به گزارش ایرنا، آنچه در پیشبرد اقتصاد در دنیای امروز اهمیت دارد منطبق شدن تجارت با دانش روز است و تولیدات پژوهش محور به دلیل ارزش افزوده بالایی که دارند می‌توانند نقش بسیار مهمی در اقتصاد و خودکفایی کشور در شرایط تحریم‌ها داشته باشند.
تاکید کارشناسان بر شناسایی و جذب مخترعان و اندیشمندان در همه سطوح از اقتصادی، علمی، اجتماعی و فرهنگی است که برای حل مشکلات کشور اجتناب ناپذیر می باشد.
این عده معتقدند، در کشورهای پیشرفته دنیا موضوع اختراع و ثبت آن از ویژگی و اهمیت بالایی برخوردار است و دولت‌ها حمایت ویژه‌ای از مخترعان انجام می‌دهند.
به گفته مسوولان، بی توجهی به نخبگان موجب دلسردی آنان می‌شود، از این رو تلاش بر این است تا با برنامه‌های راهبردی در امور نخبگان از توان آنها در پیشبرد اهداف کشور به ویژه در راستای تجاری‌سازی صنعتی، بهره برداری بیشتری صورت گیرد.
خبرنگار خبرگزاری جمهموری اسلامی (ایرنا) قزوین به همین منظور با علیرضا سلمانی دانشجوی شاهد و ایثارگر کارشناسی ارشد روان پرستاری و مخترع و پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی تهران که امسال موفق به کسب ۲ مدال طلا (در دو حیطه مستقل) از مسابقات جهانی اختراعات و خلاقیت اروپا و جایزه ویژه مسابقات جهانی اختراعات جایزه بزرگ اروپا به میزبانی کشور رومانی شد به گفت‌وگو نشسته است.
وی که دبیرکل کمیته ثبت اختراع دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران است با اشاره به لزوم نگاه اقتصادی به اختراع، افزود: حرکت در مسیر تولید دانش‌بنیان نیاز به تلاش و سرمایه‌گذاری دارد و جوانان تازه‌کار، شرکت‌ها و استارتاپ‌های نوپا نیاز به حمایت ویژه دارند.
سلمانی اظهار داشت: ثبت اختراع ارزش خاصی ندارد بلکه زمانی ارزش می یابد که مخترع بتواند طرح خود را به مرحله تجاری سازی برساند.
ایرنا. ضمن معرفی خودتان بفرمایید چطور وارد دنیای اختراعات و استارتاپ‌ها شدید و جرقه این کار از چه زمانی زده شد؟
علیرضا سلمانی متولد سال ۷۶ در قزوین، دانشجوی کارشناسی ارشد روان پرستاری در دانشگاه علوم پزشکی تهران و دبیر و پایه گذار کمیته ثبت اختراع مرکز پژوهشهای علمی دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران هستم.
پنج سال است که در حوزه مالکیت‌های ثبت اختراعات فعالیت دارم و دارنده ۲ مدال طلا رومانی و یک مدال برنز مسابقات جهانی مخترعان اروپا در سوئیس هستم.
از ترم دوم مقطع کارشناسی که وارد کارهای بالینی شدم، نسبت به محیط اطرافم کنجکاو بودم و خیلی دوست داشتم مشکلاتی را که در سیستم‌های درمانی و مراقبتی وجود دارد مرتفع کنم تا هم درمان و هم مراقبت ارتقا پیدا کند که این موضوع به دوران دبیرستان بر می گردد که در حیطه رباتیک فعالیت می‌کردم.
در حال حاضر مدرس کارگاه‌های ثبت اختراع در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هستم.
ایرنا. درباره مسابقات جهانی مخترعان توضیح دهید؟ سطح این مسابقات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
فدراسیون جهانی مخترعان (IFIA) یکی از سازمان‌های پیشرو در حوزه نوآوری و اختراع است که در سال ۱۹۶۸ با هدف ایجاد بستر مناسب بین‌المللی برای حمایت از مخترعان تأسیس شد.
این مسابقات به میزبانی کشور رومانی از پنجم تا هفتم خردادماه ۱۴۰۱ برگزار شد و در جریان آن بیش از ۶۰۰ مخترع از ۳۵ کشور دنیا از جمله فرانسه، آلمان، کانادا، آمریکا، هلند، روسیه، اسپانیا، کره جنوبی و چین شرکت داشتند و از نظر عملی در جایگاه خاصی در سطح بین‌المللی قرار دارد.
