در همین ارتباط خبرگزاری فرانسه نیز دیروز (دوشنبه) به نقل از پلیس شهر میرویچ ترکیه اعلام کرد که یک تبعه افغانستان که سعی داشت با عبور از مرز ترکیه وارد خاک یونان شود با تیراندازی مرزبانان ترکیه زخمی شد و سپس جان باخت.
این در حالی است که اغلب شهروندان این کشور آسیای میانه برای رسیدن به کشورهای اروپایی، بیشتر مسیر ترکیه را در پیش می‌گیرند تا به یونان و دیگر کشورهای اروپایی برسند.
شاید بتوان گفت آوارگان تحت تبلیغات سنگین غربی ها چنین دریافته اند که این قاره محلی امنی برای ادامه زندگی آنان است ولی امروزه فقط با یک تحول و آن هم جنگ اوکراین، تمام ادعاهای اروپایی ها که مدعی مدارا و کثرت گرایی بودند و سنگ حقوق بشر را نیز به سینه می‌زنند به خاطر برخورد دوگانه و تبعیض آمیز با آوارگان اوکراین و افغان نقش بر آب شد.
شنبه گذشته بود که سازمان بین‌المللی مهاجرت (آی او ام) گزارش داد که ترکیه در ۶ ماه گذشته بیش از ۱۸ هزار پناهجوی افغان را در ۷۹ پرواز چارتر به افغانستان دیپورت کرده است.
اخراج روز افزون پناهجویان افغان از این کشور خانواده‌ها و جوانانی را که در ترکیه به دنبال یک زندگی و ادامه حیات هستند، نگران کرده است و این افراد برای رهایی از نگرانی ها مجبور به مهاجرت به دیگر کشورهای اروپایی هستند و هر روز اخباری از شناسایی و بازداشت آنان منتشر می شود.
گارد ساحلی یونان نیز روز یکشنبه ۱۹ ژوئن (۲۹ خرداد) اعلام کرد، ۱۰۰ مهاجر در ساحل جزیره "میکونوس" در دریای اژه از مرگ نجات یافته و ۴ نفر نیز مفقود شده‌اند.
مرزبانان یونان در ۸ مه (۱۸ اردیبهشت) در حدود ۱۰۶ مهاجر از جمله چندین کودک را در دریای اژه نجات دادند. گارد ساحلی یونان در ماه مارس (فروردین) نیز ۱۰۱ پناهجو را نجات داد.گفته شد که این افراد با قایق از ترکیه به سوی ایتالیا حرکت می کردند و اکثریت سرنشینان این قایق را مهاجران افغان تشکیل می دادند.
سازمان های حقوق بشر معتقدند که گارد ساحلی و نگهبانان مرزی یونان اغلب قایق های مهاجران را از آب های خود به سمت ترکیه باز می گردانند و وضعیت آنها در ترکیه نیز بسیار اسف‌بار گزارش می شود.
بر اساس گزارش رسانه های اروپایی، مرزبانان یونان در سپتامبر گذشته ۳ مهاجر را مورد ضرب و شتم قرار داده و به داخل آب انداختند که در جریان آن ۲ تن از مهاجران غرق شدند.
گزارش برخی رسانه های منطقه ای و بین المللی نیز حاکی از آن است که از سرنوشت هزاران شهروند افغان که پس از حاکمیت طالبان به اردوگاه های آلبانی، ابوظبی، قطر و پاکستان منتقل شده اند، خبری نیست و در بی‌سرنوشتی به سر می‌برند.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی دولت طالبان در ارتباط با مشکلات پناهجویان افغانستان در کشورهای مختلف از جمله کشورهای اروپایی و حتی پاکستان گفت، وزارت‌های مهاجرین و خارجۀ حکومت طالبان، روش‌های مختلفی را در پیش گرفته اند تا از بدرفتاری با مهاجران افغان در هر کشوری که باشد، جلوگیری شود.
این همه در حالی است که دیروز ( ۳۰ خرداد) روز جهانی پناهجو بود و سازمان‌های حقوق بشری شامل دیدبان حقوق بشر و عفو بین‌الملل در نامه‌ای مشترک اعلام کردند که در حال حاضر بیش از ٦ میلیون تبعه افغانستان به دلیل جنگ، خشونت و فقر از خانه‌های‌شان رانده و مهاجر شده‌اند.
بر اساس اعلام این سازمان ها این آوارگان از حقوق خود مطابق قوانین بین‌المللی برخوردار نبوده و هنوز با خشونت و رفتار نامناسب روبه‌رو هستند.
