چند سالی است رای گیری در شورای امنیت بر سر گذرگاههای مرزی سوریه موضوعی بحث برانگیز شده اما امسال سایه سنگین جنگ اوکراین را می‌توان بر رایزنی‌ها و رای‌گیری ها در شورای امنیت بخوبی حس کرد.
به گزارش خبرنگار ایرنا، قبل و بعد از نشست فوق العاده روز جمعه به وقت محلی شورای امنیت سازمان ملل برای رای گیری درباره پیش نویس قطعنامه های پیشنهادی در خصوص تمدید زمان باز بودن گذرگاه مرزی سوریه و ترکیه، نشست‌های غیرعلنی برگزار شد اما این نشست ها تاکنون به هیچ نتیجه‌ای منجر نشده است.
سازمان ملل متحد که روز جمعه به وقت محلی به مناسبت عید سعید قربان تعطیل بود، در پی پایان یافتن مهلت بازبودن گذرگاه مرزی سوریه و ترکیه در روز یکشنبه آینده (۱۰ جولای /۱۹ تیرماه) نشستی فوق العاده تشکیل داد اما هم قطعنامه پیشنهادی غربی‌ها وتو شد و هم روسیه.
در این نشست، ابتدا در پی ترور شینزو آبه نخست وزیر سابق ژاپن، اعضای شورای امنیت به احترام او یک دقیقه در حالی که ایستاده بودند، سکوت کردند. سپس پیش نویس قطعنامه پیشنهادی نروژ و ایرلند برای تمدید باز بودن گذرگاه مرزی ترکیه و سوریه به مدت یکسال دیگر با حمایت آمریکا، انگلیس و فرانسه ارائه شد که تصویب این پیش نویس نیاز به ۹ رای بدون وتوی اعضای دائم شورای امنیت داشت اما رای منفی روسیه موجب وتوی آن شد و چین نیز به آن رای ممتنع داد.
بلافاصله پیش نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه به رای گذاشته شد که کشورهای غربی نیز در مقابله با اقدام مسکو، به پیش نویس قطعنامه پیشنهادی کرملین که مدت زمان باز بودن گذرگاه مرزی سوریه و ترکیه را به مدت شش ماه ارائه کرده بود، رای ندادند و آن را وتو کردند.
آمریکا، انگلیس و فرانسه به پیش نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه رای منفی دادند، ۱۰ عضو غیردائم شورای امنیت نیز رای ممتنع و فقط خود روسیه و چین بودند که به آن رای مثبت دادند.
آمریکا و متحدانش تمدید ۶ ماهه را کافی ندانستند
آمریکا، انگلیس و فرانسه اعلام کردند که شش ماه برای برنامه ریزی و فعالیت مؤثر گروه های امدادی در سوریه کافی نیست.
جرالدین برن ناسون، سفیر ایرلند در سازمان ملل که از طرف ایرلند و نروژ صحبت می کرد، گفت: ما از این وتو دلسرد نشده ایم. این پایان راه نیست.
امارات پیشنهاد تمدید ۹ ماه را داد
لانا نسیبه سفیر و نماینده دائم امارات در سازمان ملل تمدید احتمالی ۹ ماهه عملیات امداد رسانی به سوریه را پیشنهاد کرد تا اطمینان حاصل شود که نیازهای میلیون ها سوری در طول زمستان تامین خواهد شد اما پس از وتوی دو قطعنامه یاد شده و برغم نشست های غیرعلنی هنوز طرفین به نتیجه ای دست نیافته اند و زمان نیز به سرعت رو به پایان است.
آمریکا: روز بسیار تاریک شورای امنیت
لیندا توماس گرینفیلد سفیر آمریکا در سازمان ملل پس از مخالفت روسیه با قطعنامه پیشنهادی ایرلند و نروژ گفت: این یک روز بسیار تاریک در شورای امنیت است. مردم به خاطر این رای و کشوری که بی شرمانه امروز از حق وتو استفاده کرد، جان خود را از دست خواهند داد.
سفیر آمریکا افزود: رای مخالف به این قطعنامه مانند حکم اعدام است. مرز باب الهوی موثرترین روشی است که ما می توانیم کمک حیاتی را به شمال غربی سوریه ارائه دهیم.
