به گزارش خبرنگار ایرنا نان بعنوان یکی از کالاهای اساسی و اقلام پرمصرف مردم ایران همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. با این حال با وجود اعتقاد و احترامی که پیشینیان ما به نان تحت عنوان برکت خدا داشته‌اند و با وجود هزینه‌های سنگینی که صرف تهیه تامین و توزیع آن در میان مردم می‌شود، در نحوه مصرف آن برخی ناهنجاری‌ها رخ می‌داد به طوری که بخش زیادی از نان تولیدی در قالب ضایعات و دور ریز اساسا به مصرف انسانی نمی‌رسد.
موضوع مهم دیگر اینکه دولت طی این سال‌ها یارانه قابل توجهی برای تهیه و تامین آرد مورد نیاز شهروندان صرف می‌کرد که به علت عدم نظارت کافی عملا آرد تولیدی نه بر سر سفره مردم بلکه از کارخانجات و واحدهای صنعتی سر در می آورد این واحدها تولیدات خود را به خارج از کشور صادر کرده و بعضا ارز حاصل از آن را وارد کشور نمی‌کردند.
در هر صورت با آغاز طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، به نظر می رسد این روند باید متوقف شده و میزان مصرف در کشور واقعی شده و از هدررفت منابع کشور جلوگیری شود. طبیعی است که در اجرای هر طرحی ممکن است ایرادات و اشکالاتی بروز کند با این حال می‌توان این ایرادات را با رصد میدانی مشکلات برطرف کرد و انتظار می‌رود طی هفته‌ها و ماه‌های پیش رو هم چالش‌های اجرای این طرح و هم مزایای آن در سطح کلان و ملی روشن‌تر شود. در همین راستا و به منظور ارزیابی از آخرین وضعیت اجرای طرح هوشمند سازی یارانه آرد و نان به سراغ علی نوبخت مدیرکل خدمات بازرگانی دولتی استان اردبیل رفته ایم که مشروح این گفت و گو در پی می‌آید:
ایرنا: ارزیابی شما از اجرای طرح هوشمندسازی آرد و نان در استان اردبیل چیست؟
نوبخت: سیاست و طرح مردمی‌سازی یارانه ها و هوشمندسازی آرد و نان سیاستی موثر و تصمیمی راهبردی برای تحقق عدالت اجتماعی، حمایت از دهک‌های پایین جامعه، مبارزه با فساد، رانت و اصلاح ساختار اقتصادی زنجیره گندم، آرد و نان است. در استان اردبیل دستگاه‌های کارتخوان جدید مخصوص نانوایی‌ها در حال نصب است و همه نانوایی‌ها به کارتخوان‌های جدید مجهز می‌شوند. در این زمینه تاکنون دو هزار دستگاه کارتخوان در نانوایی‌های استان نصب شده است و انتظار می‌رود با تکمیل و نصب کامل کارتخوان‌ها در کلیه نانوایی‌ها جلوی بسیاری از مشکلات و نابسامانی‌ها در پخت نان و توزیع آن گرفته شود.
ایرنا: مهمترین موضوعی که این روزها مردم در زمینه خرید و تهیه نان با آن مواجه هستند، صف‌های طولانی است که در نانوایی‌ها دیده می‌شود از نظر شما علت این وضعیت چیست و چه تدبیری برای بهبود این وضعیت اتخاذ می‌کنید؟
نوبخت: بخش مهمی از صف‌هایی که الان در جلوی نانوایی‌ها وجود دارد، صف‌های ساختگی است به این معنا که برخی از نانوایان آرد را تبدیل به نان نمی‌کنند و با تاخیر نان را می‌پزند تا باقی مانده سهمیه را به صورت آزاد بفروشند. در واقع ۹۰ درصد صف‌های تشکیل شده در نانوایی‌ها، ناشی از تعلل واحدهای نانوایی و به عبارتی خودساخته بوده و ۱۰ درصد دیگر مربوط به عوامل دیگر مانند تغییر رژیم غذایی است. رعایت نشدن زمان پخت از سوی نانوایان و تبدیل نشدن بخشی از آرد به نان هم از علتهای دیگر بروز این شرایط است اگر نانوایان بدرستی در زمان معین اقدام به پخت کنند مردم براحتی نان مورد نیاز خود را تامین می‌کنند.
ایرنا: پس چرا برخورد قانونی با واحدهای متخلف صورت نمی‌گیرد؟
نوبخت: بازرسان به طور دائم شرایط را رصد می‌کنند و با متخلفان برخورد می کنند که به نظر می‌رسد شرایط هم در حال حاضر هم نسبت به روزهای اول شروع کار مقداری سامان یافته و انتظار داریم با نصب کارتخوان‌های جدید مشکلات موجود برطرف شود. زمان پخت به همه نانواها اعلام شده و آنها موظف هستند در جلوی نانوایی آن را نصب کنند در غیر اینصورت تخلف محسوب می شود که شهروندان در صورت مشاهده اینگونه تخلفات می‌توانند آن را به سامانه ۱۲۴ اطلاع دهند.