ایرنا. امسال در مسابقات رومانی ۲ اختراع ارائه کردید، در مورد کاربرد آنها توضیح دهید؟
اختراع اول " طراحی سیستم توانبخشی با قابلیت کنترل از راه دور" است که در زمینه فنی مرتبط با تجهیزات پزشکی "بخش نیازهای انسانی و زیر بخش سلامتی و بهداشتی" و به طور ویژه با سیستم‌های توانبخشی در نقاط مختلف بدن همچون دست، پا، کمر، زانو، آرنج و سر ارتباط دارد.
این طرح از گرما درمانی، سرما درمانی، ایجاد لرزش، کنترل دما و حرکات انگشتان، مغناطیس و فرو سرخ درمانی(مادون قرمز) و اصلاح حرکت انگشت به جهت پیشگیری از عوارض ناشی از آسیب‌های بالقوه کاربرد دارد و در درمان بیماران دچار محرومیت حسی و سایر افراد همچون تنیس بازان، گیمرها و مردم عادی جامعه نیز به کار می رود.
توانبخشی یا بازتوانی نیروی از دست رفته از مراحل درمان قبل از بهبودی کامل است که به صورت‌های مختلفی انجام می‌شود، یکی از عمده روش‌های توانبخشی، فیزیوتراپی است که به عنوان یک بخش کلینیکی جهت بازتوانی نیروی از دست رفته مورد استفاده عموم قرار می‌گیرد.
سیستم هوشمند توانبخشی که به صورت قابل حمل طراحی شده است، همانند یک مرکز فیزیوتراپی عمل کرده و موجب بازتوانی نیروی از دست رفته در ناحیه مدنظر و تقویت آن ناحیه می‌شود.
سیستم هوشمند به طور کلی از یک پردازنده، مانیتور و نمادهای توانبخشی، قابلیت شارژی بودن، کنترل متحرک و یک دسته کنترل تشکیل شده است که به صورت پرتابل و قابل برنامه‌ریزی است و جهت بازتوانی نیروی عضلانی دست و تحریک عضلات، افزایش گردش خون و کاهش التهاب در محل استفاده می‌شود.
تولید انبوه این سیستم می‌تواند به افراد جهت پیشگیری و کنترل مشکلات عضلانی استخوانی و تنش‌های روزمره به جهت رفع خستگی و استرس در بیماران و افراد عادی کمک بسیار بزرگی کند.
اختراع دوم کیت تشخیصی آزمایشگاهی لیشمانیوز پوستی به همراه میکروتیوب های بدون درب است که این کیت تشخیصی آزمایشگاهی (لیشمانیوزیس انسانی) به روش مولکولی برای آزمایشهای پزشکی و انگل شناسی استفاده می‌شود که بسیار سریع و مقرون به صرفه است.
لیشمانیوز پوستی (سالک) به‌عنوان یکی از معضلات بهداشتی کشورهای جهان از جمله ایران به حساب می‌آید به طوریکه موارد جدید سالانه بیش از یک و نیم میلیون نفر بوده و حدود ۳۵۰ میلیون نفر در معرض ابتلا قرار دارند.
لیشمانیوز، انگل تک یاخته‌ای داخل سلولی از خانواده تریپانوزوماتیده و جنس لیشمانیا است که به علت وقت گیر بودن و همچنین خطرناک بودن سایر روش‌های شناسایی این انگل برای اختراع این کیت اقدام کردیم.
ایرنا. سال گذشته هم موفق به دریافت مدال برنز مسابقات جهانی مخترعان سوئیس شدید، در این باره هم توضیح دهید؟
در مسابقه جهانی مخترعان در سوئیس ۳۵ کشور از جمله آمریکا، انگلیس، کانادا، بحرین و قطر با بیش از ۶۴۰ اختراع شرکت کرده بودند.
مسابقه یاد شده به دلیل شرایط کرونایی به صورت فضای مجازی برگزار شد و ۳۰ داور به عنوان اعضا طرح‌ها را بررسی کردند که بنده موفق به کسب برنز این مسابقه شدم.
این اختراع یک پماد ویتامینه حاوی پروپرانولول و کویرستین مؤثر بر ترمیم زخم است که برای زخم پاهای دیابتی، زخم‌های بستر، زخم‌های بعد عمل جراحی یا ناشی از آسیب استفاده می‌شود.
برای ترمیم زخم‌ها درمان‌های مختلفی با مزایا و معایبی وجود دارد ولی اختراع من، دارای خاصیت آنتی باکتریال، آنتی فانگال ضدالتهاب، ضد درد و بی حس‌کننده موضعی است و همچنین موجب افزایش خون رسانی به موضع و تسهیل آزادسازی اکسیژن هموگلوبین در ناحیه زخم می‌شود و به دلیل شکل دارویی (پماد موضعی) استفاده راحتی برای بیمار دارد.
