به گزارش ایرنا، در چند روز گذشته تصویری از نامه سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و رییس مرکز بهداشت استان اصفهان درباره "دستورالعمل کشوری بررسی ناهنجاری‌های کروموزمی جنین در مادران باردار" در شبکه های اجتماعی منتشر شد که واکنش هایی را بهمراه داشت در همین پیوند خبرنگار ایرنا مصاحبه ای با رییس مرکز بهداشت اصفهان درباره مفاد این نامه انجام داد.
حمید گله داری روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: شیوه نامه اجرای غربالگری ناهنجاری های کروموزومی جنین از طرف وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۲۵ خرداد امسال به دانشگاه های علوم پزشکی ابلاغ شد و ما نیز بر اساس مفاد آن، در نامه ای شیوه نامه مربوطه را به واحدهای زیر پوشش مرکز بهداشت ابلاغ کردیم.
وی با تاکید بر اینکه در هیچ جای نامه مذکور صحبت از ممنوعیت غربالگری نشده است، اظهار داشت: موضوع مورد تاکید در نامه بر اساس قانون حمایت از خانواده و ماده ۵۳ و تبصره ۲ آن است که بر اساس آن حوزه بهداشت از جمله بهورزان، مراقبان سلامت و پزشکان در مراکز سلامت و بهداشت نباید توصیه به انجام غربالگری کنند.
وی با بیان اینکه بر اساس ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت شروع فرایند غربالگری باید از سوی متخصصان زنان و زایمان باشد، اضافه کرد: تنها تفاوتی که اتفاق افتاده مربوط به همین بخش است و بر این اساس پدر و مادر می توانند درخواست غربالگری را به پزشک متخصص زنان مطرح کنند تا پس از تکمیل فرم رضایتمندی از سوی والدین، آزمایش غربالگری انجام شود.
گله داری با تاکید بر اینکه ما قطعا بدنبال جمعیت سَربار برای کشور نیستیم بلکه جمعیت مولد و سالم می خواهیم، تصریح کرد: اینکه برخی گفتند ما به هر صورت می خواهیم جمعیت را افزایش دهیم حتی با تولد فرزندان مبتلا به سندروم داون، این بحث از طرف ما منتفی است.
وی ادامه داد: بنظر می آید برخی افراد دانسته به این موضوع دامن زده و خود را به خواب زده اند هرچند تعدادی نیز نامه مذکور و شیوه نامه آن را به درستی مطالعه نکردند درحالیکه در هیچ جای نامه سخنی از ممنوعیت غربالگری نیامده است.
رییس مرکز بهداشت استان اصفهان درباره اینکه اجرای این شیوه نامه در برخی مناطق مانند روستاها که با محدودیت پزشک متخصص زنان مواجه است به چه صورت خواهد بود، توضیح داد: ممکن است در مناطقی حضور متخصص زنان در هفته کم بوده و با محدودیت مواجه باشند که این مساله مطرح و مقرر شد در جلسه ای مشترک بین معاونت های درمان و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و نظام پزشکی اصفهان این مسائل مکتوب شده و درباره آن از وزارت بهداشت درخواست تعیین تکلیف شود.
گله داری خاطرنشان کرد: درباره توبکتومی (بستن لوله های رحمی) نیز مسائلی از سوی متخصصان زنان درباره شیوه نامه اجرایی آن مطرح شده است که مقرر شد به وزارت بهداشت ارجاع شود.
وی با اشاره به اینکه در زمان حاضر ما پزشکان عمومی در همه مراکز بهداشت روستایی و خانه های بهداشت و در برخی موارد بصورت سیار و گردشی داریم، تصریح کرد: با توجه به وجود برخی محدودیت ها در زمینه پزشکان متخصص زنان در برخی مناطق، شاید این نتیجه حاصل شود که در کنار متخصصان زنان، مجوز غربالگری به پزشکان عمومی دوره دیده نیز برای این کار داده شود.
