نشریه دیپلمات با اشاره به سفر اخیر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران به هند، نوشت: امیرعبداللهیان در این سفر علاوه بر مذاکره با همتای خود، با «نارندرا مودی» نخستوزیر هند نیز دیدار و مذاکره کرد و این، امکانی است که برای وزیران خارجه همه کشورها فراهم نمیشود.
معاون اندیشکده مطالعات دفاعی هند در این مقاله یادآور شد: نخست وزیر هند پس از دیدار با امیرعبداللهیان در پیامی توییتری نوشت «روابط دو کشور، هم به سود دو طرف بوده و هم به امنیت و شکوفایی منطقه کمک کرده است». همچنین بیانیه وزارت خارجه هند تاکید کرده است که "تهران و دهلی نو در این سفر، درباره موضوعات گستردهای، از جمله مسائل هستهای، درگیری در اوکراین و مسائل افغانستان تبادل نظر کردهاند . وزارت خارجه هند از ایران به خاطر تسهیل ارسال کمکهای دارویی آن کشور به افغانستان سپاسگزار است و دو طرف، برنامههای مربوط به گسترش ارتباطات منطقهای و از جمله پروژه چابهار را بررسی کردهاند."
نشریه دیپلمات ، توقف واردات نفت از ایران در سال 2019 تحت فشار آمریکا، روابط نزدیک دهلی و تلآویو و روابط نزدیک تهران و پکن را از جمله مواردی برشمرد که گاه باعث فراز و نشیبهایی در روابط ایران و هند شده است. با این حال، نویسنده مقاله زمینههای گسترش روابط دو کشور را فراوان دانست و تاکید کرد: ایران، با توجه به مسدود بودن مسیر پاکستان برای دهلی، تنها مسیر دسترسی هند به افغانستان و کشورهای آسیای میانه است. هندیها پارسال و بلافاصله پس از به قدرت رسیدن طالبان، سفارت خود را در کابل تعطیل کردند. اما ایران از جمله اندک کشورهایی بود که کانال ارتباطی خود را با افغانستان قطع نکرد و اکنون هندوستان نیز ابراز علاقمندی کرده است که سفارت خود در کابل را بازگشایی کند. حتی هیاتی از هند در دوم ژوئیه (12 خرداد) با مقامات طالبان در کابل دیدار و مذاکره کردند. اکنون ایران و هند این ظرفیت را دارند که با کمک یکدیگر، سیاست موثر مشارکت و همکاری با افغانستان را پیش ببرند.
نویسنده مقاله در ادامه، تغییرات گسترده در سطح خاورمیانه را یادآور شد و نوشت: عربستان و امارات، به درخواست واشنگتن برای افزایش تولید نفت در جریان جنگ روسیه و اوکراین، پاسخ منفی دادند. از سوی دیگر، ایران و عربستان پنج دور مذاکره برای بهبود روابط خود برگزار کردهاند. صلح و آرامش در یمن نیز چشمانداز روشنتری از گذشته دارد. امارات متحده عربی و قطر، مذاکرات مثبتی با ایران داشتهاند. ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری ایران، پیشاپیش به قطر و عمان سفر کرده است. همزمان، سوریه و عراق نیز وضعیت بهتری پیدا میکنند و گرایش به ایران دارند. این تحولات، با توجه به اینکه هند، هم با ایران و هم با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، روابط نزدیکی دارد، به سود دهلی نو خواهد بود.
معاون اندیشکده مطالعات دفاعی هند با اشاره به سیاست «استقلال راهبردی هند» که با تداوم واردات نفت از روسیه با وجود تحریمهای غرب علیه آن کشور به نمایش گذاشته شد، نوشت: اگر توافق هستهای با ایران به تاخیر بیفتد، ممکن است هند واردات نفت از ایران را نیز از سر بگیرد.
وی در ادامه، زمینههای دیگر توسعه روابط میان ایران و هند را اینگونه برشمرد: دالان بازرگانی بینالمللی شمال – جنوب (INSTC) پروژه بزرگی است که هند، ایران، افغانستان، روسیه، آسیای میانه و اروپا را از چند مسیر ترانزیتی، به یکدیگر وصل خواهد کرد. هند و ایران میتوانند برای تسریع اجرای این پروژه، تلاش مشترک کنند. خط لوله گاز ایران-عمان-هند نیز پروژه بلندپروازانه دیگری است که مدتهاست به آهستگی پیش میرود. ایران و عمان در جریان سفیر اخیر آقای رئیسی در 23 مه به مسقط، قراردادی را برای احداث دو خط لوله و توسعه یک میدان نفتی در مرز یکدیگر امضا کردند. اگر همه چیز بهدرستی پیش برود، ظرفیت گسترش این خط لوله به هند نیز وجود خواهد داشت.
نویسنده مقاله، چشمانداز همکاری منطقهای و چندجانبه را نیز بسیار روشن توصیف کرد و نوشت: ایران روابط خوبی با چین و روسیه دارد. تهران همچنین اخیرا در مسیر گسترش روابط با کشورهای خلیج فارس بوده است. اگر هند نیز وارد این مجموعه شود، بلوک بسیار بزرگی از کشورها، ثروت، جمعیت و قدرت به وجود خواهد آمد که امکان منزوی کردن تهران را برای غرب، بسیار دشوار خواهد کرد.
در این مقاله به سیاست فشار اقتصادی برای توقف برنامههای هستهای ایران ؛ ناموفق ارزیابی شده و آمده است : ایران با وجود تحریمهای سنگین، به برنامههای خود ادامه داده است. ضمن اینکه تهران تاکنون به همه پروتکلهای متعارف آژانس بینالمللی انرژی اتمی پایبند بوده است و تا زمانی که آمریکا از توافق هستهای خارج نشده بود، ایران حتی پروتکلهای اضافی را هم به صورت داوطلبانه اجرا میکرد.
نویسنده مقاله در پایان نوشت: «بنابراین، ایران و هند، منافع بسیاری دارند که میتوانند با یکدیگر به آنها دست یابند. سیاست کنونی هند برای همراهی با همسایگان و دوستانش و تاکید بر منافع دهلی نو، میتواند تحولآفرین باشد. اگر دهلی بتواند همین سیاست را در ارتباط با ایران نیز به کار گیرد، میتواند دریچهای به همکاریهای گسترده میان دو کشور و تمدن بزرگ ایران و هند بگشاید. زمان برای جهش در روابط، فرا رسیده است.»