به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه خبری نِیچِر (Nature)، در ماه جولای (تیر)، حداکثر چهار نفر از ریاضیدانان خوش‌آتیه و جوان جهان، مدال فیلدز (Fields Medal) را دریافت کردند. این مدال یکی از بالاترین افتخارات رشته ریاضی است و هر چهار سال یک بار اعطا می‌شود.
از زمان شروع اعطای جایزه فیلدز از سال ۱۹۳۶، فقط ۲ زن از جمله مریم میرزاخانی موفق به کسب این مدال شده‌اند. تعداد زنانی که در رشته ریاضی (رشته‌ای تقریباً مردانه به‌شمار می‌رود)، موفق به کسب دکتری می‌شوند، بیشتر شده است اما برترین جوایز این رشته همچنان به مردان تعلق می‌گیرد.
کاترین لئونارد (Kathryn Leonard)، ریاضیدان کالج اُکسیدنتال در لس‌آنجلس آمریکا، رییس انجمن زنان ریاضیدان (the Association for Women in Mathematics) است.
وی در این زمینه گفت: هنگامی که وقت انتخاب نهایی فرا می‌رسد، بیشتر زنان به اندازه کافی واجد شرایط تشخیص داده نمی‌شوند. برخی ریاضیدانان زن در مقایسه با همتایان مرد خود با دستاوردهای مساوی به رسمیت شناخته نمی‌شوند.
به عقیده رییس انجمن زنان ریاضیدان این مشکل برای زنان رنگین‌پوست چندین برابر بیشتر است.
اگرچه بسیاری از سازمان‌های علمی درباره قدم‌هایی که در راه برقراری برابری برداشته‌اند، سخن می‌گویند اما برخی ریاضیدانان به این موضوع تمایلی ندارند. گفته می‌شود جامعه ریاضی مشتاق شایسته‌سالاری است و از برچسب‌هایی همچون سهمیه‌بندی حذر می‌کند.
برخی پژوهشگران از جمله کسانی که در انتخاب برندگان جوایز رشته ریاضی دخیل هستند هم در این زمینه تاکید کردند که تمرکز زیادی روی جوایز بزرگ وجود دارد. آنها همچنین یادآور شدند که زنان در این رشته پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند.
دنیای مردانه
مدال فیلدز هر چهار سال یک‌بار در آستانه برگزاری کنگره بین‌المللی ریاضیدانان (the International Congress of Mathematicians) در پنجم جولای (۱۴ تیر) در هلسینکی فنلاند اعطا می‌شود. قرار بود کنگره امسال در سن‌پترزبورگ روسیه برگزار شود اما در واکنش به جنگ روسیه و اوکراین به صورت مجازی برگزار شد.
مرحوم مریم میرزاخانی، نخستین زنی است که برنده این مدال شد. وی همچنین اولین ایرانی برنده این جایزه بود. به جز مرحوم میرزاخانی، فقط یک زن دیگر به نام مارینا ویازوفسکا ریاضیدان اوکراینی موفق به کسب این مدال شده است.
در میان ۲۵ برنده جایزه آبل (Abel Prize) که به همین اندازه معتبر است و آکادمی علوم و ادبیات نروژ آن را اعطا می‌کند نیز فقط نام یک زن به چشم می‌خورد: کارِن کِسکولا آلِنبِک (Karen Keskulla Uhlenbeck) که در سال ۲۰۱۹ برنده این جایزه شد.
جایزه شاو (The Shaw Prize) در علوم ریاضی، جایزه دیگری است که ریاضیدانان آرزوی آن را دارند و تا به حال فقط به یک زن به نام کلر ووازین (Claire Voisin) در سال ۲۰۱۷ تعلق گرفت. هرگز هیچ‌زنی مفتخر به دریافت جوایز وُلف و کرافورد (The Wolf and Crafoord prizes) نشده است.
این موضوع درباره جایزه سه میلیون دلاری پیشرفت در ریاضیات که یوری میلنر (Yuri Milner)، میلیاردر روس آن را پایه‌گذاری کرده نیز صادق است.
نشانه‌های پیشرفت
با وجود گام‌های با سرعت پایین در کسب جوایز بزرگ، زنان ریاضیدان به شکل‌هایی دیگر به رسمیت شناخته می‌شوند. یکی از افتخارات بزرگ برای یک ریاضیدان دعوت شدن به عنوان سخنران در کنگره بین‌المللی ریاضیدانان است. امسال زنان حدود ۲۰ درصد سخنرانان این کنگره را تشکیل می‌دهند؛ در حالی که در گذشته، ۱۵ درصد از سخنرانان زن بودند.
یکی دیگر از مسایلی که زنان ریاضیدان را به پیشرفت در این زمینه امیدوار کرده است، نامگذاری یکی از جوایز به نام اُلگا لادیژنِسکایا (Olga Ladyzhenskaya) است که در سال ۱۹۵۸ موفق به کسب مدال فیلدز نشد.
اتفاق امیدوارکننده دیگر نیز این است که ۱۲ می (۲۲ اردیبهشت)، روز تولد مریم میرزاخانی، ریاضیدان زن ایرانی، به صورت غیررسمی به عنوان روز جهانی زنان در ریاضیات نامگذاری شده است.