این نهادها همچنین از عدم مسئولیت‌پذیری کشورها که در آئین‌نامه‌های بین‌المللی حقوق مهاجران تاکید شده، شکایت دارند و خواهان توقف فوری اخراج اجباری پناهجویان افغانستانی و فراهم کردن گذر امن آنان به کشورهای دلخواه‌شان هستند.
باید گفت که بحران مهاجرت افغانستانی‌ها، بزرگترین و ادامه‌دارترین وضعیت مهاجرتی در چند دهه اخیر در جهان است و پس از برگشت طالبان به قدرت در اواسط سال گذشته میلادی نیز موج جدیدی از مهاجرت آنان شروع شد و نسل جدیدی از این ملت وادار به مهاجرت و ترک وطن شدند.
چندی پیش استانداری ادیرنه ترکیه با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که شمار اجساد مهاجران غیرقانونی که پس از رانده شدن توسط نظامیان یونانی به سمت مرز ترکیه در استان ادیرنه بر اثر سرما جان باخته اند به ۱۹ نفر افزایش یافته است.
از آنجایی که در عصر جدید بحران پناهجویان نزد افکار عمومی جهان اهمیت خاص پیدا کرده و مشکلات آنها دامنگیر بسیاری از ملت های جهان شده است، از ۲۰ ژوئن سال ۲۰۰۰ (۳۰ خرداد ۱۳۷۹) بود که جهان برای گرامیداشت این طیف از افراد روز مشخصی را به عنوان "روز جهانی پناهجو" اختصاص داد تا فراخوانی برای ایجاد همدلی و شفقت در کشورهای میزبان با پناهجویان باشد.
متأسفانه وقوع جنگ‌ها، خشونت‌ها و آزار و اذیت های ناشی از آن علیه شهروندان بی دفاع و نیز سایر شرایط اضطراری در جهان موجب شده است که اکنون بیش از ۱۰۰ میلیون نفر از جمله زنان و کودکان در سراسر جهان به اجبار آواره و راهی کشورهای دیگر شوند.
در این بین افغانستان نیز یکی از کشورهایی است که چند سالی است که با خیل عظیم شهروندانی رو به رو بوده که جلای وطن می کنند تا شرایط زیست بهتری را در خارج از کشور خود و به ویژه در کشورهای همسایه و خاصه ایران و پاکستان جست و جو کنند.
مهاجرت به کشورهای مختلف با اهداف متفاوت صورت می گیرد. در بسیاری از کشورها مهاجرت برای رسیدن به زیستن بهتر و پیشرفت در زندگی است، اما مهاجرت مردم افغانستان برای فرار از رنج و درد است، رنجی که تا استخوان رسیده و هر لحظه آنان را زجرکش می‌کند.
در یک سال گذشته تغییر یکباره و ناگهانی حاکمیت سیاسی و برهم خوردن نظم اجتماعی این کشور تأثیرات عمیق بر روان مردم آن گذاشته است.
بحران سیاسی حکومت، تحریم‌های مالی و اقتصادی و رشد فقر و بیکاری موجب شده است مردم این کشور با آینده ای نامشخص مواجه شوند و وضعیت چنان شده است که مردم فقط برای بقا و زنده‌ماندن تلاش می‌کنند و مهم نیست چه کسانی و چگونه آنها را در این مسیر یاری می‌رسانند.
یأس و ناامیدی چنان در جان مردم افغانستان رخنه کرده است که با وجود آگاهی آنان از سختی‌های راه مهاجرت، حاضرند جانشان را در همین راه بدهند، ولی از میهن خود خارج شوند. اگر می‌بینید از چرخ‌های هواپیمای امریکایی آویزان می‌شوند یا خطرهای تردد غیرقانونی و قاچاق را به جان می خرند و از گلوله و مرگ بیم ندارند، همه به خاطر اوضاع و شرایط کشور آنان است.
سجاد (نام مستعار) مهاجر افغانی که چند روزی است از یونان توسط پلیس این کشور دیپورت شده و اکنون در ایران زندگی می کند، خاطرات خود را از برخورد پلیس یونان در گفت و گویی تشریح کرد.
او اکنون برای گرفتن اقامت در ایران خود را به اداره پلیس معرفی کرد تا بتواند چند صباحی را به دور از دغدغه و مشکلات موجود در افغانستان و بی رحمی های پلیس کشورهای اروپایی و یونان زندگی کند.
