بامداد ۱۴ ژوئن ۲۰۱۷ اواخر ماه مبارک رمضان بود که حادثه آتش سوزی برج مسکونی گرنفل در غرب لندن رخ داد و بسیاری از جمله خانواده های مسلمان و ایرانی را داغدار کرد. مقامات ارشد دولت «ترزا می» تا دو روز از سرکشی به این ساختمان امتناع کردند تا «اندریا لیدسوم» معاون ترزا می نخست وزیر وقت انگلیس با اکراه از ساختمان و آوارگان بازدید کرد.
آتش سوزی ابتدا به یک یخچال معیوب در طبقه چهارم ساختمان نسبت داده شد اما بعدا مشخص شد که علت سرایت سریع آتش به سایر طبقات ناشی از جنس روکش ساختمان بوده است. پس از آن انگشت اتهام به سمت شهرداری منطقه و دولت «ترزا می» نشانه رفت که برای کاهش هزینه‌ها از روکش‌های اقتصادی و ارزان قیمت استفاده کرده بودند.
تحقیقات در مورد ابعاد این حادثه هنوز جریان دارد و متن کامل آن قرار است ماه آینده منتشر شود. در این جستار مروری بر فرازهایی از یافته‌های این تحقیقات که در اختیار عموم قرار گرفته است ارائه می‌شود.
شرکت روکش ساختمان گرنفل از خطر آتش سوزی اطلاع داشت
همانطور که عنوان شد، دلیل سرایت سریع آتش به طبقات فوقانی به دلیل روکش های قابل اشتعال بود. این روکش‌ها توسط شرکتی به نام آرکونیک تولید شده بود که مدیر فروش اسبق آن در فوریه ۲۰۲۱ اعتراف کرد از امکان سوختن آن آگاهی داشت اما موضوع را با مشتریان در میان نگذاشته بود.
دبی فرنچ که بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ مدیر فروش آرکونیک بود اذعان کرد که روکش‌های قابل اشتعال به عنوان بخشی از راهبرد شرکت برای توسعه کسب‌وکار ارزان‌تر فروخته می‌شد.
تقلب در تست ایمنی آتش سوزی
قرار بود شکاف های اطراف پنجره های ساختمان با الیاف عایق پشم سنگ غیر قابل احتراق پر شود اما پیمانکار از صفحات فوم قابل احتراق شرکت «سلوتکس» استفاده کرده بود.
در نوامبر ۲۰۲۰، تحقیقات نشان داد شرکت «سوتکس» یک ماده غیر قابل احتراق به محصول خود اضافه کرد تا تست ایمنی آتش‌سوزی سال ۲۰۱۴ را دور بزند. گفته می‌شود که مدیران شرکت این موضوع را از مراجع رسمی و کارکنان پنهان کردند.
شرکت دیگری که عایق برج گرنفل را تامین کرد «کینگزپن» بود. در تحقیقات به عمل آمده مشخص شد که این شرکت ایرلندی محصول خود برای استفاده در ساختمان‌های مرتفع را بدون آزمایش در مقیاس بزرگ فروخته است.
اقدامات شرورانه و اجناس بنجل
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، اهمال پیمانکار و استفاده از اجناس بنجل در پروژه نوسازی برج گرنفل از دیگر عوامل وقوع این فاجعه دلخراش است. به طور مثال آتش‌بُر در سیستم روکش ساختمان به صورت وارونه و اشتباه نصب شده بود. بخش‌هایی از صفحات آن نیز بد بریده شده و دارای شکاف بود.
مهندس ناظر ساختمان بی تجربه بود
در نتیجه تحقیقات به‌عمل آمده به این نکته اشاره شده است که مهندس ناظر ساختمان هیچ تجربه قبلی از نظارت بر پروژه روکش کردن ساختمان‌های مسکونی مرتفع نداشته است. «جان هوبان» مهندس ناظر ساختمان خود را به خاطر این فاجعه "دلشکسته" توصیف کرد و پذیرفت که در کار خود "ناتوانی‌ها جدی" داشته است.
آتش نشانان هم آمادگی لازم را نداشتند
سال ۲۰۱۹ مشخص شد، آتش‌نشانانی که در این حادثه شرکت کردند، آمادگی لازم را برای اطفای حریق در این ابعاد نداشتند. تحقیقات نشان می‌دهد که آن‌ها در مورد تشخیص تخلیه ساکنین برج فاقد مهارت های لازم بودند.
مارتین موربیک، رئیس پرونده تحقیقات گرنفل، از سازمان آتش نشانی لندن به خاطر اجرای نامناسب استراتژی «در ساختمان بمانید» انتقاد کرد. در ماجرای آتش سوزی، ماموران آتش نشانی و اپراتور اورژانس به ساکنان توصیه کردند که به رغم آتش‌سوزی در ساختمان بمانند.
این استراتژی در ساعت ۲:۴۷ بامداد لغو شد و مارتین می‌گوید اگر حدود یک ساعت زودتر این اقدام صورت می‌گرفت، شاید زندگی بسیاری از مردم نجات می یافت.
صدها هزار انگلیسی در برج‌های نا ایمن زندگی می‌کنند
نتایج تازه‌ترین تحقیقات صورت گرفته در انگلیس نشان می‌دهد که با گذشت پنج سال از حادثه دلخراش برج سوخته گرنفل روکش بیرونی ۹ هزار و ۷۹۰ برج مسکونی در انگلیس از همان جنسی است که استفاده از آن در پی حادثه گرنفل ممنوع شد.
دولت انگلیس دسامبر ۲۰۱۸ استفاده از عایق‌های پلاستیکی در نمای بیرونی ساختمان‌های بلندتر از ۱۸ متر را ممنوع کرد تا فاجعه گرنفل دوباره تکرار نشود. اما طبق تحقیقات شبکه رادیویی ال‌بی‌سی صدها هزار نفر هنوز در ساختمان‌های نا امنی گرفتار هستند که با بحران روکش روبروست و نمی‌توانند آن را بفروشند.
این درحالیست که به گزارش اینساید هاوزینگ این آمار بخش کوچکی از کوه یخی یک فاجعه است. روکش بسیاری از ساختمان‌های انگلیس از دیگر مواد اشتعال‌زا استفاده شده که دولت بابت تعویض آن بودجه‌ای اختصاص نداده و در واقع ساکنان باید صورت حساب تعمیرات را پرداخت کنند.