گرینفیلد قبل از رای گیری شورای امنیت گفت: مکانیسم کمک فرامرزی سازمان ملل شفافیت و ثبات بی نظیری را ارائه می دهد. این مکانیسم تضمین می کند که کمک هایی که به شمال غرب سوریه می رود به درستی بازرسی، بررسی و ردیابی شوند. این مکانیسم همچنین به سازمان‌های امدادی یک زمان ۱۲ ماهه را می‌دهد هر گونه تمدید کمتر از ۱۲ ماه این مکانیسم، زنجیره ارائه کمک را مختل می کند و در نتیجه کمک کمتری به تعداد زیادی از افراد نیازمند ارائه می شود.
روسیه: اظهارات آمریکا ریاکارانه است
دیمیتری پولیانسکی معاون نمایندگی روسیه در سازمان ملل اظهارات سفیر آمریکا در این نهاد بین المللی درباره وتوی قطعنامه غربی ها درباره گذرگاه مرزی سوریه از سوی مسکو را ریاکارانه خواند.
وی روز جمعه به وقت محلی در انتقاد از سخنان نماینده آمریکا گفت: اظهارات همکار آمریکایی من ریاکارانه بود. این اظهارات ممکن است این تصور را ایجاد کند که روسیه با تمدید ماموریت امدادی سازمان ملل در شورای امنیت مخالف است.
معاون نمایندگی روسیه افزود: با این حال پیش نویس قطعنامه پیشنهادی از سوی ما شامل تمام نکته هایی است که نماینده دائم آمریکا به آن اشاره کرده است.
وی خطاب به سفیر آمریکا گفت: اظهارات شما تجلی آشکار بدبینی سیاسی و تلاشی برای گمراه کردن افکار عمومی در جهان است.
نماینده روسیه در نشست شورای امنیت درباره رای منفی روسیه به قطعنامه پیشنهادی نروژ و ایرلند و وتوی آن گفت: متن پیشنهادی ای که به رای گذاشته شد در وهله اول منافع دمشق را نادیده می‌گیرد، هرچند دمشق باید ذینفع اصلی این قطعنامه باشد.
وی افزود: بر اساس برآوردهای ما، شورای امنیت و سازمان ملل متحد در سال گذشته به طور کلی قادر به انجام وظایفی که ما به اتفاق آرا روی آن توافق کرده بودیم، ناتوان بودند، و پیش‌نویس قطعنامه این واقعیت را نادیده می‌گیرد.
معاون نمایندگی روسیه در سازمان ملل تاکید کرد: منظور من ارائه کمک به شمال غرب سوریه از طریق مسیرهای داخلی، افزایش شفافیت و پاسخگویی در مورد فعالیت های پروژه های سازمان ملل در سوریه، افزایش حمایت اهداکنندگان از پروژه های بازیابی فوری است.
چین: به رایزنی ها ادامه دهیم/ طرفها انعطاف پذیری نشان دهند
ژانگ جون، سفیر چین در سازمان ملل در پی رای ممتنعش به قطعنامه نروژ و ایرلند درباره تمدید باز بودن گذرگاه مرزی سوریه و ترکیه با تاکید بر اینکه برای حل مساله بشردوستانه در سوریه، باید به حاکمیت و مالکیت سوریه احترام کامل گذاشت، خواستار تداوم مشورت ها و انعطاف پذیری طرفین در این موضوع شد.
سفیر و نماینده دائم چین در سازمان ملل متحد که به قعطنامه پیشنهادی ایرلند و نروژ رای ممتنع داد و با قطعنامه پیشنهادی روسیه موافقت کرد، در توضیح رای خود گفت: چین بارها تاکید کرده است که برای حل مساله بشردوستانه در سوریه، باید به حاکمیت این کشور و مالکیت دولت سوریه احترام کامل گذاشت و کمک‌های فرامرزی باید به کانال اصلی کمک‌های بشردوستانه در سوریه تبدیل شود.
وی تصریح کرد: وضعیت انسانی سوریه همچنان با چالش مواجه است. چین همواره از سازمان ملل و جامعه بین المللی در انجام کمک های بشردوستانه به مردم سوریه مطابق با اصول انسانیت، بی طرفی و انصاف حمایت می‌کند.
