به گزارش ایرنا، امروز، سی ام خرداد ماه برابر با ۲۰ ژوئن، مصادف با «روز جهانی پناهجویان» است؛ روزی برای بزرگداشت میلیون ها انسان از جمله میلیون ها شهروند افغان که به دلیل دهها سال آتش جنگ و درد و رنج و فقر و ناامنی حاصل از حضور اشغالگران بیگانه در کشورشان، روز خوش ندیده اند و برای گریز از شرایط اسفباری که آمریکایی ها و غربی ها برای آنان رقم زدند، ناگزیر به ترک خانه و کاشانه شدند.
روز جهانی پناهجو ، مناسبتی جهانی است که توسط سازمان ملل متحد به منظور احترام به پناهجویان در سراسر جهان تعیین شده است. از قدرت و شجاعت افرادی که برای فرار از درگیری یا آزار و شکنجه مجبور به فرار از کشور خود شده اند تجلیل می کند. این فرصتی برای ایجاد همدلی و درک مشکلات پناهجویان و ارج نهادن به تاب آوری آن ها در بازسازی زندگی هایشان است.
پناهجویان هر کدام از نقطه ای از جهان می‌آیند. برای رهایی از خطر ممکن است با هواپیما، قایق یا با پای پیاده سفر کنند. آنچه همچنان جهانی باقی می‌ماند حق به دنبال امنیت بودن است.
هر زمان که مردم مجبور به ترک کشورشان به دلیل وقوع جنگ و اشغالگری می‌شوند، دارای این حق هستند که از آنها حمایت شود. همه‌ی افرادی که با هرشکلی از تهدید اعم از جنگ، خشونت، آزار و اذیت روبرو هستند سزاوار حمایت شدن هستند. هر کس حق دارد در امنیت باشد.
ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه، حسن همجواری، حس انسان دوستی و به عنوان همسایه ای سخاوتمند، سال هاست میزبان یکی از همسایگانِ هم ریشه است، بسیاری از مردم افغانستان، از سال های دور هجوم سربازان شوروی سابق، قدرت گرفتن طالبان در دور نخست حکومت آنان بر افغانستان، حمله آمریکا و متحدان غربی اش به افغانستان و فجایع فراوان ناشی از آن، در جستجوی مأمنی برای گریز از این شرایط، همواره ایران به عنوان یکی از اصلی ترین مقاصد خود برگزیده اند به گونه ای ایران امروز میزبان شاید حدود سه میلیون و بلکه بیشتر پناهجوی افغان است هر چند که به دلیل ثبت نشدن نام و مشخصات همه آنها در فهرست های رسمی، آماده دقیقی در این زمینه در دست نیست. مردم و دولت جمهوری اسلام ایران، بنا به اذعان مکرر نهادهای بین المللی و مقامات افغانستان، به رغم همه دشواری های اقتصادی ناشی از تحریم ها و فشارهای غرب، همواره میزبانی مهربان و سخاوتمند برای خواهران و برادران افغان خود بوده اند .
تحریم های ظالمانه و غیرمشروع آمریکا علیه ایران، علاوه بر این که بطور مستقیم معیشت و سلامت مردم این کشور را هدف قرار داده، به بهانه ای برای عدم دسترسی یا دسترسی حداقلی جمهوری اسلامی به حمایت های بین المللی برای میزبانی از پناهجویان تبدیل شده است. آنچه ایران در ازای پذیرایی و خدمات دهی به میلیون ها پناهجو انجام می دهد، به مراتب فراتر از اندک حمایتی است که از سوی مجامع بین المللی موظف به حمایت از پناهجویان دریافت می کند و این درشرایطی است که ایران، در شرایط سخت جنگ اقتصادی تمام عیار زیر فشار سنگین تحریم ها به سر می برد.
بنا به اعلام آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد ، ایران از نظر تعداد پناهجویانی که در این کشور زندگی می کنند، چهارمین کشور دارای جمعیت پناهنده تبدیل می‌کند
مردمی که جان خود را در دست می گیرند و به سوی ایران می آیند، با وجود همه سختی ها در خاک ایران، نفسی به آسودگی می کشند.
سال گذشته پس از خروج غیرمسئولانه آمریکا و برخی دیگر از کشورهای عضو ناتو که سالها مردم افغانستان را به بهانه امن ساختن این کشور آزار داده بودند، آشوب هایی در سراسر خاک نیمروز، بر پا شد، بازی قدرت بهانه ای شد تا مردمی بی گناه درباره از آشیانه خویش بیرون شوند.