وی با بیان اینکه ما مجری قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت هستیم، گفت: نامه ای نیز از سوی معاونت بهداشتی وزارت بهداشت دریافت کردیم که دستورالعمل بررسی ناهنجاری‌های کروموزمی جنین در مادران باردار مراجعه کننده به متخصصان زنان را به همه دانشگاه های علوم پزشکی کشور ابلاغ کرده است.
رییس مرکز بهداشت اصفهان افزود: به طور قطع سایر دانشگاه ها نیز در این زمینه مسائل و مشکلات احتمالی خود را انعکاس خواهند داد و امیدواریم وزارت بهداشت و مجلس شورای اسلامی درباره برخی تنگناهای موجود تعیین تکلیف کنند تا شیوه نامه کامل‌تر و جامع‌تری تهیه شود.
هیچ تغییری در مراقبت های بهداشتی مادران باردار بوجود نیامده است
گله داری با بیان اینکه مراقبت های قبل و حین دوران بارداری وظیفه ذاتی مراکز بهداشت است، گفت: هیچ تغییری در بحث مراقبت های بهداشتی از مادران قبل و حین بارداری بوجود نیامده است و نظام ارجاع از سوی بهورز، ماما، پزشک خانواده و متخصص زنان انجام می شود و مشکلی در این زمینه نداریم.
وی با اشاره به اینکه ممکن است برخی از مادران باردار به مراقبت های ویژه نیاز داشته باشند، افزود: این افراد به پزشکان متخصص زنان و زایمان ارجاع داده می شوند اما اینکه کارشناسان بهداشت و بهورزان ما در بدو معاینات و تشکیل پرونده به مادران باردار بگویند که باید غربالگری جنین انجام دهند، اینگونه نیست.
وی با بیان اینکه در گذشته در سطح خانه های بهداشت نیز انجام غربالگری به مادران باردار توصیه می شد، ادامه داد: در زمان حاضر دیگر این اتفاق نمی افتد بلکه مادران باردار نیازمند مراقبت های ویژه به متخصصان زنان ارجاع داده می شوند و آنها بر اساس مباحث علمی درباره انجام غربالگری تصمیم می‌گیرند.
گله داری از جمله شاخص‌های مراقبت ویژه برای مادران باردار را سن بالای ۳۵ سال مادر یا داشتن فرزند مبتلا به سندروم داون و سابقه فامیلی در این زمینه دانست و خاطرنشان کرد: با اجرای این مصوبه به دنبال این هستیم که غربالگری بصورت علمی انجام شود زیرا در ۲ دهه گذشته بسیاری از متخصصان زنان عنوان می کردند که موارد قابل توجهی از افرادی که برای غربالگری مراجعه می کردند، شاخص های ارجاع را نداشتند و نیاز به غربالگری برای آنها نبود.
رییس مرکز بهداشت اصفهان با بیان اینکه آزمایش‌های غربالگری در مواردی، جواب‌های مثبت کاذب نیز دارند که به ایجاد اضطراب در بین مادران باردار و سوق یافتن برخی از آنها به سقط غیر قانونی منجر می‌شود، اضافه کرد: آزمایش غربالگری هزینه بالایی دارد و زیر پوشش بیمه نیست.
گله داری با اشاره به اینکه متخصص زنان بر اساس عوامل خطر که در مادر باردار تشخیص می‌دهد غربالگری را برای او تجویز می‌کند، تاکید کرد: این نکته را نیز باید یادآور شد که بطور کلی، مسیر انجام آزمایش غربالگری بسته نشده و اگر پدر و مادری برای این کار اصرار و درخواست داشته باشند با تکمیل فرم رضایتنامه می‌توانند این کار را انجام دهند و این موضوع در قانون دیده شده است.
