به گزارش خبرنگار ایرنا، شهرستان نیر در فاصله نزدیک به ۳۰ کیلومتری جنوب‌غربی مرکز استان اردبیل، یکی از دروازه‌های ورودی این استان محسوب می‌شود. این شهرستان برخلاف تصور عامه مردم که گاه آن را تازه تاسیس تصور می‌کنند، قدمتی به درازای تاریخ تمدن بشری دارد. وجود سنگ نوشته‌های میخی اورارتویی، چندین آتشکده، غارهای صخره‌ای، قلعه‌ها و قبور باستانی سند این مدعا است.
شهرستان نیر ظرفیت‌های قابل توجهی در زمینه‌های گردشگری، کشاورزی، دامداری، صنایع تبدیلی و تکمیلی مرتبط دارد که در صورت بهره‌برداری مناسب می‌تواند آن را به یکی از قطب‌های تولید و اشتغال در استان تبدیل کند.با این حال جمعیت این شهرستان طی دهه های اخیر از ۸۰ هزار نفر به ۲۲ هزار نفر کاهش یافته است که کارشناسان امر علت اصلی آن را نارسایی‌های خدماتی و ضعف زیرساخت‌ها عنوان می‌کنند.
در خصوص آخرین وضعیت این شهرستان، طرح‌ها و برنامه‌های عمرانی و زیرساختی، صنعتی، گردشگری، برنامه های فرهنگی با شهرام محمدی فرماندار این شهرستان به گفت و گو نشسته‌ایم؛
ایرنا: تحقق عملی توسعه هر منطقه‌ای نیازمند برنامه‌ریزی است، برای توسعه شهرستان نیر چه برنامه‌ای دارید؟
محمدی: برای نخستین بار در تاریخ استان اردبیل برنامه تحول و پیشرفت برای استان بر مبنای نیازهای هر شهرستان نوشته شده است. استاندار اردبیل چندین ماه پیش از دستگاه‌های اجرایی خواست تا برنامه‌های خود را ارائه دهند و ۲ روز قبل از نووز آن را در اختیار فرمانداران قرار داد و پس از عید در جلسه‌ای با مدیران و معاونان مربوطه این برنامه‌ها بررسی شد. در نهایت دفترچه عمومی ۲۰۲ برگی شامل ۵۸ برنامه برای استان اردبیل تدوین شد که از میان آنها ۹ مورد اختصاصی شهرستان نیر است. در این برنامه‌ها مشخص شده هر یک از ادارات و دستگاه‌ها باید چه اقداماتی انجام دهند که عملیات اجرایی آنها هم آغاز شده است.
مجهزترین مجتمع آبدرمانی شمال غرب کشور در نیر احداث می‌شود
ایرنا: استان اردبیل به واسطه هوای مطبوع و چشمههای آب گرم معدنی یکی از قطب‌های گردشگری کشور است و به تبع آن شهرستان نیر نیز ظرفیت‌های خوبی در این بخش دارد که می‌تواند به خلق ثروت و جذب بیشتر گردشگر منجر شود؛ با این وجود به چنین ظرفیتی در سال‌های اخیر توجه لازم نشده است. دولت سیزدهم چه برنامه‌ای برای این بخش دارد؟
محمدی: ۲۳ چشمه آب گرم شناسایی شده در شهرستان نیر داریم، اما در حال حاضر تنها یک مجموعه آب گرم معدنی فعال است که به طور سنتی در اختیار اداره امور آب قرار دارد و یک مجموعه آب گرم معدنی هم دارای استخر بود اما در چند سال گذشته با مشکلاتی روبه‌رو شد که تلاش داریم آن را با تمهیداتی به مدار فعالیت برگردانیم.