پای دردل های او نشستیم، آن چنان از سختی های مهاجرت گفت که دل هر آدمی به درد می آمد. او داستان خود را از خاک افغانستان شروع کرد که قاچاقچیان انسان چه رفتارهایی با مهاجران دارند. از رفتار بد پلیس ترکیه تا یونان تعریف کرد. آن قدر برایم گفت که حتی من را به یاد خاطرات گفته شده از زندانیان گوانتانامو انداخت.
داستان سجاد از یونان بسیار ناراحت کننده تر نسبت به دیگر مناطق جهان است که آوارگان در آنها سکونت دارند و یا در اردوگاه ها زندگی می کنند.
سجاد می گوید، "سال ۱۳۹۹ همراه با حدود ۴ هزار پناهجوی دیگر عمدتا از سوریه و افغانستان بودند، در میانه مرز ترکیه و یونان قرار داشتیم. پلیس یونان برای جلوگیری از پیشروی مهاجران، به سمت ما متوسل به گازهای اشک آور همراه با آب پاش های قوی و شلیک گلوله شد که در جریان آن ۲ تا ۳ نفر بر اثر اصابت گلوله کشته شدند.
وی ادامه می دهد، مابقی افراد در جریان مقابله پلیس یونان دستگیر و شکنجه شدند و این شکنجه ها تا حدی بود که احساس می کردیم که لحظات آخر عمرمان فرا رسیده است. پس از آن ما را به سمت مرز ترکیه انتقال دادند، نحوه انتقال به گونه بود که ما را با پای برهنه توسط ماشین های نظامی به مرز ترکیه رساندند و به محض رسیدن ما را آنچنان با شلاق زدند که دیگر فکر ورود به خاک یونان را در سر خود بیرون کنیم.
این رفتار دوگانه، بد و خشن نیروهای امنیتی یونان همراه با مهاجرین و پناهندگان حتی باعث نگرانی دیده بان حقوق بشر شده است.
«بیل فرلیک» عضو ارشد دیدبان حقوق بشر درباره رفتار تبعیض‌آمیز یونان به عنوان یک کشور اروپایی با تاریخ کهن با پناهجویان افغان گفت: یونان در حالیکه از اوکراینی‌ها به عنوان "پناهندگان واقعی" استقبال می‌کند، افغان‌هایی را که از خشونت‌های مشابه فرار می‌کنند به صورت ظالمانه‌ای به عقب می‌راند.
وی افزود: این استاندارد دوگانه رفتاری است که ارزش‌های ادعایی اروپایی در مورد برابری، حاکمیت قانون و کرامت را به سخره می‌گیرد.
این سازمان همچنین در گزارش اخیر خود اعلام کرده است که نیروهای مرزی یونان پس از بازداشت مهاجرین انواع تعرض های جسمی و تعرض جنسی را اعمال می کنند. وسایل شخصی شان را غارت کرده و سپس به کشور ترکیه انتقال می دهند.
این اظهارات در حالی منتشر می شود که مقامات ارشد اتحادیه اروپا، اقدامات کنترل مرزی یونان را تحسین کرده و این کشور را "سپر اتحادیه اروپا" نام نهاده اند.
"نادیا هاردمن" محقق حقوق پناهندگان و عضو ارشد دیدبان حقوق بشر هم در اعتراض به رویکرد مقامات ارشد اتحادیه اروپا در قبال مهاجرین می گوید که اتحادیه اروپا به جای اینکه به پناهندگان و مهاجرینی که به دلایل مختلف به اروپا روانه می شوند، کمک کند از عملکرد وحشیانه پلیس یونان در قبال مهاجرین قدردانی می کند.
در همین حال دیدبان حقوق بشر در گزارشی اعلام کرد: هنگامی که یک زن و شوهر سوری به همراه فرزند دو ساله خود قصد ورود به خاک یونان را داشتند از سوی پلیس این کشور بازداشت شده و زمانی که این نیروها قصد تعرض جنسی به همسر این شهروند سوری داشتند با مقاومت وی مواجه می شوند.
مرد سوری مهاجر در این خصوص می گوید: "آنها (نیروهای امنیتی یونان) سعی کردند همسرم را با درآوردن لباس هایش بازرسی دقیق بدنی کنند و زمانی که با مخالفت من مواجه شدند با مشت و لگد مرا ضرب و شتم کردند و حتی با چوب به سر دختر ۲ ساله ام زدند که هنوز هم جای کبودی آن وجود دارد. "
در بیشتر موارد آوارگان مصاحبه‌شونده اظهار داشته اند که نیروهای امنیتی یونان حتی لباس‌های زیر زنان را از تن آنان خارج کرده و به زور از رودخانه اوروس به ترکیه باز گردانده‌اند.
