به گزارش روز شنبه ایرنا، میخائیل میشوستین» نخست‌وزیر روسیه اخیرا اعلام کرد که روسیه باید در زمینه فناوری مستقل شود تا صنایع فناوری بالا در این کشور به منابع خارجی وابسته نباشد.
میشوستین با اشاره به اینکه موانع و محدودیت‌های ناشی از تحریم ها به شدت نظم موجود را تغییر داده، گفت که هیچ کشوری در جهان نمی‌تواند ضمانت تامین مهم‌ترین محصولات خارجی را کسب کند، این بدین معنی است که مسکو باید به زودی استقلال در حوزه را فناوری بدست آورد.
وی در نشست عمومی نمایشگاه «اینوپروم» که از دوشنبه ۴ ژوئیه (۱۳ تیر) در شهر یکاتنبورگ مرکز صنعتی روسیه آغاز شد، بیان کرد که برای تداوم صنعتی‌سازی روسیه و تسریع در توسعه صنایع با فناوری بالا، دولت باید اصول و رویکردهای جدیدی را مشخص کند.
نمایشگاه بین المللی تجارت صنعتی «اینوپروم» که تا ۷ ژوئیه (۱۶ تیر) ادامه داشت، با هدف گفتگو در مورد آینده سیاست صنعتی روسیه، ارتقای محصولات بومی و پنل‌های صادراتی در حوزه نوآوری برگزار شد.
پیشینه
ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه روز ۳۰ مارس (۱۰ فروردین) یک دستور اجرایی را امضا کرد که طبق آن باید اقداماتی در راستای تضمین استقلال فناوری و امنیت زیرساخت اطلاعاتی حیاتی در فدراسیون روسیه انجام شود.
بر اساس این دستور اجرایی، از روز ۳۱ مارس (۱۱ فروردین) خرید نرم‌افزار خارجی برای استفاده در سایت‌های زیرساخت اطلاعاتی مهم یا خرید سرویس‌هایی که برای چنین منظوری لازم است بدون تایید یک نهاد اجرایی فدرال غیرقانونی است.
همچنین دستور اجرایی پوتین از آغاز سال ۲۰۲۵ (۱۲ دی ۱۴۰۳) حق استفاده از نرم‌افزارهای خارجی در سایت‌های زیرساخت اطلاعاتی مهم را به مشتریان و نهادهای دولتی نمی‌دهد.
در آن زمان مقرر شد که دولت فدرال روسیه در مدت ۶ ماه (که بیش از ۳ ماه از آن گذشته) مجموعه اقداماتی را با هدف تضمین استفاده ترجیحی از محصولات رادیو- الکترونیک و تجهیزات تلکام در سایت‌های زیرساخت اطلاعاتی اجرا کند. به ویژه دولت روسیه اصلاحاتی را برای قانون مربوطه انجام خواهد داد که ایجاد انجمن تولید و پژوهش با هدف توسعه، تولید، پشتیبانی فنی و خدمات برای سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری قابل اطمینان، سازماندهی آموزش کارکنان و ایجاد سیستم کنترل و نظارت در این حوزه از آن جمله هستند.
دو هفته بعد نیز رییس جمهوری روسیه دستور تشکیل یک کمیسیون در شورای امنیت برای تضمین حاکمیت فناوری در توسعه زیرساخت اطلاعات را داد که مطابق با آن دیمیتری مدودف معاون شورای امنیت به عنوان رییس این کمیسیون منصوب گردید. این کمیسیون در راستای فرمان پوتین تدابیری را برای استقلال فناوری تأسیسات زیرساخت اطلاعاتی حیاتی، تجهیز این تاسیسات به محصولات رادیویی الکترونیکی بومی، تجهیزات فنی، سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری از جمله پشتیبانی اطلاعات تدوین خواهد کرد.
حضور سران وزارتخانه‌های مهم، بانک ملی، گارد ملی، سرویس اطلاعات خارجی، سرویس امنیت فدرال، روس‌اتم، روسکوسموس و چند نهاد دیگر در این کمیسیون نشان از اهمیت جایگاه آن و هدف تعیین شده برای روسیه دارد.