ساخت و تجهیز مجتمع مدرن "مروارید آزادی" در دست اقدام است که که فاز نخست آن هفته دولت تمام می شود این مجتمع با وجود امکاناتی مانند مهمان‌پذیر عمومی و اختصاصی، استخر جداگانه آقایان و بانوان در صورت بهره‌برداری مدرن‌ترین مجتمع آبدرمانی شمال‌غرب کشور خواهد شد. مجموعه سقزچی نیز در سال‌های گذشته به سرمایه‌گذار خصوصی واگذار و سازه‌هایی نیز در آن احداث شده بود اما به حال خود رها شده است. تلاش داریم تا طرح به سرمایه‌گذار جدید واگذار شود؛ زیرا اتفاق بزرگی از نظر گردشگری و اشتغال در منطقه ایجاد خواهد کرد.
برای منطقه ویژه گردشگری بولاغلار برنامه ویژه‌ای داریم
ایرنا: شهرستان نیر با وجود طبیعت چشم‌نوازی که دارد، فاقد زیرساخت‌های گردشگری است، به طوری که این ظرفیت‌ها مورد بهره‌برداری اصولی قرار نمی‌گیرد که بعضا انتقاد مسافران را هم به همراه دارد؛ برای آن چه برنامه‌ای دارید؟
محمدی: برای بهره‌برداری اصولی از منطقه نمونه گردشگری بولاغلار برنامه ویژه‌ای داریم؛ امسال در حال اجرای پروژه گازرسانی به طول سه کیلومتر هستیم و با هماهنگی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اجرای روشنایی در آن محدوده با اعتبار ۲۰ میلیارد ریال در دستور کار است. همچنین از محلی دیگر اعتباری برای آسفالت مسیر منطقه بولاغلار با اعتبار ۲۰ میلیارد ریال تامین شده است و در تلاش هستیم که با همکاری نیروی انتظامی، شهرداری و میراث فرهنگی باغداران آنجا را هم شناسنامه‌دار کنیم.
یکی دیگر از مشکلات بولاغلار فقدان پارکینگ است که در این زمینه هم برنامه‌ریزی خواهد شد؛ البته یکی انتقادها هم به دریافت مبلغ ورودی از سوی شهرداری و عدم ارائه خدمات مناسب بوده که در نظر داریم پس از ساماندهی منطقه، کیوسک مورد نظر جمع‌آوری شود و شهرداری در قبال ارائه خدمات تنها از باغداران مالیات دریافت نماید.
ایرنا: درخصوص استفاده از چشمههای طبیعی دستور کار شما چیست؟ احداث شهرک صنعتی در این بخش درچه مرحله ای است؟
محمدی: تنها شهرک تخصصی آب شمال‌غرب کشور در شهرستان نیر است و در حال حاضر پنج برند مطرح آب معدنی کشور بدون هیاهو در این شهرستان تولید و روانه بازار می‌شود.
علاوه بر این زمین‌های ناحیه صنعتی نیر هم از سال ۱۳۹۵ به حدود ۶۰ متقاضی واگذار شده اما فعلا تنها هشت واحد فعال شده و بهره‌برداری رسیده است؛ در این شرایط برای طرح‌های توسعه و طرح‌های ایجادی جدید زمین کافی وجود ندارد که در این راستا نشست‌هایی برای تعیین تکلیف اراضی واگذار شده با دعوت از مالکان و سرمایه‌گذاران برگزار شده است. پس از شنیدن مشکلات و تلاش برای رفع موانع، فرصتی اندکی برای آغاز عملیات اجرایی به افراد داده می‌شود اما در صورت همکاری نداشتن، در نهایت زمین‌ها خلع ید و به سرمایه‌گذاران جدید متقاضی واگذار خواهد شد.همچنین برای راه‌اندازی ناحیه صنعتی کورائیم نیز برنامه داریم که به محض نهایی شدن اطلاع‌رسانی خواهد شد.