ایرنا. آیا کارهای که انجام دادید تیمی بوده یا هر کدام از آنها به صورت مستقل انجام شده است؟ این اختراعات در چه مرحله‌ای قرار دارند، ثبت شده یا در شرف ثبت هستند و آیا به بازار عرضه شده اند؟
این پروژه‌ها به صورت تیمی انجام شده و حاصل ماه ها تلاش، مطالعه، کسب دانش در حوزه مالکیت فکری، تجاری سازی، مالکیت صنعتی و پیگیری مداوم بوده است و اختراعات قبل از ارائه در جشنواره ثبت شده ولی به بازار عرضه نشده و نمونه اولیه آن ساخته شده است.
در ثبت این اختراعات "هاجر صادقی دانشجوی دکتری تخصصی پرستاری دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی تهران، سیدرضا موسوی دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، مائده فخر الدینی دانشجوی کارشناسی مامایی دانشگاه آزاد اردبیل، لیلا حسنقلی زاده دانشجوی کارشناسی ارشد هوشبری دانشگاه علوم پزشکی ایران و چند نفر دیگر از دانشجویان فعال در زمینه پژوهش سایر دانشگاه‌ها با ما همکاری داشتند.
طرح‌ها از نظر نوآوری، ماهیت طرح، کم هزینه و مقرون به صرفه بودن، تأثیر اجتماعی و اقتصادی و فرصت‌های بازار، مورد ارزیابی و نمره دهی هیات داوران جشنواره قرار گرفت و مدال طلا و جایزه ویژه این جشنواره جهانی را از آن خود کرد.
ایرنا. آیا خود فناوران مستقیماً اختراع خود را به رومانی ارائه می‌دهند؟
بله، ارائه اختراعات به جشنواره توسط مخترعان و با راهنمایی دفتر نمایندگی WIPA در ایران انجام می‌شود.
ایرنا. در مورد سطح تخصصی جایزه دریافت شده و اهمیت آن توضیح دهید؟
در جریان این مسابقات جهانی بیش از ۶۰۰ اختراع از ۳۵ کشور دنیا شرکت کرده بودند و این مسابقات در تاریخ ۲۶ تا ۲۸ می سال ۲۰۲۲ به میزبانی کشور رومانی برگزار شد و حامی اصلی این جشنواره، فدراسیون بین المللی مخترعان (IFIA) و سازمان مالکیت فکری اختراعات جهان بوده است.
اختراعات از نظر نوآوری، ماهیت طرح، کم هزینه و مقرون به صرفه بودن، تأثیر اجتماعی و اقتصادی و فرصت‌های بازار توسط هیات داوران ارزیابی و نمره دهی شدند و سطوح مختلفی از جوایز در این جشنواره از قبیل جایزه بزرگ، جایزه جوانترین مخترع، جایزه زن مخترع، جایزه ویژه و مدال طلا، نقره و برنز وجود داشت که این اختراع موفق به اخذ مدال طلا و جایزه ویژه شد.
جایزه این جشنواره بین‌المللی مدال طلا و گواهینامه و جایزه ویژه گواهینامه و تندیس اختصاصی جشنواره است که به امضای رییس این سازمان رسیده و اهدای جوایز توسط نمایندگان WIIPA در ایران و با حضور مسوولان کشوری اهدا خواهد شد.
همچنین اختراع دوم موفق به کسب مدال طلای این مسابقات شد.
ایرنا. آیا حامی مالی برای فعالیت‌های خود داشتید؟
خیر. تمام هزینه‌های این کار شخصی بوده و تنها به واسطه دفتر مالکیت‌های فکری و اختراعات در اصفهان توانستیم در مسابقات شرکت کنیم.
ایرنا. آیا پیشنهادی برای ادامه کار در خارج از کشور یا برای مهاجرت دارید؟
بله. بعد از مسابقات پیشنهاد همکاری در تولید این طرح و همچنین بحث بورسیه شدن را مطرح کردند و امیدواریم مسوولان حمایت‌های مادی و معنوی از جوانان نخبه داشته باشند که دوست دارند برای کشور تلاش کنند و گام‌های مثبتی برای ارتقای علمی و اقتصادی آن بردارند.