کمتر از یک ماه و نیم پس از صدور این دستور اجرایی، پوتین اعلام کرد که حاکمیت فناوری همواره بسیار مهم بوده اما این وظیفه هیچگاه تا این حد مهم و حساس نبوده است. رییس جمهوری روسیه روز ۱۱ مه (۲۱ اردیبهشت) در بازدید از مرکز آموزشی سیریوس به هیات مدیره «بنیاد موفقیت و استعداد» گفت:بیش از همه، مرکز سیریوس باید نقش ملموسی را در پیشرفت حاکمیت فناوری انجام دهد.
پوتین متعاقب این اظهارات خود همچنین ۲۰ مه (۳۰ اردیبهشت) در نشست شورای امنیت روسیه، به افزایش حملات سایبری به «زیر ساخت اطلاعاتی مهم» از جمله رسانه‌ها، موسسه‌های مالی و پورتال دولت اشاره کرد و این حملات را «کاملا هماهنگ» از جانب کشورهای مختلف دانست. پوتین تصریح کرد که روسیه باید به شدت خطرات مربوط به استفاده از برنامه‌ها، فناوری کامپیوتر و تجهیزات مخابراتی خارجی را کاهش دهد و بمنظور تقویت حاکمیت فناوری خود باید یک پایگاه قطعات الکترونیکی پیشرفته را در کوتاه‌ترین زمان ممکن ایجاد کند.
اهمیت موضوع
پس از پایان دوران جنگ سرد، فضایی برای اعتمادسازی بین روسیه و بلوک غرب به وجود آمده بود و این مساله تا همین اواخر و پیش از جنگ اوکراین با فراز و فرودهایی همراه بود. یک همکاری و وابستگی متقابل به نسبت مطمئن بین روسیه و اتحادیه اروپا شکل گرفت به نوعی که برخی از کارشناسان و تحلیلگران موکدا به وقوع پیوستن یک جنگ بین مسکو و اروپا را به علت شکل گرفتن زنجیره‌های تامین قوی رد می‌کردند.
اما با پیگیری سیاست‌های گسترش ناتو از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا ابتدا حادثه سال ۲۰۱۴ رقم خورد و اکنون نیز تهاجم روسیه به اوکراین در اوایل سال جاری میلادی گواه آن است که وابستگی متقابل آنچنان که تصور می‌شد سفت و سخت نیست.
حالا هر چه بیشتر از جنگ اوکراین و حضور روسیه در خاک همسایه غربی می‌گذرد، تحریم‌های آمریکای شمالی و اتحادیه اروپا علیه مسکو افزایش می‌یابد و روسیه به سمت همکاری‌ها یا مشتری‌های جایگزین حرکت می‌کند. از طرف دیگر هم روسیه به علت وابستگی زیرساخت اطلاعاتی‌اش به غرب در پی کسب استقلال در این زمینه برآمده و شاید دست یاری خود را به سمت کشورهای دوست همانند چین در این راستا دراز کند.
ارزیابی
صرف نظر از اینکه روسیه تا چه حد می‌تواند در زمینه حاکمیت فناوری موفق عمل کند، حرکت به سمت عدم وابستگی به غرب در جای خود یک اقدام جسورانه به نظر می‌رسد زیرا موفقیت آمیز نبودن تلاش مسکو شاید زیرساخت اطلاعاتی این کشور را آسیب پذیر نماید.
روسیه ابتدا وعده داده که خرید نرم‌افزارهای خارجی در سایت‌های زیرساخت‌های اطلاعات را فقط با نظارت دولت انجام دهد تا پس از گذشت چندین سال بتواند استقلال نسبی را کسب نماید. اما اگر این اتفاق رخ ندهد قطعا چشم انداز استقلال کامل در سال ۲۰۲۵ (یعنی عدم استفاده از نرم‌افزارهای خارجی به طور کلی) نیز دست نیافتنی خواهد شد.
مسکو با توجه به تحت فشار بودن تحریم‌های غرب به نظر بازه زمانی کمی را برای دستیابی به حاکمیت فناوری در نظر گرفته است اما پیش بینی می شود پس از جنگ اوکراین نزدیکی به پکن می‌تواند در این زمینه یاری رسان مسکو باشد.