ایرنا: نیر در محور ترانزیتی واقع شده و یکی از ورودی‌های اردبیل از محور شهرستان سراب در استان آذربایجان‌شرقی است اما به اذعان گردشگران و رانندگان جاده‌های آن شرایط نامناسبی دارد و برخی طرح‌های راه‌سازی که می‌توانست به توسعه این شهرستان کمک کند نیز نیمه‌کاره مانده است؛ چه اقداماتی در این زمینه انجام شده است؟
محمدی: واقعیت این است که شرایط جاده‌های شهرستان نیر رضایت‌بخش نیست. برخی طرح‌ها در دولت‌های پیشین آغاز و به حال خود رها شده است؛ از جمله آنها می‌توان به راه کریق-آرموداق اشاره کرد تلاش داریم امسال به پایان برسد. در مسیر کوراییم - خلفلو هم که از مطالبات منطقه است، به شدت در حال کار هستیم. علاوه بر این طرح جدیدی برای احداث بزرگراه از نیر تا سراب در دست اقدام است که می‌تواند مسیر دسترسی به تهران و مرکز کشور را هم کاهش دهد؛ البته می‌تواند از مسیر اردبیل- نیر- آرموداق-میانه، مسیر اردبیل-سرچم را از ۱۷۵ کیلومتر به ۱۱۰ کیلومتر کوتاه کند که ۱۲کیلومتر مسیر اگر احداث شود، به شهرستان میانه متصل خواهد شد. در این زمینه مصمم هستیم و با فرماندار میانه هم رایزنی کردیم و به‌زودی هم نشست مشترکی برگزار خواهد شد تا آنها اجرای مسیر را آغاز کنند که با ایجاد کریدوری جدید از سمت سرعین و نیر وصل شود.
طرح قبلی بزرگراه نیر- سراب در صورت بهره‌بهرداری از کنار نیر عبور می‌کرد و خود شهر و سایر امکانات گردشگری را از دسترس مستقیم مسافران عبوری خارج می‌کرد که در رایزنی با مسئولان وزارت راه و شهرسازی قرار شد تا بزرگراه با مشخصاتی جدید احداث شود و جاده کنونی در کنار جاده جدید به عنوان محورهای رفت و برگشت مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
ایرنا: طرح کمربندی نیر به تا چه حدی پیش رفته است و چه زمانی آماده بهره‌برداری می‌شود؟ چون عبور خودروهای سبک و سنگین از هسته مرکزی شهر علاوه بر ترافیک و ایجاد مزاحمت، موجب تخریب زیرساخت‌های موجود می‌شود.
محمدی: پیش‌تر بدون مطالعه طرحی با عنوان کمربندی شمالی کار کرده بودند که در مرحله زیرسازی مانده بود؛ همزمان با سایر طرح‌ها پیگیر آسفالت آن هستیم تا به عنوان یک جاده دسترسی مورد استفاده اهالی قرار بگیرد.پنج کیلومتر نیز در پایین دست مطالعه شده است تا کنارگذری احداث شود که در مدت زمان معین و معقول به بهره‌برداری برسد و به اقتصاد شهرستان، توسعه منطقه و نیز مدیریت ترافیک مرکز شهر هم کمک کند.
مشکل دیگر این است که جاده کنونی از داخل شهر می‌گذرد و در واقع جاده ترانزیتی است که در نتیجه تردد سالانه هزاران خودروی بزرگ و کوچک آسفالت آن تخریب شده و شهرداری را هم از این بابت دچار مشکل کرده است؛ به طوری که پیش از نوروز امسال یک‌بار آسفالت‌ریزی از سوی شهرداری صورت گرفت اما دوباره تخریب شد.این وضعیت به ویژه در فصل گردشگرپذیری در بین مردم تاثیر نامناسبی گذاشته بود که با رایزنی‌هایی که صورت گرفت، قرار شد راهداری دوباره ورودی تا خروجی نیر را دوباره آسفالت کند.