ایرنا: آیا آرد مورد نیاز به اندازه کافی در استان تامین شده است؟ سرانه مصرف آرد در استان چه میزان است؟
نوبخت: آرد مورد نیاز نانوایی‌های استان به اندازه کافی تامین شده و هیچ محدودیتی در این باره وجود ندارد. برای تامین نان مورد نیاز مردم استان بیش از ۱۶ هزار تن آرد در نانوایی‌های استان توزیع می‌شود و بر اساس بررسی بعمل آمده در اردیبهشت ماه سال جاری، سرانه مصرف استان از ۱۱ کیلوگرم در ماه‌های گذشته به ۱۲.۷۰ کیلوگرم افزایش یافته است
ایرنا: آیا نصب کارتخوان‌های جدید تاثیری در کاهش صف در مقابل نانوایی‌ها و احیانا کاهش تخلفات برخی واحدها خواهد داشت؟
نوبخت: بهترین راهکار همین است راه دیگری وجود ندارد. با اجرای دقیق این طرح هم صف‌های نانوایی‌ها کاهش خواهد یافت و هم جلوی تخلفات گرفته می‌شود. یکی از مزیت‌های این طرح شفاف‌سازی در پخت نان است با این طرح میزان پخت و میزان مصرف بدرستی مشخص می‌شود، هم تخلفات و هم سرانه مصرف کاهش می‌یابد. در صورت فروش نان بیشتر از آرد خریداری شده توسط نانوا، سامانه به کاربران هشدار می‌دهد و با توجه به اینکه نرم‌افزار موجود تمام فرایند خرید آرد تا فروش نان را تحت کنترل دارد، احتمال تخلف بسیار کاهش پیدا خواهد کرد. در مجموع برآورد ما این است که اگر این طرح بدرستی اجرا شود، علاوه برغیرفعال شدن ۳۰ درصد نانوایی‌ها - که واحدهای واقعی هم نیستند- ۳۰ درصد سرانه مصرف هم پایین می‌آید.
ایرنا: با اجرای طرح جدید هوشمندسازی یارانه آرد، قیمت نان ثابت می‌ماند؟
نوبخت: با اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نصب کارتخوان جدید مردم نان را با قیمت مصوب سال ۱۴۰۰ خریداری خواهند کرد و به هیچ عنوان قیمت نان در سال ۱۴۰۱ افزایش نخواهد یافت و محدودیتی برای مردم در خرید نان وجود ندارد و میزان مصرف نان مردم هم مشخص شده است.
ایرنا: فرایند تخصیص یارانه آرد به نانوایی‌ها به چه صورت است؟
نوبخت: یارانه به نانوایانی داده می شود که داری پروانه کسب باشند، قبلا برنامه‌ریزی خوبی شده بود تا در توزیع آرد مشکلی پیش نیاید الان نانوایی‌ها از این طرح استقبال می کنند. در مجموع تخصیص یارانه هم به نفع مردم و هم به نفع نانوایی‌ها است در حال حاضر هم از زمان اجرای طرح، یارانه به حساب نانوایان واریز می شود البته نانوایانی که دارای کارتخوان هوشمند جدید هستند.
ایرنا: یارانه واریزی به چه صورت و چه میزان به حساب نانواها واریز می‌شود؟
نوبخت: از هر تعداد نان نوع یک ۱۶ درصد و از هر تعداد نان نوع دو۱۰ درصد یارانه به حساب نانوایان واریز می‌شود.
ایرنا: یارانه واریزی در استان ماهانه چقدر می‌شود؟
نوبخت: پیش از اجرای این طرح ماهانه ۷۶ میلیارد تومان یارانه نان به نانوایی‌های استان داده می‌شد و با اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد ۱۴۰ میلیارد تومان یارانه به حساب نانوایی‌ها واریز می‌شود و در واقع مابه‌التفاوت قیمت نان فروخته شده به حساب نانوایان واریز می‌شود و اگر در آینده نان هم گران شود برای مصرف کننده تفاوتی نخواهد داشت.
ایرنا: با توجه به اینکه در فصل تابستان مسافران و گردشگران زیادی به استان سفر می‌کنند طبیعی است که میزان مصرف نان افزایش می‌یابد برای تامین نان مورد نیاز مسافران و گردشگران چه تدابیری اندیشیده‌اید؟
نوبخت: برای تامین نان مورد نیاز مردم و مسافران ۱۷ واحد نانوایی در نقاط مختلف اردبیل بصورت شبانه روزی فعال هستند تا شهروندان و گردشگران نان مورد نیاز خود را به سهولت تامین کنند. ضمن اینکه۲۷۰۰ واحد نانوایی در استان اردبیل فعال هستند که یک هزار و ۱۱۳ مورد آن مربوط به شهرستان اردبیل است.