ایرنا- مهمترین مشوق شما در این راه چه کسی بود؟
خانواده‌ام به ویژه پدرم مهمترین مشوق بنده در این راه بود و با توجه به اینکه در کارهای فنی مهارت داشت بیشترین ایده را از ایشان داشتم و در کارهای تیمی نیز مشورت می‌دادند تا کارهای تیم سازی ما شکل بگیرد.
همچنین در جشنواره‌های اختراعات و نوآوری و جشنواره استارتاپی که در کشور برگزار می‌شد شرکت می‌کردیم و پدرم تشویق می‌کردند در این جشنواره حضور پیدا کنیم.
حضور در این فضاها در رشد خلاقیت و اختراعات و باز شدن نگاهم نسبت به حوزه اختراعات بسیار اثرگذار بود.
ایرنا. توصیه شما به جوانان علاقه‌مند به حوزه اختراعات چیست و در این راه از چه افرادی می‌توانند مشورت بگیرند؟
در دنیای امروز که عصر تحقیق و پژوهش و کارهای دانش بنیان است به دانشجویان توصیه می‌کنم تک بعدی نباشند چرا که متاسفانه برخی دانشجویان فقط درس می‌خوانند و از انجام کارهای هنری، علمی و ورزشی خودداری می‌کنند در حالیکه باید در کنار درس به امور مختلف مشغول باشند و با برنامه ریزی صحیح در کنار درس خواندن در زمینه‌هایی مانند ورزش، تحقیق و هنر توانمند شوند و برای کشور افتخار کسب کنند.
همچنین در کنار تحصیلات دانشگاهی حتماً به سمت کارهای علمی، پژوهشی و مهارتی سوق پیدا کنند و با کارهای فناورانه و دانش بنیان، جایگاه کشور را در سطح جهان ارتقا دهند.
در کنار آن باید مساله آموزش، خلاقیت، نوآوری و اختراعات یکی از موضوعات مهم در مدارس کشور باشد و مسائل مربوط به مساله‌یابی، ارائه راهکار برای مسائل و ایده پردازی جزو موضوعاتی قرار گیرد که در مدارس روی دانش‌آموزان کار می‌شود.
خوشبختانه چند سالی است که در ایران روی استارتاپ ها متمرکز شده‌ایم که محوریت آن آموزش، خلاقیت و نوآوری کودکان با ابزارهای کمک آموزشی و اسباب‌بازی‌هاست و امیدواریم این روند ادامه داشته باشد.
ایرنا. انتظارات و مهمترین خواسته شما از مسوولان چیست؟
همه محققان، مخترعان و پژوهشگران تمایل دارند وقت و انرژی و تمرکز خود را صرف اهداف اصلی‌شان کنند اما شرایط به گونه‌ای است که علاوه بر کار باید روی مسائل حاشیه‌ای هم تمرکز کنند و متاسفانه برای گرفتن مجوز باید مراحل اداری پیچیده‌ای طی شود که گاهی سالها باید پیگیر بود که منجر به بی انگیزگی افراد می‌شود و همچنین بعد از ساخت طرح و رسیدن به تولید انبوه از طرفی هیچ دستگاه و مسوولی در بحث تأمین هزینه‌ها حمایت مالی نمی کند.
با توجه به شعار سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین باید در راستای ارتقای تولید بیشتر بر پایه دانش داخلی تلاش کنیم و از جوانان علاقمند در این حوزه حمایت شود.
همچنین دیدار با رهبر فرزانه انقلاب اسلامی یکی از آرزوهای من است که امیدوارم این اتفاق مهم در زندگی‌ام هر چه زودتر محقق شود.
کلام آخر:
امروزه حلقه مفقوده در امر آموزش و پژوهش مهارت‌آموزی و کاربردی بودن آموزش و پژوهش است، زمانی که آموزش‌ها و پژوهش های ما کاربردی باشد و آنها را با مهارت‌آموزی به محصول و فناوری تبدیل کنیم موفق خواهیم بود.
باید پژوهشهای انجام شده را به محصول تجاری تبدیل کنیم و محصول تجاری باید به مرحله‌ای برسد که برای ما درآمدزایی کند چراکه رسیدن به این مرحله برای پژوهشگر و مخترع ایجاد انگیزه می‌کند.
متاسفانه امروزه آموزش فقط برای گرفتن مدرک است و پژوهش هم برای گذراندن دوره و فعالیت پژوهشی درحالیکه این مهم، زمانی با ارزش خواهد بود که نتایج آن تبدیل به محصول تجاری و کسب درآمد شود چون کسب درآمد عوامل انگیزشی بزرگی برای پژوهشگران و مخترعان خواهد بود.