شعیب بهمن در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی ایرنا درباره دستاورد دیپلماسی مقتدرانه جمهوری اسلامی در آسیامحوری و همسایه‌گرایی گفت: دیپلماسی آسیامحوری و همسایگی در شرایطی می‌تواند در سیاست خارجی ایران به عنوان دیپلماسی موثر عمل کند که بتواند روابط و تعاملات ایران و کشورهای همسایه در حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی را به یکدیگر گره بزند.
کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: در سال‌های گذشته هم اینگونه تعاملات وجود داشته است هرچند تعاملات ضعیف بوده اما عمده تعاملات یک سویه و یک جانبه‌نگر بوده و در روابط با کشورهای منطقه بیشتر به یک بُعد توجه شده است در حالی که روابط پایدار منطقه‌ای باید شامل همه ارکان و ابعاد باشد.
پیوند ظرفیت ایران با همسایگان تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کند
بهمن خاطرنشان کرد: اگر ایران می‌خواهد در تعاملات با همسایگان موفق باشد باید تعریف جامعی از همکاری با کشورهای مجاور خود داشته باشد و در آن همه ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی و نظامی را مدنظر قرار داده و آن را پیش ببرد. این اقدام می‌تواند هم در حوزه گسترش تعاملات چندجانبه ایران با کشورهای منطقه و هم در کاهش اثرات تحریم‌هایی که آمریکایی‌ها در سال‌های گذشته علیه ایران اعمال کرده‌اند، موثر باشد.
این کارشناس مسایل بین‌الملل بیان کرد: به عبارت دیگر اگر ظرفیت‌هایی که در کشورهای همسایه وجود دارد به ظرفیت‌های ایران پیوند بخورد، جمهوری اسلامی تا حد زیادی می‌تواند از طریق تعامل با همسایگان بخش مهمی از تحریم‌ها را بی‌اثر کند و نیازهای اقتصادی خود و همسایگان را رفع کند.
بهمن درباره دستاوردهای ترانزیت و سوآپ گازی مشترک جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان گفت: درخصوص کشورهای آسیای مرکزی همواره دو موضوع به عنوان موضوعات مهم در روابط ایران با این کشورها مطرح بوده است.
ایران امن‌ترین مسیر ترانزیت کالا به کشورهای آسیای مرکزی است
بهمن، موضوع ترانزیت را به عنوان موضوع نخست در روابط ایران با کشورهای آسیای مرکزی عنوان کرد و گفت: اهمیت موضوع ترانزیت به‌دلیل محصور بودن کشورهای آسیای مرکزی در خشکی است و اینکه این کشورها تمایل دارند به آب‌های آزاد دست پیدا کنند. لذا جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در زمینه ترانزیت به عنوان یکی از کم‌هزینه‌ترین و نزدیکترین مسیرها برای دسترسی این کشورها به جهان و آب‌های آزاد باشد.
وی ادامه داد: سایر بازیگرانی هم که می‌خواهند در این منطقه به حوزه ترانزیت و حمل کالا دسترسی داشته باشند نیازمند مسیر جغرافیایی ایران هستند. بنابراین هم کشورهای منطقه و هم سایر بازیگرانی که تمایل به افزایش همکاری با کشورهای آسیای مرکزی دارند، ایران را به عنوان یکی از کوتاهترین و امن‌ترین مسیرها نگاه می‌کنند.
کارشناس مسائل سیاست خارجی اظهار کرد: موضوع انرژی هم از وضعیت مشابهی در کنار موضوع ترانزیت برخوردار است به این معنا که کشورهای آسیای مرکزی برای انتقال انرژی خود مسیرهای مختلفی دارند. بخشی از انرژی این کشورها که تمایل دارند به سمت کشورهای غربی سرازیر شود پیش از این از طریق سوآپ انتقال انرژی روسیه انجام می‌شد.
بهمن خاطرنشان کرد: البته کشورها در سال‌های اخیر تلاش‌های گسترده‌ای برای انتقال انرژی خود به شرق به ویژه به چین انجام دادند. در این میان مسیر ایران یکی از مهمترین مسیرها برای این کشورها به شمار می‌رفت چرا که می‌توانست به مقاصد صادراتی کشورهایی مانند ترکمنستان یا قزاقستان تنوع ببخشد. در نتیجه مسیر ایران به عنوان مسیر جنوبی مورد توجه این کشورها بوده است.
وی یادآور شد: مساله سوآپ موضوع چندان جدیدی نیست در گذشته هم وجود داشته است ولی در سال‌های گذشته به دلایل مختلف متوقف شده بود. به نظر می‌رسد احیای این طرح قدیمی در حال حاضر هم می‌تواند موجب رفع نیازهای کشورهای مصرف کننده و گیرنده این انرژی و هم موجب کسب درآمد اقتصادی از سوی کشورهای صادرکننده شود.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: ایران در این میان هم می‌تواند از درآمد حاصل از این انتقال ترانزیت انرژی، موقعیت مناسبی را در حوزه اقتصادی پیدا کند و هم می‌تواند اینکه این کشورها را از حیث سیاسی و امنیتی به خود وابسته‌تر کند.