به گزارش خبرنگار ایرنا، همزمان با رشد و توسعه اقتصادی، شهرهای ما نیز جهش قابل توجهی در همه عرصه ها از جمله ساخت و سازها، فضاهای سبز، مراکز تفریحی و ورزشی و حتی مبلمان شهری داشته اند و شهرداری ها که تا پیش از آن به صورت دولتی اداره می شدند، مدیریت و نظارت در این عرصه رفته رفته به مردم واگذار گردید.
همین مساله باعث شد تا در مدت زمانی اندک بسیاری از شهرهای کوچک با جمعیت اندک خود به مناطقی وسیع و با امکانات و تجهیزات قابل توجه مجهز شده تا جایی که با تقسیم بندی های صورت گرفته برای هر منطقه یک شهرداری نیز تاسیس شد.
قزوین با ۱۵ هزار و ۸۲۰ کیلومتر مربع وسعت، یک درصد از وسعت خاک میهن اسلامی را داشته و از استان های مهم و استراتژیکی به شمار رفته و سهم قابل ملاحظه ای را از تولید و اقتصاد کشور به خود اختصاص داده است.
به لحاظ کریدورهای ارتباطی و همچنین گردشگری، این شهر از سابقه بسیار کهنی برخوردار می باشد که تردد سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون خودرو از آن و میزبانی مناسبت های مختلف کشوری گواه این واقعیت است.
قزوین در حوزه تقسیمات کشوری دارای ۶ شهرستان، ۱۹ بخش، ۲۹ شهر و ۸۴۱ روستای دارای سکنه بوده و به لحاظ پل ارتباطی جنوب به شمال و شرق به غرب کشور، دارای ۱۳ شهرک صنعتی، ۶ ناحیه صنعتی و بیش از چهار هزار واحد تولیدی بزرگ و کوچک می باشد و بهره مندی از آموزشگاه های علمی، تخصصی و دانشگاهی ظرفیت و موقعیت خاص و ویژه ای را به این استان بخشیده است.
به همین منظور و برای آگاهی بیشتر از آخرین وضعیت مسایل و مشکلات شهرهای استان از جمله در حوزه های بازیافت و دفن زباله، حاشیه نشینی، ایجاد درآمدهای پایدار برای شهرداری ها و در نهایت هوشمندسازی، خبرگزاری جمهوری اسلامی استان قزوین مصاحبه ای را با محسن اسماعیلی، مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری قزوین ترتیب داده که متن آن به شرح ذیل است.
ایرنا. در ابتدا گزارشی از وضعیت کنونی شهرها و شهرداری های استان قزوین ارایه فرمایید.
در حال حاضر یک هزار و ۴۲۴ شهر در سطح کشور داریم و استان قزوین در این رابطه دارای ۲۸ شهر می باشد که شهر جدید مهرگان نیز اخیرا به تعداد شهرهای استان اضافه شده و درصد جمعیت شهری به روستایی آن نیز ۷۷ به ۲۳ درصد است.
یعنی به واقع ۷۷ درصد جمعیت استان قزوین ساکن در شهرها بوده که با ۱۵۴ عضو شورای اسلامی مدیریت می شوند و کارکنان شاغل در این تعداد از شهرداری ها نیز بالغ بر ۵ هزار نفر بوده که خدمت رسانی به شهروندان را برعهده دارند، به طور کلی شهرداری ها امروزه نماد و تجلی حضور و مشارکت مردم در اداره امور شهرها هستند که اگر به درستی به وظایف خود عمل کنند می توانند نقش بسزایی در افزایش نشاط اجتماعی مردم ایفا کنند.
در خصوص طرح های جامع تفصیلی نیز باید گفت که ۲۳ شهر استان دارای این طرح هستند و طرح جامع شهر سیردان واقع در بخش طارم سفلی نیز در دست تهیه بوده و شهر محمدیه نیز دارای طرح هادی می باشد و طرح جامع این ۲ شهر بایستی تهیه شود.
طرح هادی سه شهر دیگر یعنی عصمت آباد، زیاران و قشلاق که اخیرا از روستا به شهر تبدیل شده اند با اصلاحاتی به طرح هادی شهری تبدیل شده و براساس آن توسعه آنها ادامه پیدا می کند و تهیه طرح برای شهر جدید مهرگان نیز همزمان با طرح جامع محمدیه صورت خواهد گرفت.
ایرنا. یکی از چالش های جدی شهرداری ها، موضوع دفن بهداشتی زباله ها و مساله تفکیک آن از مبدا به مقصد است، در این رابطه شهرهای استان قزوین چه وضعیتی دارند؟
متاسفانه شهرهای کشور در سطح ملی و استانی با این مساله به نوعی خاص درگیر هستند و در واقع مشکل یاد شده به ساختارهای موجود بازمی گردد، یعنی هم در حوزه وزارت کشور، هم در بخش محیط زیست و جهاد کشاورزی، چرا که ساختارهای موجود ما متناسب با تولید زباله ها تجهیز نشده اند.
در استان قزوین نیز این مشکل وجود دارد اما در این زمینه اتفاق خوبی در گذشته رخ داده تا جایی که با مدیریت صورت گرفته امروزه زباله های ۲۲ شهر و ۲۲۰ روستا در سایت ۱۱۰ هکتاری محمدآباد دفن می شوند که به جرات می توان گفت که این اتفاق بزرگی، حتی در سطح کشور بوده است.