پس از سقوط کابل، گروهی دیگر از مردم افغانستان، با تجربه تلخ سالهای گذشته و نگران از اینکه شرایط و آینده کشورشان چگونه رقم خواهد خود، به سوی مرزهای ایران آمدند؛ مردمی که نمی دانستند، سرنوشت این بار از آنان چه می خواهد؟ ایران با گشودن راه های ورود، حتی برای آنان که می خواستند از ایران به مقصد دیگری بروند، راه را آسان کرد. سازمان های حمایت از پناهجویان مستقر در آلمان، در آن روزها اعلام کردند، ایران به آوارگانی پناه می‌دهد که از درگیری هایی که زمینه آن توسط آمریکا و هم پیمانانش چیده شده می گریزند.
جمعی از استادان دانشگاه های افغانستان به مشهد رفتند و در اقامتگاه های دانشگاه فردوسی ساکن شدند، جمعی از مردم به سوی شهرهای مرزی آمدند و از حمایت های چندجانبه برخوردار شدند، حمایت هایی که بسیار بیشتر از آنچه در سازمان ملل تعریف شده است.
پس از دستور مقام معظم رهبری درباره تحصیل کودکان افغانستان در مدارس ایران، همه کودکان افغانستانی، چه آنها که دارای شرایط قانونی حضور در ایران هستند و چه آنها که مدارک قانونی حضور در ایران را ندارند باید در مدارس دولتی ثبت‌نام شدند.
اجازه تحصیل در دانشگاه های ایران، به پناهجویان قانونی که اوراق هویتی معتبر دارند و تحصیل در برگزیده ترین رشته ها، پیش از این در ایران مرسوم بوده است و صدور کارت اقامت برای بخشی از پناهجویان که مدارک خود را از دست داده اند و صدور اجازه کار در شهرهای بزرگ که توانایی پذیرش مهمان را دارند، بخش کوچکی از اقدامات ایران برای تسهیل زندگی پناهجویان افغانستانی در این کشور بوده است.
همکاری با نهادهای بین المللی برای ارایه خدمات بهتر از جمله همکاری با کشور هند برای واکیسنه کردن، پناهجویان در اوج روزهای کرونا، یکی از آخرین کارهایی است که ستایش نهادهای بین المللی و وزرای کشورهای دیگر را برانگیخته است.
سازمان ملل متحد در سال های اخیر از سیاست پناهجوپذیری ایران تقدیر کرده و این کشور را یکی از سخاوتمندترین کشورها در رابطه با پناهجویان خوانده است. ایران یک میلیون افغانستانی ثبت‌شده را برای تقریبا چهار دهه پذیرا شده و سازمان‌های مردم‌نهاد (ان‌جی‌اوها) تخمین می‌زنند که دست کم دو میلیون پناهجوی ثبت‌نشده دیگر نیز در این کشور زندگی می‌کنند که بنا بر اعلام همین سازمان این چهارمین جمعیت بزرگ پناهجویان در جهان است.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، در آبان ماه ۱۴۰۰، در پیامی ویدیویی درباه اوضاع افغانستان و وضعیت پناهجویان افغانستانی، از جمهوری اسلامی ایران برای برگزاری نشست همسایگان افغانستان قدردانی کرد و گفت: من از دولت جمهوری اسلامی ایران برای برگزاری این نشست در چنین برهه حساسی تشکر می‌کنم.
در روزهای پایانی سال ۱۳۹۹ نیز، آژانس پناهندگان سازمان ملل(UNHCR) از جمهوری اسلامی ایران به خاطر اعطای تابعیت به کودکان دارای مادر ایرانی و پدر خارجی تشکر کرد.
این سازمان در گزارشی که در سایت خود منتشر کرده است ضمن استقبال از تصویب این قانون توسط جمهوری اسلامی ایران نوشت با تصویب این قانون ۷۵ هزار کودک بدون تابعیت، رسما دارای تابعیت می‌شوند.
نماینده آژانس پناهندگان سازمان ملل در ایران نیز در حساب توئیتری خود از این اقدام ایران تشکر کرد و نوشت: ما از این اقدام ایران استقبال می‌کنیم و آن را یک گام رو به جلو برای افراد بدون تابعیت در ایران و در کل جهان می‌دانیم.
مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری تهران روز ۲۴ آبان ۱۳۹۹ اعلام کرده بودریال نخستین شناسنامه فرزند حاصل ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی طبق مصوبه سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی ایران، صادر و تحویل شد.
با وجود برخی اعمال نظرهای سلیقه ای نسبت به قوانین ایران که برخی از آن برای مخدوش کردن تلاش های این کشور برای حمایت از پناهجویان افغانستانی استفاده می کنند، ایران به شکلی روشنگرانه از مردم همسایه، میزبانی می کند. این رسم دیرینه ایران زمین و نیز سفارش پیامبر اکرم (ص) به ارج نهادن همسایه است که در کنار یکدیگر، جمهوری اسلامی ایران را به یکی از مهم ترین پناه دهندگان تبدیل کرده است.