ایرنا: کشاورزی از دیگر ظرفیت‌های برجسته شهرستان نیر است و آب، پیش‌نیاز رونق این بخش؛ شرایط را چگونه می‌بینید و برای ارتقای وضعیت کنونی چه برنامه‌ای پیش‌بینی شده است؟
محمدی: در این بخش هم ظرفیت‌ها و هم مشکلات بسیار است. سد خاکی مجیدآباد و سد اینانلو سال‌ها بلاتکلیف مانده، همچنین پروژه پایاب سد سرخاب که قرار بود هشت روستا را تحت پوشش آبیاری نوین قرار دهد، اواخر سال ۹۸ آغاز شد و قرار بود همان سال به بهره‌برداری برسد اما این پروژه هم چند سال به حال خود رها شد. استخر ذخیره آب میمند هم چند سال پیش احداث شده اما همچنان بلا استفاده مانده است که تلاش داریم به طور همزمان آنها را هم فعال کنیم و برای میمند نیز منابع پیش بینی شده است. سد مستان‌آباد را هم ۵۰۰ متر از منشا کانال کار کرده بودند که الان تخریب شده و باید دوباره ۳۰۰ متر لوله‌کشی صورت گیرد که حدود ۲۵۰ میلیون تومان هزینه دارد؛ البته روستاییان حفاری و کارگذاری لوله‌ها را برعهده گرفته‌اند. در مجموع با هماهنگی استانداری اردبیل و نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی قرار شده است که اعتباری از منبعی دیگر تامین شود تا بتوانیم با حدود ۱۰ میلیارد تومان اعتبار پروژه را تکمیل کنیم.
شهرک دامپروری در نیراحداث می‌شود
ایرنا: برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های دامپروری و صنایع تبدیلی مرتبط در شهرستان نیر چه برنامه‌هایی دارید؟
محمدی: شهرستان نیر این ظرفیت را دارد که به قطب دامپروری استان اردبیل تبدیل شود؛ در این راستا نیز اقدام‌هایی صورت گرفته و از جمله اینکه همه کارهای شهرک دامپروری انجام شده است و مدیرعامل شهرک‌های کشاورزی کشور نیز از تامین اعتبار مورد نیاز خبر داده، کار مشاور هم تمام شده و به‌زودی با انتخاب پیمانکار کلنگ‌زنی خواهد شد.
نظام مهندسی کشاورزی برای شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) که تاکنون در استان اردبیل سرمایه‌گذاری خاصی نداشته است، در سال ۹۸ مجوز احداث پنج گاوداری سه هزار راسی را صادر کرد که موافقت اصولی برای شهرستان نیر صادر شده اما از آن زمان تاکنون شستا هیچ کاری انجام نداده است. با رایزنی‌هایی که داشتیم قرار شد دوباره در این زمینه وارد عمل شوند.
اگر جهاد کشاورزی بیشتر تلاش کند، علاوه بر شهرک دامپروری ۱۰ هکتاری، ۱۵ هکتار زمین واگذار می‌شود که مراحل واگذاری ۶ هکتار دیگر هم در جهاد کشاورزی در حال انجام است.
در حال حاضر ۱۵ هزار راس گاو شیرده در نیر داریم و اگر این اتفاق هم بیافتد، لاجرم به راه‌اندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی در شهرستان منجر خواهد شد؛ در غیر این صورت دامداری‌های شبه صنعتی به تدریج خالی خواهد شد. علاوه بر این امسال برای اولین‌بار امکان‌سنجی راه‌اندازی شهرک‌های شیلاتی و گلخانه‌ای نیز در شهرستان نیر مصوب شده و طرح‌های مورد نظر در دست مطالعه است.