ایرنا: آرد مورد نیاز این نانواها چگونه تامین می‌شود؟
نوبخت: ۱۲ کارخانه تولید آرد در استان اردبیل وجود دارد که نانوایان می‌توانند با استفاده از سامانه اینترنتی از هر کارخانه‌ای که بخواهند آرد خریداری کنند. هرماه کمیته‌ای متشکل از نمایندگان سازمان غذا و دارو، سازمان استاندارد، فرمانداری‌های استان، سازمان صنعت معدن وتجارت و شرکت خدمات بازرگانی دولتی از کارخانه‌های آرد استان بازدید و ظرفیت ذخیره‌سازی گندم و آرد، مسائل بهداشتی، آزمایشگاهی، دستگاه‌های بوجاری وکیفیت آرد و گندم را بررسی می‌کند. در مجموع در تامین گندم و آرد مورد نیاز استان اردبیل هیچ مشکلی وجود ندارد و درحال خرید و ذخیره گندم از کشاورزان هستیم.
ایرنا: یکی از موضوعاتی که در اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان مد نظر بوده بحث قاچاق آن از مرزهای کشور بوده است آیا ما در استان اردبیل بعنوان استان مرزی با این پدیده مواجه هستیم یا نه؟
نوبخت: از مرزهای استان اردبیل قاچاق آرد صورت نمی‌گیرد و برای جلوگیری از قاچاق آرد به سایر استان‌ها کنترل و نظارت لازم از سوی دستگاه‌های متولی انجام می‌شود
ایرنا: توزیع آرد در روستاها به چه صورت است؟
نوبخت: در حوزه روستایی و عشایر، آرد مورد نیاز به قیمت تمام شده به تعاونی‌ها داده می‌شود و آنها هم موظف هستند به قیمت مصوب به دست عشایر و روستاییان برسانند.
ایرنا: استان اردبیل به عنوان یکی از قطب‌های تولید گندم در کشور است. با توجه به اینکه در فصل برداشت و خرید گندم از کشاورزان قرار داریم، بفرمایید آیا بهای گندم خریداری شده از کشاورزان به روز پرداخت می‌شود؟
نوبخت: بهای گندم خریداری شده از کشاورزان استان بزودی به حساب کشاورزان واریز می‌شود. از ۱۷ خرداد ماه خرید گندم از کشاورزان در مراکز خرید استان شروع شده و تاکنون۹۸ هزار تن گندم از کشاورزان استان خریداری شده است.
ایرنا: بهای گندم خریداری شده کشاورزان از چه محلی قابل پرداخت است؟
نوبخت: بهای گندم خریداری شده از کشاورزان از سه محل هدفمندی یارانه، بودجه و شرکت خدمات بازرگانی قابل پرداخت است که در استان اردبیل از این سه محل در مجموع۷۵۰۰ میلیارد ریال به کشاورزان استان پرداخت می‌شود.
ایرنا: چه تعداد مرکز خرید گندم در استان فعال است؟
نوبخت: ۴۲ مرکز خرید گندم در استان شامل مراکز خرید ملکی، سیلوهای بخش خصوصی و مباشر از لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری تجهیز و آماده خرید گندم از کشاورزان استان هستند.
ایرنا: پیش بینی خرید گندم از سوی این مراکز چقدر است؟
نوبخت: در سال زراعی جاری ۵۲ هزار هکتار گندم آبی و ۲۲۲ هزار هکتار گندم دیم در استان زیر کشت رفته و پیش‌بینی می‌شود امسال ۱۳۰ هزار تن گندم از گندم‌کاران استان به صورت تضمینی خریداری شود.
ایرنا: میزان قیمت و افت مفید و غیرمفید به کشاورزان استان اعلام شده است؟
نوبخت: گندم تولیدی کشاورزان با چهار درصد افت مفید و یک درصد افت غیرمفید هر کیلو به قیمت ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان و برای هرکیلو مبلغ یک هزار تومان هم به عنوان تشویقی به کشاورزان پرداخت می‌شود.
ایرنا: طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی، کشاورزان باید موقع تحویل گندم تولیدی، اطلاعات خود را در سامانه ثبت کنند اگر این اطلاعات را ثبت نکنند چه اتفاقی می افتد؟
نوبخت: در صورت نگهداری گندم در سیلو بدون ثبت در سامانه، گندم نگهداری شده قاچاق محسوب شده و محصول انبار شده به نفع دولت مصادره و صاحب آن به تعزیرات حکومتی معرفی خواهد شد. توصیه ما به کشاورزانی که قصد دارند محصول گندم و یا کلزا را تحویل مراکز خرید بدهند، این است که اطلاعات خود را در پهنه‌بندی وزارت جهاد کشاورزی ثبت کنند تا در روند خرید هم هیچ گونه مشکلی پیش نیاید.
گفت و گو از: یعقوب شاددل