به گزارش ایرنا، در حالی که برخی افراد خیر و نیکوکار تمام وجهه همت خود را برای ساخت مدرسه با هزینه شخصی و فراهم کردن فضایی برای توسعه و ترویج علم و دانش به کار گرفته اند، برخی مالکان مدارس استیجاری هم هستند که دیگر از اجاره ملک خود به آموزش و پرورش و فعالیت مِلک خود در قالب مدرسه خسته شده و حتی قصد تخریب، ساخت و ساز مجتمع و آپارتمان در محل را دارند که البته پذیرفتنی و حق آنها در جای خود محفوظ است.
مدارا کردن مالکان مدارس استیجاری با آموزش و پرورش و دریافت اجاره‌های نسبتا ارزان نسبت به وسعت زمین و بنا، حقیقتی است که نمی‌توان ساده از کنار آن گذشت، اینکه مستاجری داشته باشی که پس از پایان مدت اجاره، به دلیل تبعات اجتماعی نتوانی او را به راحتی از ملک خود بیرون کنی هم برای یک مالک قدری سخت است، اما زمانی که موضوع به قول معروف بیخ پیدا کرده و وارد پیگیری، مراحل قضایی و در نهایت صدور رای شده و زمان اجرای حکم تخلیه مدرسه فرامی‌رسد، این موضوع بر دایره وسیعی از دانش‌آموزان، معلمان، والدین و حتی اهالی محل تاثیر می گذارد.
طبق گفته کارشناسان تعلیم و تربیت، تغییر فضای آموزشی، تاثیر منفی بر تمرکز دانش آموزان برای آموزش و یادگیری دارد و با اجرای هر حکم تخلیه، جامعه با گروهی از دانش آموزان خانه به دوش، مدیران مضطرب، معلمان سرگردان و خانواده‌های نگران روبه رو خواهد شد که ضرورت دارد چاره اندیشی برای جلوگیری از چنین وضعیتی مورد توجه وزارت آموزش و پرورش، به عنوان متولی امر تعلیم و تربیت، قرار گیرد.
روزگاری والدین به دلیل علقه و دلبستگی به مدارس دوران تحصیل خود، فرزندانشان را نیز به همان مدرسه برای درس خواندن می‌فرستادند و اساسا مدارس هر محل و منطقه در کنار تبدیل شدن به مدرسه تمام فرزندان خانه‌های منطقه، به عنوان شاخص شناسایی محله و ملاکی برای نشانی دادن و نشانی گرفتن هم محسوب می‌شدند.
خراسان رضوی با جمعیتی بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار دانش آموز، که معادل حدود ۹ درصد جمعیت دانش‌آموزی کشور را شامل می شود، جایگاه مهمی در عرصه تعلیم و تربیت دارد ضمن اینکه این استان محل تولد و رویش مجمع خیران مدرسه‌ساز و آغازگر نهضت مدرسه‌سازی و ایجاد تحرک و تشویق در دولت‌ها برای توجه بیش از پیش به امر تعلیم و تربیت و ساخت فضای آموزشی است.
اما این استان نیز مانند دیگر استانهای کشور در چرخه مدارس اجاره‌ای، آن هم با قدمت بیش از ۴۰ سال، گرفتار است که رهایی از چنین شرایطی اگرچه با اعتبارات دولتی میسر نیست اما با برنامه‌ریزی هدفمند، همراهی و مشارکت خیران و حتی مجموعه‌هایی مانند آستان قدس رضوی و اداره کل اوقاف و امور خیریه طی یک برنامه بلندمدت شدنی است.
همین چند روز پیش بود که اجرای حکم تخلیه ۲ باب مدرسه در چهارراه میلاد در بلوار امامت مشهد، با حضور نماینده دادگستری و اشخاص حقیقی به عنوان وارثان این ۲ ملک خبرساز شد.
اگرچه بر اساس دستور وزیر آموزش و پرورش، درخواست توقف اجرای رای به موجب قوانین خاص تملک املاک آموزشی تحویل دادگستری شد که با همکاری دادگستری و اجرای احکام در نهایت پس از صدور دستور موقت از شعبه صادر کننده رای بدوی، مراتب به اجرای احکام اعلام و اجرای احکام دادگستری نیز بطور کتبی دستور توقف عملیات اجرایی را صادر کرد، اما تنش ناشی از این رویداد، تلنگری برای توجه به این موضوع و ضرورت واکاوی آن است.
