محمد کاملی دیرستانی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در پاسخ به این سوال که مهم ترین مراکز بالقوه و بالفعل تولید ریز گرد در استان هرمزگان و جزیره قشم کدامند، اظهار داشت: به طور کلی گرد و غبار های استان به ۲ دسته محلی و فرامحلی تقسیم می شوند که گرد و غبار محلی ناشی از تند بادهای شدید و خیزش گرد و خاک در خود منطقه قشم و گرد و غبار فرا محلی ناشی از حرکت توده های گرد و غباری از سایر مناطق فرا منطقه ای به جزیره قشم است.
وی در پاسخ به این سوال که مراکز تولیدکننده ریز گرد در جزیره قشم را معرفی کنید، افزود: گرد و غبار محلی جزیره قشم غالبا از خیزش تندبادهای شدید در خود منطقه ایجاد می شود که در فصول سرد ناشی از بادهای شدید شمال شرقی (باد نعشی) و در فصول گرم ناشی از تند بادهای شدید جنوب غربی (باد شمال) بیشتر از مناطق غربی و جنوبی جزیره آغاز می شوند.
رییس اداره هواشناسی جزیره قشم توضیح داد:گرد و غبار های فرا محلی وارده از سمت عراق و عربستان، با عبور از خلیج فارس وارد جزیره قشم می شوند و بادهای ۱۲۰ روزه سیستان نیز با تاثیر در نقاطی از استان هرمزگان گاها در جزیره قشم نیز سبب کاهش میدان دید افقی می شود.
کاملی دیرستانی در پاسخ به این سوال که دامنه فعالیت کانون های تولید کننده ریزگرد (محلی یا ملی) کجاست، گفت: به طور کلی دامنه فعالیت سامانه های گرد و غبار در فصول سرد و گرم متفاوت است، در فصول سرد دامنه کانون های گرد و غبار محدوده به نقاطی خاص در استان نیست و غالبا مناطق شرقی و مرکزی استان خواهد بود اما در فصول گرم و به ویژه گرد و غبارهای ناشی از گرد و غبارهای رسیده از عراق و عربستان غالب نقاط استان هرمزگان و جزیره قشم را در بر می گیرد.
وی در پاسخ به این سوال که علت ایجاد کانون های تولید کننده ریز گرد در جزیره قشم کدامند، اظهار داشت: به طور کلی کمبود بارش و سست بودن خاک و وزش بادهای شدید از دلایل اصلی ایجاد کانون های گرد و غباری است که عوامل محیطی مختلف بر شدت و گسترش آن اضافه می کند؛ با توجه به متفاوت بودن بارش در سالیان مختلف کانون های گرد و غباری نیز متغییر و شدت آن نیز متفاوت خواهد بود.
رییس اداره هواشناسی جزیره قشم در پاسخ به این سوال که سابقه و سال های فعالیت کانون گرد و غبار در استان هرمزگان و جزیره قشم به چه زمانی باز می گردد، توضیح داد: در ۳۰ سال گذشته پر گرد و غبار ترین سال استان هرمزگان مربوط به سال ۱۳۸۷ بوده است.
وی یادآور شد، در سالیان گذشته غالب گرد و غبارهای جزیره قشم محلی و ناشی از خیزش گرد و خاک در خود منطقه بوده است به طوری که در سال گذشته در استان هرمزگان ۵۰ روز گرد و غباری شاخص با دید افقی زیر ۲ کیلومتر داشته ایم که با توجه به تداوم خشکسالی، افزایش روزهای گرد و غباری با منشا محلی و فرا محلی در استان هرمزگان و جزیره قشم نیز مورد انتظار است.
کاملی دیرستانی در پاسخ به این سوال که برنامه های انجام شده برای مهار کانون ریزگردها چیست، افزود: در سالیان گذشته از مالچ پاشی (فرآورده نفتی چسبنده) در جنوب عراق و جنوب غرب ایران برای تثبیت و مهار شن های روان استفاده می شد که به علت عوارض محیط زیستی و نابودی پوشش گیاهی و یا هزینه آن اکنون کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
وی در پاسخ به این سوال که برنامه های پیش بینی شده برای مهار کانون ریزگردها کدامند، گفت: کاشت درختان اطراف شهرها و (ایجاد کمربند سبز) که به علت نیاز به آب و آبیاری و کاهش نزولات جوی به ندرت انجام می گیرد می تواند با کاشت گیاهان و درختان مقاوم برای مهار کانون ریزگردها در منطقه مناسب باشد.
رییس اداره هواشناسی جزیره قشم در پاسخ به این سوال که برنامه های پیش بینی شده برای مهار کانون ریزگرد چیست، اظهار داشت: دولت اخیرا با رایزنی با کشورهای که کانون ریزگردها هستند با استفاده از روش های مانند مالچ پاشی، کاهش سد سازی، رونق رودخانه ها و ایجاد کمربند سبز که نیاز به همکاری منطقه ای و ملی دارد در حال پیگیری و رفع جدی این بحران است.
جزیره قشم با وسعت یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع از تنگه هرمز به موازات ساحل جنوبی ایران به طول ۱۳۵ کیلومتر و عرض میانگین ۱۱ کیلومتر داز توابع هرمزگان است و ۳۰۰ کیلومتر خط ساحلی دارد.
شهرستان قشم شامل جزیره‌های قشم، هنگام و لارک با حدود ۱۵۰ هزار نفر جمعیت از تنگه هرمز به موازات ساحل استان هرمزگان به طول ۱۵۰ و عرض میانگین ۱۱ کیلومتر در میان آب‌های خلیج فارس گسترده شده است.
به گزارش ایرنا، پدیده توفان های گرد و غبار یکی از مخاطرات جوی است که اثرات مخرب فراوانی از جمله کاهش دید افقی و مشکلات زیست محیطی به همراه دارد، گرد و خاک توسط وزش باد شدید از سطح زمین برخاسته و همراه با جریان هوا به محیط اطراف منتقل می شود، گرد و خاک می تواند منشاء محلی داشته باشد یا به همراه جریانات جوی از مکانی به مکان دیگر منتقل شود.
منطقه آسیا و اقیانوسیه، حادثه خیزترین منطقه جهان است. وقوع سیل‌ها، گردبادها، زمین لرزه‌ها و توفان های شن و گردوغبار منجر به نابودی غم انگیز حیات انسان ها می شود، نسل های مختلف را در فقر گرفتار می‌کند و هزینه های اقتصادی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، آثار تغییرات آب و هوایی، این فجایع فزآینده را تشدید می‌کند و مرز نمی شناسد.