ایرنا: شهرستان نیر در بخش بهداشت و درمان نیز با کاستی‌ها و مشکلاتی روبه‌رو است و گاه شاهد گلایه شهروندان و حتی مسافران نیز هستیم؛ برای حل این مشکل اساسی چه تمهیداتی در نظر گرفته شده است؟
محمدی: اگر در این سال‌ها یک درمانگاه تخصصی در شهرستان نیر راه‌اندازی می‌شد که دست‌کم به بیماران سرپایی رسیدگی کند، حتی جلوی برخی از مهاجرت‌ها را می‌گرفت اما در حال حاضر تنها یک مرکز جامع سلامت وجود دارد. اصرار داریم درمانگاهی تخصصی راه‌اندازی شود و در این راستا توافقی صورت گرفته است تا همان زیرساخت موجود به یک مرکز جامع خدمات تخصصی تبدیل شود.با وجود اینکه شهرستان نیر حدود ۲۱ هزار نفر جمعیت دارد، اما نه تنها تامین اجتماعی فاقد درمانگاهی برای خدمات‌رسانی است، بلکه حتی اداره تامین اجتماعی هم در شهرستان فعالیت ندارد که قرار شده است ابتدا نمایندگی تامین اجتماعی در شهرستان نیر دوباره راه‌اندازی شود. البته دانشگاه علوم پزشکی نیز اقداماتی را برنامه‌ریزی کرده است اما مردم نیر حق دارند تامین اجتماعی به عنوان خانه عموم مردم که از منابع ملت متنفع است، یک درمانگاه تخصصی در نیر داشته باشد.
ایرنا: درباره آنتن‌دهی تلفن همراه و اینترنت ضعیف چه اقداماتی در دستور کار دارید؟
محمدی: البته؛ تلفن همراه و اینترنت پرسرعت در حال حاضر در روستاهای شهرستان نیر آنتن‌دهی مناسبی ندارد و جای تعجب است در ۲ سال گذشته که آموزش‌ها به صورت غیرحضوری بود، دانش‌آموزان روستایی نیر چگونه آموزش دیده‌اند؟!
در چنین شرایطی چگونه می‌توان انتظار داشت که مردم در روستاها باقی بمانند و در شرایط جنگ اقتصادی وارد عمل شوند؟ ما در مجموع بر اساس برآوردهای صورت گرفته ۱۵ دکل نیاز داریم که شهرستان را پوشش دهد و این موضوع به جد پیگیری می‌شود تا مشکل زیرساخت‌های مخابراتی و ارتباطی برطرف شود.
همایش مفاخر و مشاهیر نیر برگزار می‌شود
ایرنا: حوزه فرهنگ و هنر به طور معمول زیر سایه مسائل اقتصادی مغفول واقع می‌شود؛ آیا برای حوزه فرهنگی برنامه‌ای دارید؟
محمدی: انقلاب اسلامی اساس فرهنگی دارد و اعتقاد دارم ریشه مشکلات اقتصادی و زیرساختی از خلاء فرهنگی ناشی می‌شود؛ از این رو به هیچ وجه از مسائل حوزه فرهنگی غفلت نشده است. در این زمینه شهرستان نیر در طول تاریخ عالمان و استادان بسیاری داشته است و بر این اساس تلاش داریم امسال برای اولین‌بار همایش مفاخر و مشاهیر نیر برگزار شود.
جشنواره آش نیز که به خاطر شیوع ویروس کرونا ۲ سالی برگزار نمی‌شد، امسال در سطح ملی برگزار خواهد شد و مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم قول داده است که در صورت امکان از کشورهای عضو اکو برای حضور در این رویداد دعوت کند.از سوی دیگر اولین جشنواره شعر طنز آذربایجانی با توجه به ظرفیت‌های منطقه در شهرستان نیر برگزار خواهد شد. علاوه بر این عزم جزمی برای جمع‌آوری مدارس کانکسی داریم، چرا که وجود چنین سازه‌هایی برای منطقه فرهنگی نیر قابل قبول نیست. به پیشنهاد فرمانداری و با تایید استاندار اردبیل در حال مکان‌یابی شهرک ویلاباغی برای دانشگاهیان هم هستیم تا زمین را برای آماده‌سازی به سرمایه‌گذاران واگذار کنیم. در مجموع می‌توان گفت که گام‌های خوبی برداشته شده است که در صورت رسیدن به مرحله بهره‌برداری، شهرستان نیر را در چند حوزه به برندی ملی تبدیل خواهد کرد.