۲۹ درصد مدارس خراسان رضوی استیجاری است
رییس اداره حقوقی املاک و حمایت قضایی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: هم اینک هزار و ۶۰۰ مدرسه در استان به صورت استیجاری و متعلق به ارگانهایی مانند اداره کل اوقاف و امور خیریه و آستان قدس رضوی هستند.
عباس عنوانی افزود: علاوه بر این ۳۰ باب مدرسه نیز مِلک شخصی با مالکیت اشخاص حقیقی است که به عنوان مدرسه در اجاره آموزش و پرورش است.
وی با اشاره به وجود پنج هزار و ۶۰۰ فضای آموزشی (مدرسه) در استان گفت: به این ترتیب هم اکنون ۲۹ درصد مدارس استان به صورت اجاره‌ای فعالیت دارند.
عنوانی بدون ذکر آمار بیشتر ادامه داد: کلانشهر مشهد، با توجه به اینکه بیشترین شمار دانش آموز و نیاز به مدرسه را دارد، دارای بیشترین شمار مدارس استیجاری در استان است.
این مسوول اعلام کرد: قدیمی‌ترین مدارس استیجاری استان با عمر ۴۰ ساله، مربوط به املاک آستان قدس رضوی و سازمان اوقاف و امور خیریه است و با توجه زائرپذیری مشهد، بیشترین املاک وقفی این شهر متعلق به آستان قدس و اوقاف و امور خیریه است.
۱۰ مدرسه اجاره‌ای در کش و قوس دادگاه
عنوانی با بیان اینکه در حال حاضر پرونده ۱۰ مدرسه در حال رسیدگی در مراحل مختلف دادگاه است که مالکان متقاضی تخلیه و پیگیر موضوع هستند، ادامه داد: خوشبختانه شمار این مدارس، نسبت به مجموع مدارس استیجاری، رقم بالایی نیست.
رییس اداره حقوقی املاک و حمایت قضایی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: البته در مواردی با اداره کل اوقاف و امور خیریه استان در زمینه تخلیه چنین مدارسی، برخی دعاوی داشته‌ایم اما خوشبختانه تاکنون با مجموعه آستان قدس هیچ مساله ای نداشته‌ایم.
وی تاکید کرد: تلاش داریم روند حل مشکلات حقوقی این مدارس، بدون ضربه به روند تعلیم و تربیت و ایجاد استرس و نگرانی در دانش آموزان و کادر مدرسه پیش برود.
عنوانی گفت: تلاش شبانه‌روزی واحد حقوقی این اداره کل بر پیگیری آرام موضوعات مربوط به این بخش، همراه با حفظ حقوق دانش‌آموزان است.
ایجاد فضای امن آموزشی برای دانش‌آموزان
مسوولان آموزش و پرورش خراسان رضوی، فعالیت مدارس استیجاری با کمترین حاشیه و ایجاد فضای امن برای عرصه آموزشی را، مهمترین سیاست و اولویت این دستگاه در استان برمی شمارند.
مدیرکل آموزش و پرورش استان گفت: در چهار ماه سپری شده از حضورم در این مسوولیت، در حال فرصت‌سنجی و شناسایی معضلات و مشکلات موجود در عرصه تعلیم و تربیت بوده ام که مدارس استیجاری از مهمترین این مشکلات است.
سیدامیر شوشتری ادامه داد: به دلیل گستردگی استان و نیز پراکندگی مدارس و البته تراکم بالای دانش‌آموز در استان، در حال جمع آوری اطلاعات و آمار برای شناسایی و رفع مشکلات این حوزه هستیم.
وی گفت: تلاش داریم معضلات و مشکلات را شناسایی و برنامه‌ریزی هدفمندی برای حل موضوعات داشته باشیم.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: پیش‌بینی می شود تا سال ۱۴۰۳ مشکلاتی از این دست نداشته باشیم و با توجه به ظرفیت خوب مدرسه‌سازی در استان و نیز همکاری استانداری، شهرداری و فرمانداری مشهد از این وضعیت عبور کنیم.