سایر دستگاه های اجرایی بطور جدی به قانون جوانی جمعیت ورود پیدا کنند
رییس مرکز بهداشت اصفهان با تاکید بر اینکه مولفه اصلی قدرت یک کشور، نیروی انسانی جوان و سالم آن است، گفت: ما نیز امروز به دنبال همین موضوع هستیم و لازم است قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت با حمایت همه دستگاه های اجرایی پیاده سازی شود.
وی با اشاره به تشکیل قرارگاه جمعیت در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، خاطرنشان کرد: در قانون حمایت از خانواده ۷۳ ماده قانونی وجود دارد که ۲۴ قانون بطور مستقیم به وزارت بهداشت مربوط است اما سایر قوانین که حدود ۵۰ مورد است به عهده سایر دستگاه‌های اجرایی است اما هنوز آنها بطور جدی به موضوع ورود پیدا نکردند.
وی با تاکید بر اینکه لازم است سایر دستگاه‌های اجرایی به وظایف و تکالیف خود در این زمینه عمل کنند، تصریح کرد: اگر همه پای کار بیایند برخی مباحث و مخالفت‌ها با افزایش جمعیت کمتر می شود و از طرفی موضوعاتی از سوی مردم در این زمینه مطرح می شود که باید به آنها توجه شود زیرا در قانون پیش بینی و دیده شده و تکالیف دستگاه‌های دیگر است و مشخص شده که کدام ارگان باید جوابگو باشد.
وی با بیان اینکه در استان اصفهان سایر دستگاه‌های اجرایی به این جدیت که دانشگاه علوم پزشکی عمل کرده است، هنوز پای کار نیامده اند، گفت: ما فرصت چندانی نداریم زیرا پنجره جمعیتی ما حدود هشت سال است و اگر به آن توجه نشود در چند سال آینده با رشد منفی جمعیت و کاهش نیروی مولد و کار در کشور مواجه می شویم.
روابط عمومی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز در این زمینه اعلام کرد: دستورالعمل کشوری بررسی ناهنجاری‌های کروموزومی جنین بر اساس نامه شماره ۳۸۸/ ۱۰۰ مورخ ۲۵ خرداد سال جاری مقام عالی وزارت و در راستای اجرای تکلیف قانونی ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت حسب تکلیف تعیین شده در دستورالعمل پیشگفت به واحدهای تحت پوشش ابلاغ شده است.
ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت شامل "حذف کلیه دستورالعمل‌های صادره مرتبط با بارداری و سلامت مادر و جنین که پزشکان و کارکنان بهداشتی - درمانی یا مادران را به سقط جنین توصیه کرده یا سوق می‌دهد مگر مواردی که جان مادر در خطر باشد و سایر مواردی را که ممکن است عوارضی برای مادر یا جنین ایجاد کند" است.
طبق تبصره ۲ این قانون، از زمان لازم‌الاجرا شدن این قانون هرگونه توصیه به مادران باردار توسط کادر بهداشت و درمان یا تشویق یا ارجاع از سوی درمانگران به تشخیص ناهنجاری جنین مجاز نبوده و صرفا در قالب تبصره (۳) این ماده مجاز است و در تبصره ۳ به اختیاری بودن غربالگری همراه با نظر پزشک متخصص مگر با وجود احتمال عقلایی سقط اشاره شده است.
بر اساس دستورالعمل کشوری بررسی ناهنجاری‌های کروموزمی جنین در مادران باردار مراجعه کننده به متخصصین زنان، " شروع فرایند بررسی ناهنجاری های کروموزومی جنین از مراجعه به متخصصان زنان خواهد بود لذا ارجاع به تست های غربالگری سلامت جنین از سوی خانه ها و مراکز بهداشت و سایر کارکنان بهداشت و درمان به آزمایشگاه و یا هر مرجع دیگری نباید صورت گیرد".
ناهنجاری کروموزومی زمانی رخ می دهد که جنین دارای تعداد نادرست کروموزوم، مقدار نادرست DNA در یک کروموزوم یا کروموزوم هایی است که از نظر ساختاری ناقص هستند.