به گزارش ایرنا این کتاب طی روزهای اخیر در ۹۴۸ صفحه توسط انتشارات «آوای ری‌را» و در یکهزار نسخه انتشار یافت و آن را می‌توان با قیمت ۳۸۵ هزار تومان از کتابفروشی‌های مختلف تهیه کرد.
«اصغر محمدزاده»، پژوهشگری که بیش از سه‌هزار و ۵۰۰ عکس و سند را از خانواده‌های قدیمی مراغه جمع‌آوری و آنها را برای اولین‌بار در این مجلد منتشر کرده است، در پاسخ به این سئوال که این کتاب به درد چه کسانی می‌خورد؟ بیان کرد: «دانتون» معتقد است که بعد از نان، بزرگترین ضرورت بشر معارف است و بر همین اساس خواندن این کتاب به همه مردم به ویژه پژوهشگران تاریخ فرهنگ و معارف کشور پیشنهاد می‌شود.
وی ادامه داد: در این کتاب مدارس مراغه طی دوره قبل از اسلام تا سال ۱۳۵۷، روسای فرهنگ و معارف مراغه در بحران‌های سیاسی و اجتماعی از بدو تاسیس اداره فرهنگ یعنی ۱۲۹۴ تا ۱۳۵۷ و رجال معارف‌پرور و دبیرانی که نقش برجسته در تعالی فرهنگ این کهن‌شهر داشتند، با عکس و سند دست اول معرفی می‌شود.
وی با بیان اینکه حوزه‌های تابعه فرهنگ و معارف مراغه برای ۵۰ سال شامل مراغه، بناب، میاندوآب، تکاب، صائین‌قلعه، ملکان و عجب‌شیر بوده و این وضعیت تا دهه ۴۰ شمسی ادامه داشته، اظهار داشت: برای گردآوری و تالیف این کتاب چهار سال کار پژوهشی و تحقیقاتی انجام و با ۳۵۰ نفر مصاحبه شده است.
شاخصی که مراغه را به عنوان دروازه فرهنگ ایران معرفی می کند، چیست؟
مولف این کتاب بیان می‌کند: وجود مراکز فرهنگی اصلی‌ترین شاخصی است که این کهن‌شهر را به عنوان دروازه فرهنگ و معارف ایران‌زمین معرفی می‌کند تا جایی که مرکزیت سیاسی مراغه در ۲ دوره تاریخی هم به جهت وجود همین مراکز فرهنگی بوده است.
وی اظهار داشت: قبل از اینکه مغول‌ها به ایران حمله کنند و حکومت ایلخانی به مرکزیت مراغه تشکیل شود، هفت یا به نقلی هشت مدرسه فعال طی آن زمان در مراغه وجود داشت.
به گفته «محمدزاده»، سه مدرسه از این تعداد به تدریس علم حقوق اختصاص داشت و «قاضی ابی‌بکر مراغی» قاضی‌القضاوت مدینه‌النبی و همچنین قاضی قضات کشور عراق طی قرن هشتم هجری در همین مدارس تربیت یافته بودند.
وی با تاکید بر اینکه قبل از استقرار مغلول‌ها هم مراغه مرکزیت فرهنگی داشت، بیان کرد: طبق اسنادی که برای نخستین‌بار در این کتاب منتشر شد، وقتی مدارس نظامیه به عنوان نخستین مدارس مدرن پس از اسلام شکل می‌گرفت، در مراغه پنج مدرسه مدرن فعال وجود داشت.
وی ادامه داد: بر اساس اسناد انتشاریافته در این کتاب می‌توان مراغه را نه فقط دروازه فرهنگ آذربایجان بلکه آن را دروازه فرهنگ ایران خواند.
به گزارش ایرنا مولف این کتاب فارغ‌التحصیل مقطع دکترای تاریخ شرق از آکادمی «جاواخیشویلی» گرجستان و از پژوهشگران تاریخی کهن‌شهر مراغه به شمار می‌رود.