‌بایست سیزده‌بدر هم بیرون نرویم؛ این هم برای همه سخت بود اما سیزده‌بدر در خانه ماندن را هم تجربه کردیم، ناگفته نماند که بسیاری بر سر پشت بام سیزده را به در کردند این هم تجربه‌ای ناخواسته بود که کرونا به همه تحمیل کرد.
عید نوروز و منع ترددهای شبانه
در فروردین ۱۳۹۹ به دلیل اینکه کرونا تنها یک ماه از شیوع آن می‌گذشت، طوفانی از کرونا در راه بود پیک اول کرونا شروع شد، مرگ های سه رقمی و ابتلای پنج رقمی موج می‌زد و چون اولین سالی بود که عید نوروز با کرونا را داشتیم به نوعی بخاطر ترس مردم از کرونا اینکه نمی‌دانستیم چگونه باید با این ویروس مبارزه کنیم، به نوعی قرنطینه خانگی بود و مردم در ایام تعطیلات نوروزی، دید و بازدید را ممنوع کردند.
اما این پیک همچنان با مردم بود و ابتلای بالای ۲ هزار نفر در ششم فروردین ۹۹ نوعی ترس در وجود همه انداخت و از هر نوع اقدامی در این ایام جلوگیری شد تا از شیوع بیشتر این ویروس پیشگیری شود چون شناسایی ۲۲۰۶ بیمار جدید و مرگ ۱۴۳ نفر در روز ششم فروردین به ثبت رسید.
تجربه در خانه ماندن احساس خوبی به مردم نمی‌داد چون همیشه عادت داشتیم که تا پاسی از شب در ایام نوروز در کنار اقوام و بستگان باشیم اما این بار محدودیت‌هایی برای تردد در کشور در نظر گرفته شود که مهمترین آن ممنوعیت تردد بخاطر وضعیت قرمز و نارنجی کرونایی شهرهای مختلف از شهری به شهر دیگر و تردد شبانه مردم و تعطیلی واحدهای صنفی به منظور جلوگیری از حضور مردم در خیابان‌ها انجام شد.
توصیه‌های وزات بهداشت در اوج کرونا
این بار وزارت بهداشت به صدور بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و توصیه‌های بهداشتی روی آورد، همه مردم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی مجبور شدند، به نوعی باید مردم در خیابان‌ها حتما از ماسک استفاده کنند، چون کرونا با جان مردم سر و کار داشت، هشدارها جدی به مردم داده می‌شد، محدودیت‌هایی برای مردم اعمال شد تا شاید از هجوم این ویروس ناخوانده پیشگیری شود اما کرونا همچنان می‌تازید و فروردین ماه ۹۹ اوج این ویروس را هم شاهد بودیم و مردم مانده بودند که چه باید بکنند که زندگی بر آنها در واقع حرام شده بود؛ این ویروس همه چیز را به هم زده و رنگ زندگی همه را تغییر داده بود اما چه می‌توان کرد، یک ویروسی با قطر بسیار بسیار ریز همه دنیا را تحت تاثیر قرار داد و مردم را گرفتار بیماری، مرگ و هزاران درد و رنج و سختی‌های زندگی کرد.
حالا اما همه این اتفاقات ناگوار در روزهای اولیه شیوع کرونا، به نتیجه‌ای خوب رسیده است؛ اقدامات بسیار مثبت مردم در رعایت پروتکل‌های بهداشتی و توصیه‌های وزارت بهداشت در کنار عزم جدی دولت سیزدهم و رایزنی های متعدد مسئولان برای واردات واکسن از خارج و همزمان تولید انبوه در داخل و طراحی عملیات تزریق سراسری واکسن کرونا که اکنون به رقم حدود ۱۵۱ میلیون دُز رسیده هجوم بی رحمانه این ویروس تاجدار را تا حدود زیادی متوقف کرد تا مردم روند عادی زندگی خود را دوباره پیدا کنند و باعث شد که کووید۱۹ به نوعی در کشور به سمت آندمیک یا بومی شدن هدایت شود؛ خوشبختانه اکنون آمار روزانه کرونا در ایران در بخش مرگ و میر حتی به صفر هم رسیده و آمار ابتلا نیز روند کاهشی دارد.
سومین روز بدون فوتی روز یکشنبه ۲۹ خرداد در کشور به ثبت رسید و اگرچه نشان می‌دهد که پوشش وسیع ۸۵ درصدی واکسیناسیون ما را به پایان کرونا نزدیک‌تر کرده، اما کار هنوز تمام نشده است.
بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تا کنون ۶۴ میلیون و ۶۰۶ هزار و ۲۰۳ نفر دُز اول، ۵۷ میلیون و ۹۴۶ هزار و ۶۸۱ نفر دُز دوم و ۲۷ میلیون و ۶۶۹ هزار و ۸۰ نفر، دُز سوم واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند و مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۱۵۰ میلیون و ۲۲۱ هزار و ۹۶۴ دُز رسید و به عبارتی دیگر ۸۵ درصد جمعیت کشور در برابر کرونا واکسینه شدند.