به گزارش ایرنا از پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اولین جلسه انجمن خیرین توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی با حضور مهدی رمضانی؛ محمد احمدوند؛ هادی آشتیانی؛ اصغر گودرزی؛ مرضیه خالویی؛ امین متولیان؛ سید افضل موسوی و حضور مجازی محمد امین دستمالچی برگزار شد.
امین متولیان در ابتدای نشست با اشاره به تعاملات نهاد با خیرین گفت: در ادوار مختلف نهاد ارتباط و تعاملات مختلفی با خیرین برقرار شده است که عموما معطوف به ساخت کتابخانه، تامین منابع بوده است. در زمان برادرانی که مسئولیت دبیرکلی نهاد را برعهده داشت این تعاملات شکل‌ها و گونه‌های مختلف و البته دارای اشتراکاتی نیز بوده است. از طرف دیگر هم نهاد در مراسم‌های مختلف همچون هفته کتاب سعی کرده است با تقدیر از خیرین خدمات شایسته آنان را معرفی کند. در سال‌های اخیر دغدغه رمضانی در جایگاه معاونت توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی این بود که شکل و نظم جدیدی به این تعامل بدهند. چیزی شبیه تعاملی که در دستگاه‌های مثل آموزش و پرورش شکل گرفته است یا اخیر جامعه خیرین حوزه سلام به صورت یکپارچه و منسجم کار را جلو می‌برند. با پیگیری‌های و همت او انجمن خیرین پس از طی مسیری پرفراز و نشیب با وجود تغییر دولت‌ها و البته قوانین دشوار به ثبت رسید و امروز توانسته است شکل رسمی پیدا کند تا نقطه شروع و عزیمت جدیدی باشد.
وی افزود: تشکیل انجمن خیرین توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی با ساختار قانونمند نقطه بنای جدیدی در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است. چرا که هر چه در عرصه فرهنگ جلوتر می‌رویم، بودجه و امکانات دستگاه‌های دولتی محدودتر و از آن طرف نیاز مخاطبان فزاینده است. وقتی ادعا می‌کنیم مردم باید در فرهنگ حضور داشته باشند یکی از شئون آن استفاده از ظرفیت‌های مردمی به خصوص خیرین است. آینده نهاد اگر واقعا خیرین نقش آفرینی منسجم، منظم و رو به جلویی نداشته باشند عملا توسعه کتابخانه‌ها در نهاد با مشکل مواجه خواهیم شد.
متولیان تصریح کرد: استفاده از ظرفیت خیرین برای توسعه کتابخانه‌ها به نوعی ضرورت ذاتی نهاد است، انتخاب و اجبار نیست. هر چه این تعامل جدی‌تر و بهتر شکل بگیرد، خیر آن به مردم خواهد رسید. هر چند امروز از چشم اندازها عقب هستیم اما باید قدردان زحمات رمضانی باشیم که بعد از سال‌ها سر و شکلی به مشارکت خیرین در نهاد داد تا از وضعیت غیر منسجم و نامنظم آن بیرون بیاید.
احیای انجمن خیرین توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی
مهدی رمضانی ضمن ابراز خوشنودی از تشکیل این جلسه گفت: از زمان حضور در جایگاه معاونت توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد دغدغه جدی در حوزه مشارکت خیرین داشتم و به حد بضاعت و امکانات موجود تلاش کردم این انجمن که سال‌ها پیش تاسیس و دچار توقف فعالیت شده بود را با کمک همکارانم در نهاد احیا کنم. یکی از دشواری‌های این راه کسب مجوزها بود. اولین مجوزی که برای تاسیس انجمن خیرین در نهاد صادر شده مربوط به سال ۱۳۴۳ است که بعد از مدتی امکان ادامه فعالیت را پیدا نکرد. با این حال در طول سال های اخیر برخی استان‌ها برای فعالیت انجمن مجوز فعالیت می‌گیرند.
وی افزود: با تشکیل و تاسیس انجمن خیرین توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی به دنبال تعلیق و بر هم زدن نظم انجمن‌های استانی نیستیم؛ چرا که می‌خواهیم این راه به شکل قانونی ادامه پیدا کند. حضور مدیران نهاد نیز در این انجمن به منظور تسهیل در راه‌اندازی انجمن‌ها است. به زودی هم بنا داریم از تعداد همکاران مان که عضو هیات مدیره انجمن هستند کم شود و از فعالان این حوزه برای عضویت استفاده کنیم.