سفیر چین اظهار داشت: مکانیسم کمک های بشردوستانه فرامرزی یک سازوکار موقت بر اساس وضعیت ویژه در سوریه است. شورای امنیت باید اثربخشی و کاربردی بودن این مکانیسم را به موقع با توجه به پیشرفت های میدانی ارزیابی کند و تنظیمات مورد نیاز را انجام دهد.
ژانگ جون تاکید کرد: تحریم‌های یکجانبه توانایی دولت سوریه را برای جمع‌آوری منابع و انجام بازسازی که مهم‌ترین مانع برای بهبود وضعیت انسانی در سوریه بوده، به شدت تضعیف کرده است.
وی تاکید کرد: چین بار دیگر از کشورهای مربوطه می خواهد که فوری و به طور جامع تحریم های یکجانبه علیه سوریه را لغو کنند تا حداکثر تسهیلات برای فعالیت های بشردوستانه در سوریه فراهم شود.
سفیر چین ادامه داد: ما از همه طرفها می‌خواهیم که تسلیم نشوند، به مشورت ها و افزایش اعتماد متقابل ادامه داده و انعطاف‌پذیری بیشتری از خود نشان دهند تا راه‌حلی عملی در این زمینه پیدا کنند.
سوریه: سیاست اشتباه غربی‌ها، بحران انسانی را رقم زده است
بسام صباغ نماینده دائم سوریه در سازمان ملل متحد نیز که به نشست دعوت شده بود، در سخنانی کوتاه گفت که سیاست اشتباه برخی کشورهای غربی، بحران انسانی را در سوریه را رقم زده است.
صباغ اظهار کرد که این کشورها با ادعای تمایل خود برای حمایت از اقدامات بشردوستانه از سوری‌ها دست به گمراهی افکار عمومی و تزویر میزنند.
وی گفت که سوریه آمریکا، انگلیس و فرانسه را مسؤول کامل شکست اجرایی نشدن قطعنامه ۲۵۸۵ شورای امنیت می داند.
صباغ همچنین گفت که کشورش بسیار به دلیل رأی نیاوردن پیش نویس قطعنامه پیشنهادی و متعادل روسیه متأسف است و اصرار کشورهای غربی سه گانه برای وارونه جلوه دادن حقایق و ادامه سیاست زده کردن اقدام بشردوستانه و مانع تراشی در راه تلاش صادقانه برای کاهش درد و رنج شهروندان سوری را به شدت محکوم می‌کند.
وی در عین حال گفت که کشورش توجه ویژه‌ای به مسأله بشردوستانه دارد و تمام تلاش خود را برای رفع نیازهای بشردوستانه مردم سوریه و کاهش مشکلات و درد و رنج آنها به کار می‌بندد.
موارد اختلافی و راههای پیش رو
دیپلماتها به خبرنگار ایرنا گفتند هم بر سر مدت زمان باز بودن این گذرگاه مرزی و هم بر سر سایر مفاد پیش نویس قطعنامه پیشنهادی اختلاف نظرهایی میان غرب به رهبری آمریکا و نیز سوریه و روسیه است.
به گفته آنها، ارائه تضمین به دولت سوریه که این قطعنامه هم حاکمیت و تمامیت ارضی دمشق را حفظ کند و هم بطور متوازن اجرا شود، و نیز تضمین بر سر اینکه کمک ها به دست تروریست هایی چون جبهه النصره و تحریر الشام نرسد، از دیگر محورهای اختلافات است.
دیپلمات ها در پاسخ به این سوال خبرنگار ایرنا که در صورت به نتیجه نرسیدن رایزنی ها طی دو روز آینده، سرانجام قطعنامه ۲۵۸۵ شورای امنیت چه خواهد شد؟ گفتند که در صورت به نتیجه نرسیدن رایزنی‌ها و تلاش های دیپلماتیک برای دست یافتن به راه حل مورد قبول همه اعضای شورای امنیت برای تمدید زمان این قطعنامه، به احتمال بسیار زیاد غرب از طریق ترکیه به روند ارسال کمک‌های خود بدون داشتن مبنای حقوقی ادامه خواهد داد که در این صورت دست سوریه برای اقدام حقوقی و قانونی باز خواهد بود.