دیدبان حقوق بشر در گزارش خود این مسئله را اینگونه عنوان کرده است: "پلیس یونان شماری از پناهجویان را در مرز زمینی یونان و ترکیه در رودخانه اوروس بازداشت و در بسیاری از موارد لباس‌های آنان را از تنشان خارج کرده و پول، تلفن و سایر دارایی‌هایشان را دزدیده است.
در ادامه این گزارش آمده است، پلیس یونان سپس مهاجران مزبور را به مردان نقابدار می‌سپارند که آنها را مجبور به سوار شدن به قایق‌های کوچک می‌کنند. این مردان مهاجران را به وسط رودخانه اوروس می کشانده و وادار می‌کنند تا به سمت ترکیه حرکت کنند.
پناهجویان افغان در یونان می‌گویند علاوه بر سیاست‌های خصمانه حکومت، با گروه‌های ناسیونالیستی افراطی نیز مواجهند که گهگاهی با حملات از سوی آنها مواجه می شوند.
یک ساعت و ۳۵ دقیقه از هم صحبتی با سجاد گذشت، آنقدر از وضعیت اسفناک مهاجرین در یونان برایم گفت که من فقط توانستم بخشی از آنها را بنویسم.
او می گوید: "سخت است، مهاجرت بسیار سخت و درد آور است برای من جوان ۲۲ ساله که اکنون باید درس بخوانم و تحصیل کنم، شرایط روزگار برایم به گونه رقم خورده است که باید از خانواده ام دوری کنم و مشخص نیست که چه زمانی بتوانم خانواده ام را ببینم و اینکه آیا به سلامت به مقصدم خواهم رسید یا خیر!؟ هیچ چیزی مشخص نیست و توکل به خدا می کنم. "
سجاد در این خصوص افزود: "امیدوارم روزی برسد که افغانستان طعم صلح و آرامش را بچشد و ما به خاک عزیز خود برگردیم. امیدوارم هیچ کسی مهاجرت را تجربه نکند، مهاجرت مسیری است پرخطر و پر از مسائلی که در آن هیچگاه یک شخص عادی در زندگی خود تجربه نمی کند. "
در هر صورت باید اذعان داشت که ماجرای تبعیض علیه پناهجویان آسیایی و آفریقایی در اروپا همانند آتش زیر خاکستر است که در سینه‌های سیاستمداران و زمامداران راست و چپ اروپا پنهان مانده و فقط برخی نشانه‌های آن گهگاهی در گوشه و کنار این کشور رخ می نماید. از جمله اینکه جنگ اوکراین خاکستر پر زرق و برق مدنیت اروپایی را از این آتش کنار زد و آشکار ساخت که تبعیض در چه سطحی در اروپای مدعی حقوق بشر و نوع دوستی بیداد می‌کند.
نمونه این رفتارهای تبعیض آمیز را به راحتی می توان در خود رسانه های اروپایی هم دید از جمله در گزارش یک عکس خبری از انتخابات چند هفته قبل فرانسه که در آن "مارین لوپن" سیاست مدار راست افراطی و رقیب امانوئل مکرون با یک رنگین پوست گرفته بود و در آن به خوبی متوجه می‌شویم که مارین لوپن با کراهت از تماس دستش با شانه برهنه این فرد رنگین پوست پرهیز می کند.
این مسئله شاید در نگاه اول چندان خطرناک به نظر نرسد، اما زمانی که پیرو آن خبرهایی از برخورد آلمانی‌ها با مهاجران افغان و اوکراینی مخابره می‌شود، یقین می‌کنید که تبعیض در بالاترین شکل آن در اروپای مدعی تمدن وجود دارد.
هنگامی که جنگ اوکراین در گرفت، هزاران پناهجوی اوکراینی نیز روانه اروپای غربی شدند، درست همانند مردم افغانستان که از جنگ تحمیلی غربی‌ها فرار کردند. در آنجا مسئله تبعیض به وقیح ترین شکل در رسانه‌های غربی نشان داده شد و جهان را شوکه کرد.
خبرنگاران غربی از این که جنگ در اروپا در گرفته و مردمانی چشم آبی به جای خاورمیانه‌های بدبخت چشم سیاه آواره می‌شوند اشک ریختند و آه و ناله سر دادند.