رمضانی تصریح کرد: فاصله به وجود آمده در سال‌های اخیر بین نهاد و خیرین با شکل گیری انجمن هدفمند و با جمع‌بندی نظام مسائل حوزه خیرین در حوزه کتابخانه‌سازی جمع دغدغه‌های موجود نیز برطرف خواهد شد. البته از این سو ما نیز نکاتی برای تعامل با خیرین داریم که به واسطه تشکیل انجمن درصدد رفع آنها خواهیم بود.
وی تاکید کرد: یکی از دغدغه‌های خیرین در حوزه موقعیت‌یابی است که ما در ۴ سال اخیر با جدیت بر رعایت دغدغه‌ها و قوانین ما ایستاده ایم. چه در رعایت آمایش سرزمینی که در معاونت برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات تهیه شد و چه کتابخانه خارج از بافت و حریم مسکونی. کسب اعتماد خیرین از جمله اهداف ما است که هزینه‌های صرف شده در این زمینه به هدر نرود. خودم را موظف می‌دانم که اعتماد خیرین را جلب کنم، برای آن وقت بگذارم، یکی از شئون از دست رفته نهاد که مشارکت مردم در اداره کتابخانه‌های عمومی است احیا کنم، دوست دارم نگاه عمومی از سخت افزار و فیزیک کتابخانه به سمت خیرات نرم‌افزاری حرکت کند. امروز مردم در خیر کردن کتاب هم تشکیک دارند در صورتی که برای نشر علم توصیه‌های گوناگونی وجود دارد. همچنین سالن مطالعه بخش مهمی از کتابخانه است و قائل به کنار گذاشتن آن نیستم.
رمضانی با اشاره به اداره کتابخانه‌های عمومی افزود: ما معتقدیم نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نباید به شکل اداری اداره شود. یکی از مباحث جدی ما و بحث قدیمی و عمیقی است که برای آن هزینه دادیم و این شرایط حتما باید اصلاح شود. همچنین حوزه کودک و نوجوان یکی از دغدغه‌های ما است. دو جلسه با معاونان محترم رییس جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار و تاکید کردم پرداختن به حوزه کودک و نوجوان یکی از ریشه‌ای ترین اقدامات برای اصلاح وضعیت کتاب و کتابخوانی است.
وی با اشاره به مطالبات موجود در حوزه کتاب الکترونیک گفت: در حوزه کتاب الکترونیک مطالبات زیادی برای نهاد وجود دارد که تقاضای کاذبی است. چرا که کتاب الکترونیک در دنیا هیچ وقت دغدغه نبوده است. نسبت تیراژ کتاب الکترونیک امروز ۴ درصد در مقابل ۹۶ درصد است. یک زمانی تیراژ کتاب الکترونیک نیم درصد بوده است که امروز به ۴ درصد رسیده است که نشان از فضای روانی و کاذب در این موضوع است.
رمضانی با تاکید بر ایجاد ارتباط با سایر انجمن‌های خیرین تاکید کرد: یکی از دغدغه‌های اصلی ما ارتباط با سایر انجمن‌های خیرین است. معتقدیم برای مثال خیرین حوزه سلامت می‌توانند در کنار ساخت بیمارستان، کتابخانه هم بسازند. معتقدیم حداقل در این دولت می‌شود موضوع مالیاتی ماده ۱۷۲ را برای خیرین حل کرد و قوانینی هم در این زمینه وجود دارد. ما میراث دار زحمات خیلی از خیرین هستیم و جزء لذت بخش‌ترین کار ما است. ان شاء الله خیرات تشکیل این انجمن همه آنها که تا کنون در این حوزه نقش داشتند محفوظ باشد.
ضرورت پرداختن به حوزه کودکان و نوجوانان
سید افضل موسوی واقف بزرگترین کتابخانه خیرساز در کشور نیز در این نشست با اشاره به ارتباط قدیمی با نهاد کتابخانه های عمومی کشور بر ضرورت پرداختن به حوزه کودک و نوجوان تاکید کرد و گفت: چیزی که آینده کشور را می سازد کتابخوان کردن کودکان است. این موضوع دست کمی از قرار دادن کتاب خوب در دسترس کودکان ندارد. اگر کودک کتاب خوان شود، در آینده خود مسیر درست را پیدا خواهد کرد.
وی در ادامه بر ضرورت ایجاد تعامل با سایر انجمن های خیرین به خصوص خیرین مدرسه ساز تاکید کرد.