به گفته آنها، در صورت تمدید نشدن زمان باز بودن گذرگاه مرزی باب الهوی، سازمان ملل نیز نخواهد توانست کمک های امدادرسانی را به سوریه ارسال کند.
دیپلماتها می گویند از سوی دیگر با توجه به وتوی دو قطعنامه در روز جمعه، عبدالله شهید رئیس کنونی مجمع عمومی سازمان ملل ۱۰ روز زمان دارد تا موضوع این وتوها را در مجمع عمومی مطرح کند تا کشورهایی که از حق وتو استفاده کرده اند، دلایل توسل خود به وتو را در مجمع عمومی بیان کنند.
دیپلمات های در عین حال امیدوارند با تداوم رایزنی‌ها طی روزهای شنبه و یکشنبه طرفین بتوانند به راه حلی برای تمدید قطعنامه ۲۵۸۵ دست یابند.
وضعیت مردم سوریه به روایت دبیر کل سازمان ملل
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد ۳۱ خرداد ماه در نشست شورای امنیت درباره سوریه با بیان اینکه وضعیت انسانی در سوریه برای میلیون ها کودک، زن و مرد در سراسر این کشور همچنان وخیم است و ۹۰ درصد مردم سوریه زیر خط فقر زندگی می کنند، خواستار تمدید قطعنامه شورای امنیت شد.
دبیر کل سازمان ملل افزود: نیازها از زمان شروع جنگ در ۱۱ سال پیش به بالاترین حد خود رسیده است. و بزرگترین بحران پناهجویان در جهان همچنان بر منطقه و جهان تأثیر می گذارد و ۱۴.۶ میلیون نفر به کمک های بشردوستانه نیاز دارند و ۱۲ میلیون نفر در ناامنی غذایی به سر می‌برند.
گوترش تاکید کرد: زیرساخت‌ها در سوریه در حال فروپاشی است و در طول سال ها درگیری ویران شده است. فعالیت اقتصادی سوریه طی یک دهه درگیری، بحران‌های مالی منطقه‌ای، تحریم‌ها و همه‌گیری کرونا به نصف کاهش یافته است.
به گفته وی، بر اساس گزارش بانک جهانی، اقتصاد سوریه امسال کوچک تر خواهد شد و مردم سوریه در لبه پرتگاه زندگی می کنند و دیگر قادر به تحمل این وضعیت نیستند. همچنین نیازها در شمال غرب سوریه همچنان در حال افزایش است. ۲.۸ میلیون نفر، عمدتاً زنان و کودکان، آواره هستند و بسیاری در اردوگاه ها زندگی می کنند.
دبیر کل سازمان ملل با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد مردم سوریه در شمال غرب این کشور به کمک نیاز دارند، می گوید ما باید شجاعت و عزم را برای انجام کار لازم جهت دستیابی به یک راه حل سیاسی از طریق مذاکره انجام دهیم.
گوترش از همه اعضای شورای امنیت خواسته است هر چه در توان دارند انجام دهند تا طرفین را به شرکت در مذاکرات معنادار تشویق کنند.
ورود ۴۴ کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل به سوریه همزمان با جدال دیپلماتها در سازمان ملل
به گزارش ایرنا از خبرگزاری آناتولی ترکیه، همزمان سازمان ملل ۴۴ کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه را از گذرگاه "جیلوه گوزو" در استان "هطای" یا به تعبیر عربی (لواء اسکندرون)، جنوب ترکیه وارد گذرگاه باب الهوی در سوریه شده است.
بر اساس این گزارش، این کمک ها قرار است که میان نیازمندان شهر ادلب و حومه آن توزیع شود.
سازمان ملل متحد از سال ۲۰۱۴ تاکنون از گذرگاه "باب الهوی" استفاده می‌کند. از طریق این گذرگاه می توان کمک‌های بشردوستانه را به مناطقی در ادلب واقع در شمال غرب سوریه انتقال داد که خارج از کنترل دولت دمشق است.این گذرگاه موجب می شود که این کمک‌ها از مناطق تحت کنترل دولت سوریه عبور نکند.