پیرامون این موضوع مدیرکل حفاظت محیط زیست قم به ایرنا گفت: عدم تخصیص حقابه‌ها از عوامل مهم در افزایش کانون‌های گرد و خاک و ریزگرد نمکی در این استان و بحرانی‌تر شدن این پدیده زیست محیطی است.
سید رضا موسوی مشکینی افزود: کاهش بارندگی در سال آبی گذشته و خشکسالی بی‌سابقه ۵۰ سال گذشته وضعیت بحران گرد و غبار در قم را پیچیده‌تر کرده‌است.
وی با اشاره به ابلاغ آیین نامه مبارزه با گرد و خاک، تاکید کرد: برای کاهش آثار منفی نفوذ گرد و خاک در آسمان استان، باید موارد خواسته شده در این آیین‌نامه با در نظر گرفتن سهم هر دستگاه در کاهش آلاینده‌ها عملیاتی شود.
وی بیان داشت: کانون‌های تولید گرد و خاک در اطراف قم فعال است و در فصل تابستان جهت وزش بادهای غربی و شرقی این گرد و خاک را به سمت شهر قم روانه می‌کند.
جلوگیری از گسترش بیابان در قم با کاشت گیاهان مقاوم دنبال می‌شود
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری قم نیز در این خصوص گفت: اجرای عملیات جلوگیری از گسترش سطح بیابان‌ها در استان با استفاده از کشت گیاهان مقاوم به تنش‌های محیطی و کم‌آبی در مناطق مستعد بیابان شدن، در حال پیگیری است.
محمد شعاعی اظهار داشت: قم به سمت بیابان شدن پیش می‌رود و عوامل انسانی موجب تشدید این روند شده، بنابراین لازم است هرچه سریع‌تر برای مقابله با این پدیده اقدام‌های عملی مورد نیاز همچون افزایش سطح زیر کشت گیاهان مقاوم در مناطق مستعد بیابان شدن، انجام شود.
وی با اشاره به این که ۱۰۵ هزار هکتار از مساحت قم به عنوان کانون تولید گرد و خاک شناسایی شده‌است، افزود: یکی از چهار کانون شناسایی شده تولید گرد و خاک در استان، منطقه کوه نمک است که از سال ۷۶ عملیات نهال‌کاری و حفظ پوشش گیاهی در این منطقه برای جلوگیری از نفوذ گرد و خاک در دستور کار اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قرار گرفته و این روند طی سال‌های اخیر با اهتمام بیشتری از سوی این دستگاه پیگیری می‌شود.
وی ادامه داد: ذکر این نکته ضروری است که اصلاح وضعیت کانون‌های تولید گرد و خاک در استان قم تنها با اکتفا به بودجه‌های دولتی و فعالیت یک دستگاه مشخص به نتیجه دلخواه نمی‌رسد و برای سرعت بخشیدن به این کار لازم است تا از توان و ظرفیت سایر دستگاه‌های اجرایی، تشکل‌های مردم نهاد و خیران علاقه‌مند به فعالیت‌های محیط زیستی نیز استفاده شود.
طرح‌های مدیریت هرزآب با بذرکاری در کانون‌های تولید گرد و خاک قم اجرا می‌شود
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری قم نیز در این رابطه گفت: طرح‌های مدیریت هرزآب با تشکیل هلالی نگهداری آب در بیابان‌ها و بذرکاری در کانون‌های تولید گرد و خاک قم در دست اجراست که در نتیجه آن سطح قابل توجهی از بیابان‌های مستعد تولید گرد و خاک در قم، با کاشت گیاهان مقاوم پوشیده شده‌است.
مرتضی داودی افزود: همچنین طی سال‌های گذشته سطح قابل توجهی از مناطق بیابانی استان با گیاهان مقاوم پوشیده شده‌است که عملیات مراقبت و نگهداری از آن‌ها توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری قم دنبال می‌شود.
وی ادامه داد: با مدیریت هرزآب‌ها، امکان جمع‌آوری آب و کشت گیاهان مقاوم در مناطق بیابانی مورد نظر ایجاد می‌شود به نحوی که اکنون بیش از ۹۰ درصد نهال‌هایی که در بخشی از عرصه بیابانی کوه نمک کشت شده‌اند، سبز هستند.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری قم با اشاره به این که عملیات نهال کاری در بیش از پنج‌هزار هکتار از مناطق بیابانی محدوده کوه نمک انجام شده‌است، گفت: گونه‌های گیاهی همچون اسفناج وحشی، قره داغ و تاغ برای مقابله با بیان‌زایی در مناطق مستعد تولید گرد و خاک در استان قم کشت می‌شود.
داودی با بیان این که عملیات حفظ و نگهداری از نهال‌های کشت شده در مناطق بیابانی استان کاری زمان‌بر و پرهزینه‌است، افزود: نحوه کشت گونه‌های گیاهی مقاوم در مناطق مورد نظر به نحوی است که رشد آن‌ها در طول سالیان طولانی ادامه یابد و بتوانند به طور میانگین در طول چند دهه سبز بوده و مانع از خیزش گرد و خاک شوند.
وی ادامه داد: طرح‌های بیابان‌زدایی در قم با استفاده از همه ظرفیت‌های در اختیار اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان دنبال می‌شود تا از گسترش سطح مناطق بیابانی تا حد امکان جلوگیری شود، اما تحقق این هدف نیازمند استفاده از امکانات همه بخش‌های استان است.
گفتنی است از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا بیست و نهم خردادماه شرایط هوای قم در وضعیت، هفت روز پاک، ۵۴ روز قابل قبول، ۱۶ روز ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۲ روز ناسالم برای عموم و ۲ روز بسیار ناسالم بوده‌است.
خشکسالی های مستمر و بارش های حداقلی در سال گذشته و امسال، کانون‌های داخلی گرد و غبار در استان قم را به شدت فعال بنابراین تأمین حقابه‌های زیست محیطی تالاب‌ها و رودخانه‌های استان، یک مسأله بسیار جدی است که در صورت کم توجهی آسیب‌های گسترده‌ای در مرکز کشور به دنبال دارد.