حمایت مدیران کل استانی از تاسیس انجمن های خیرین
محمد امین دستمالچی نیز در این نشست توضیحاتی در خصوص راه اندازی انجمن خیرین آذربایجان شرقی از سال ۹۳ ارائه کرد و دغدغه‌های موجود خیرین کتابخانه‌ساز در حوزه‌های مختلف را مطرح کرد.
وی همچنین پیشنهاداتی در خصوص راه اندازی انجمن‌ها و موانع قانونی در خصوص تعلیق یا ادامه فعالیت آنها ارائه و راه حل‌هایی را در این خصوص پیشنهاد داد.
طراحی کتابخانه‌ها، همکاری مدیران کل استان‌ها برای تسهیل فرایند راه اندازی و پیگیری مصوبات انجمن، تدوین بخشنامه‌ای در خصوص ساخت کتابخانه بر اساس قوانین استاندارد، اعمال ماده ۱۷۲ امور مالیاتی بر اقدامات خیرین و... از جمله موارد مطرح شده محمد امین دستمالچی در این نشست بود.
ضرورت ورود خیرین به حوزه کتابخانه های سیار
اصغر گودرزی در این نشست گفت: من از سال ۸۸ در امور کتابخانه‌های نهاد حضور دارم و شاهد بودم که بیشترین کتابخانه‌هایی که امروز توسط نهاد مدیریت می‌شود توسط خیرین ساخته و اهدا شده است.
وی افزود: امروز یکی از سیاست‌های اصلی نهاد گسترش کتابخانه‌های سیار است. کتابخانه سیار با توجه به عملکردی که از خود نشان دادند، بعد از کتابخانه‌های مرکزی کارآمدترین و پرکاربردترین کتابخانه‌ها هستند. کتابخانه سیار می‌تواند به بیش از ۱۲ روستا و منطقه عشایری را پوشش دهد.
گودرزی با اشاره به وجود ۳۴ کتابخانه سیار در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تصریح کرد: حدود ۱۲ کتابخانه سیار دیگر تا پایان سال به بهره برداری خواهند رسید تا در مناطق محروم از امکانات فرهنگی به خدمت بپردازند. یکی از ویژگی‌های کتابخانه‌های سیار پایین آمدن هزینه‌های اداره، افزایش خدمات و پوشش‌دهی مناسب است. ما معتقدیم ورود خیرین به این حوزه تسهیل کننده امور خواهد بود.
وی در ادامه به ارائه توضیحاتی در خصوص گلایه خیرین از اداره کتابخانه‌های خیرساز پرداخت و رفع آنها را از دغدغه‌های جدی مدیریت نهاد برشمرد.
لزوم مشارکت خیرین در اتمام کتابخانه های نیمه تمام
هادی آشتیانی نیز در این نشست نقش تشکیل انجمن را گامی مهم در توسعه کتابخانه‌های عمومی در سراسر کشور دانست و گفت: امروز در بسیاری از استان‌ها، شهرستان‌ها و شهرها شورا و انجمن خیرین را داریم اما به دلیل عدم انسجام و تمرکز فعالیت‌ها، خروجی این انجمن‌ها برای نهاد تاثیرگذار نبوده است.
وی افزود: متاسفانه در حوزه کتابخانه‌سازی آنگونه که در حوزه مدرسه‌سازی و سلامت وجود دارد، تبلیغ و ترویج نشده است. بسیاری از خیرین نیز هنوز ضرورت کتابخانه‌سازی را نمی‌دانند که شاید دلیل مهم آن فقدان حس ضرورت پرداختن به حوزه فرهنگ و کتاب و کتابخوانی است. ما امروز تعداد زیادی کتابخانه نیمه‌کاره در کشور داریم که زیرساخت‌های آن فراهم شده اما برای بهره‌برداری نیازمند هزینه اندکی هستند که با مشارکت خیرین می‌توان آنها را تکمیل و به بهره‌برداری رساند.
مرضیه خالویی نیز در این نشست گفت: یکی از کارهای بر زمین مانده نهاد ایجاد سازوکار قانونی برای انجمن خیرین توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی بود که به حمدالله به نتیجه رسیدهاست. در اردیبهشت ماه جلسه‌ای برای نظام‌مند شدن کارها برگزار شده است و امیدواریم با همکاری حداکثری همکاران استانی مواجه شود و هر چه زودتر انجمن‌های استانی تاسیس و راه‌اندازی شوند.