شوشتری تاکید کرد: در ۲ سال آینده خراسان رضوی به هیچ وجه گرفتار کمبود مدرسه نخواهد بود و خوشبختانه در این مسیر همراهی و همکاری خیران مدرسه‌ساز را در شکل گسترده داریم.
وی تاکید کرد: میزان نیازها و موجودی زمین و املاک آموزش و پرورش در حال جمع آوری و تجمیع است و در عرض یکی دو سال آینده با راه‌اندازی نهضت مولدسازی و درآمدزایی، شاهد ارتقای املاک آموزش و پرورش و تبدیل به احسن خواهیم بود.
سرانه پایین فضای آموزشی خراسان رضوی نسبت به میانگین کشور
اخیرا در گردهمایی مدیران عامل مجامع خیرین مدرسه ساز و معاونان مشارکتهای مردمی ادارات کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور در مشهد اعلام شده بود که سرانه فضای آموزشی دانش آموزان خراسان رضوی ۴.۳ مترمربع و در کشور ۵.۲ مترمربع است و حال آنکه سرانه مطلوب و استاندارد برای این شاخص هشت مربع است.
مدیرکل نوسازی مدارس خراسان رضوی گفته بود: شمار کل دانش آموزان این استان یک میلیون و ۳۶۲ هزار و ۹۹۵ نفر است که ۸۸ درصد آنان در مدارس دولتی و بقیه در مدارس غیردولتی تحصیل می‌کنند و از این تعداد ۷۱۲ هزار نفر در شهرستان مشهد مشغول تحصیل هستند که ۷۸ درصد آنها در مدارس دولتی و بقیه در مدارس غیردولتی به مدرسه می‌روند.
ابوالقاسم بایایی افزوده بود: پارسال ۳۱۵ طرح با هزار و ۲۵۱ کلاس درس در خراسان رضوی به بهره‌برداری رسید که از این تعداد، ۱۹۵ طرح با ۶۹۹ کلاس درس از محل اعتبارات مشارکتی و مردمی ایجاد شده است.
مدیرکل نوسازی مدارس خراسان رضوی گفته بود: بهره‌برداری از ۲۶۸ طرح با هزار و ۳۱۱ کلاس درس، حذف ۲۰۵ مدرسه کانکسی سنتی و ۱۶۴ کانکس غیرسنتی در استان برخی از برنامه های امسال این اداره است.
خراسان رضوی پیشرو در مدرسه‌سازی خیران
مجمع خیرین مدرسه ساز خراسان رضوی که نخستین مجمع در کشور است و فعالیت رسمی خود را از سال ۱۳۷۷ آغاز کرده است، هم اکنون دارای بیش از سه هزار و ۵۰۰ خیر مدرسه ساز عضو این مجمع است.
رییس مجمع خیرین مدرسه ساز خراسان رضوی گفت: اساس توسعه هر کشور، توسعه آموزش و پرورش و تعلیم فرزندان آن است و به همین دلیل فراهم کردن امکان تحصیل برای دانش آموزان بویژه در مناطق محروم و فاقد فضای آموزشی مناسب اولویت کشور بوده و ارزش بالای اخروی دارد.
غلامعلی رافتی، حضور فعال خیران استان در امر مدرسه‌سازی را نعمت بزرگ الهی دانست و افزود: از ابتدای تاسیس مجمع خیرین مدرسه ساز خراسان رضوی در سال ۱۳۷۷، به عنوان نخستین مجمع در کشور، تا پایان سال ۱۴۰۰ حدود ۶ هزار مدرسه با ۳۰ هزار کلاس در مناطق مختلف استان به بهره برداری رسیده است که البته مناطق محروم و روستاهای نیازمند در این بخش همیشه در اولویت قرار داشته و دارند.
رافتی درباره شمار خیران مدرسه ساز استان رضوی و ساخت مدارس در مناطق مختلف استان هم گفت: تا کنون حدود چهار هزار نفر خیر مدرسه ساز در استان، اعم از حقیقی و حقوقی ثبت شده است که به صورت مشارکتی یا صد درصدی در امر مدرسه سازی مشارکت می‌کنند.
وی تاکید کرد: اولویت کاری این مجمع ساخت و توسعه پروژه‌ها در مناطق کم برخوردار بوده و هست، که البته نمی توان کتمان کرد که نیاز به مدرسه‌سازی حتی در برخی شهرهای بزرگ استان نیز همچنان وجود دارد.