نمونه دیگر از تبعیض آشکار و ضد انسانی در عملکرد اروپائیان می توان به عملکرد ترامپ انگلستان (جانسون) اشاره کرد که در عملیات تخلیه نیرورهای انگلیسی از افغانستان جان سگ‌های انگلیس‌ها را بر مردم افغانستان ترجیح داد و حتی نگاهی به سیاست مهاجرستیزانه انگلیس نشان می دهد که چگونه دولت لندن پناهجویان را به کشور آفریقایی روآندا اخراج می‌کند.
نمونه های تبعیض آمیز دیگر در آلمان اتفاق افتاد چرا که دولت آن کشور پناهجویان افغانستانی را از کمپ‌های مهاجران تخلیه کرد تا آوارگان اوکراینی را به جای آنها اسکان دهد و اخیراً نیز گزارش شده که آلمان حتی برخی اتباع افغانستان را با علم اینکه جانشان در جامعه بسته افغانستان در خطر است، اخراج کرده است.
این در واقع نمونه ای از چهره واقعی مدنیت و نوع دوستی غرب به خصوص اروپا است و خوی اشغالگری آمریکا و سیاست های تبعیض آمیز این کشور با اتباع سیاه پوست خود نیز برای جهان روشن است.علاوه بر این اکنون سوال های زیادی در خصوص علت اشغال و خروج یکباره واشنگتن بعد از ۲۰ سال از افغانستان در افکار عمومی جهان و جهانیان مطرح است.
ملت افغانستان امید زیادی به دوستان غربی داشتند که دو دهه کشورشان را اشغال کرده بودند و دم از دوستی می‌زدند، اما کارنامه آنان هنگام فرار و خروج از افغانستان دور از شان هر انسانی بود و در این خصوص نیز گزینشی و مطابق سیاست های تبعیض آمیز خود عمل کرده و افراد خاصی را از افغانستان خارج کردند.
دولت و ملت افغانستان برخلاف سیاست های تبعیض آمیز اروپائیان و آمریکا و برخی کشورهای آسیایی با مهاجران غیر اروپایی شاهدند که دولت و ملت ایران سال‌ها بی‌هیچ پشتیبانی از سوی نهادهای بین‌المللی، افغان‌ها را پناه داده و امروز هم برای هر کدام از مهاجران غیرقانونی اقامت شش ماهه توزیع کرده است که در نفس خود بسا ارزنده بوده و نشان از دوستی و همدلی دو کشور دارد.
در واقع به اذعان خود افغان ها شهروندان آواره افغان تنها امیدشان ایران است که در روزهای دشوار پناهگاه آنها شده و ایرانیان با روی گشاده از میلیون‌ها آواره افغان که طبق آمار رسمی تعداشان به ۵ میلیون نفر هم می رسد پذیرایی کرده و می کنند.
این همسایه غربی افغانستان به رغم این که خود زیر تحریم‌های ظالمانه غرب به سرکردگی آمریکا قرار دارد و در عین حال با مشکلات اقلیمی دست در گریبان است و تمام کشورهای غربی به رهبری امریکا کمر به تحریم با آن بسته‌اند نزدیک به نیم قرن است که از پذیرش آوارگان افغانستان دریغ نورزیده و همچنان میزبانی خیل عظیمی از شهروندان کشور دوست و برادر افغانستان است.
بنا بر یک آمار رسمی، روزانه ۵ تا ۶ هزار نفر از اتباع افغانستان بدون مدارک قانونی و بیش از ۴ هزار تن هم با اخذ روادید وارد ایران می‌شوند.
ایران به عنوان همسایه افغانستان با توجه به ریشه‌های مشترک فرهنگی، زبانی، دینی و تمدنی بدون تبعیض مهاجران افغان را بر سفره خود جا داده و حتی از کالاهای یارانه ای مانند نان که همه شهروندان ایرانی برخورداند به اتباع افغان تقدیم می کند. به افغان ها همان خدمات درمانی و آموزشی ارائه می دهد که دیگر شهروندان ایرانی از آن بهرمند هستند.
سخن آخر این که جنگ اوکراین نقاب از چهره نفاق و دو رویی بسیاری از کشورهای اروپایی به خاطر نوع برخورد با مهاجران اواکراینی و دیگر مهاجران جهان برداشت و از این پس نباید کشورهای اروپایی، آمریکا و حامیان کشورهای غربی در موضع گیری های خود از اقدامات انساندوستانه و یا دفاع از حقوق بشر سخن بگویند.