با توجه به اینکه همواره از زباله به طلای سیاه یا کثیف یاد شده متاسفانه تاکنون نتوانسته ایم از این ظرفیت استفاده بهینه ای را به عمل آوریم، به همین منظور یکی از راه های استفاده از این ظرفیت، موضوع تفکیک زباله از مبدا به مقصد است که به غیر از ۲ یا سه شهر استان آن هم با ظرفیت بسیار ناچیز، این مهم تاکنون در سح منطقه محقق نشده است.
یکی از مشکلات اساسی ما در این زمینه عدم استفاده از ظرفیت های بخش خصوص است چرا که ما می توانیم با مدیریت صحیح علاوه بر انجام عملیات تفکیک زباله از مبدا به مقصد، درآمدهای بسیار مناسبی را برای شهرداری و دهیاری های خود فراهم کنیم.
در سایت محمدآباد نیز خطوط پردازش و تفکیک زباله تر در مقطعی از زمان دچار اشکال شده بود اما اکنون شهرداری قزوین به این موضوع ورود پیدا کرده و عملیات پردازش را نیز آغاز کرده اما باید اذعان داشت که میزان دفن زباله های ما باید به حداقل برسد تا جایی که نرم جهانی دفن زباله در حال حاضر با انجام عملیات زباله سوزی و تهیه کمپوست به ۱۰ تا ۲۰ درصد رسیده و ما در این زمینه دچار چالش های جدی هستیم.
میزان دفن روزانه زباله در سایت محمدآباد هم اکنون ۶۰۰ تا ۷۰۰ تن است که غالب آن نیز دفن می شود و بایستی با برنامه ریزی ها این میزان را به ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش دهیم و با تهیه کود کمپوست نیز درآمدهای لازم را ایجاد کنیم.
مابقی شهرهای ما نیز با توجه به بعد مسافت آنها تا سایت محمدآباد، مثل معلم کلایه در الموت شرقی، آوج و آبگرم و سیردان زباله هایشان از سوی شهرداری به صورت محلی و با نظارت محیط زیست دفن می شوند.
ایرنا. در خصوص حاشیه نشینی شهرهای استان و معضلاتی ناشی از آن توضیحاتی دهید.
در کل وضعیت قزوین در این زمینه نسبت به سایر استان های کشور مطلوب تر می باشد تا جایی که مناطقی از شهرهای تاکستان و اقبالیه به نوعی درگیر این موضوع هستند اما اتفاق خوبی که در این استان افتاده و به نوعی نیز مدیریت شده این است که همزمان با تهیه طرح های جامع تفصیلی که برای شهرهای آن اتفاق افتاده موضوع حاشیه نشینی در درون محدوده های شهرها پیش بینی و مدیریت شده اند.
بدین صورت که این موضوع در قالب نواحی منفصل شهری، در محدوده های شهری و در برخی از روستاها که امکان حاشیه نشینی درآنها وجود داشته تبدیل به نواحی منفصل شهری شده و خوشبختانه مدیریت شهری و شهرداری های استان این مکان ها را در قالب طرح های توسعه و عمران مدیریت کرده اند.
ما منکر این چالش در استان نیستیم تا جایی که طی سال های گذشته اتفاقات خاصی در برخی شهرها مثل تاکستان افتاده و محدوده ۱۰۰ هکتاری را نیز درگیر خود کرد و چون طرح جامع آن تازه در حال بازنگری بود مشاور آن را در مطالعات خود دیده، اما این شهر درگیر این مساله شد.
در اقبالیه این اتفاق نیز صورت گرفت اما ما در قالب طرح جامع و در طرح تفصیلی که برای آن تهیه می شود خوشبختانه جلوی گسترش این مساله را گرفتیم.
ایرنا. در خصوص ایجاد درآمدهای پایدار و اتفاقاتی که در این حوزه برای شهرداری های استان بوقوع پیوسته توضیح دهید.
متاسفانه طی سال های گذشته شهرداری های استان در این زمینه حرکتی نداشته و در مقطعی نیز درآمدهای حوزه اقتصادی کشور و شهرداری ها متکی به درآمدهایی چون صدور پروانه و کمیسیون ماده ۱۰۰ بوده و تا ۷۰ درصد شهرداری های از این نوع درآمدهای ناپایدار کسب درآمد می کردند.
با توجه به چالش های ایجاد شده در سطح ملی و تحریم های ظالمانه ای که به کشور ما تحمیل شد در حال حاضر درآمد شهرداری ها به شدت کاهش پیدا کرده تا جایی که مقداری از درآمدهای خود را از طریق ارزش افزوده ای که به آنها اختصاص پیدا می کند کسب درآمد داشته و برخی هم از همان درآمدهای ناپایدار بهره می برند.
حرکت به سمت درآمدهای پایدار در حال حاضر برای شهرداری ها ضرورت و الزام آور است و ما نیز در حوزه دفتر امور شهرداری ها برنامه هایی را تدارک دیده ایم تا بتوانیم شهرداری ها را به سمت درآمدهای پایدار هدایت کنیم و اخیرا نیز ۲ همایش را در شهرهای معلم کلایه و قزوین برگزار کردیم و تاکیدات ویژه ای را به شهرداری ها کردیم و شیوه نامه هایی را که از سوی وزارتخانه در خصوص سرمایه گذاری هایی که شهرداری ها باید انجام دهند به ما ارسال شده را ابلاغ کردیم.
ما به شهرداری ها تاکید داشتیم تا بتوانند ظرفیت های درونی و محلی خود را که بعضا هم مغفول واقع شده اند را شناسایی کنند تا بتوانیم در قالب مناسب سازی، برندینگ، بومی سازی و گردشگری از آنها استفاده کنیم.
البته شهرداری ها شاید به تنهایی نتوانند اقدام به انجام چنین مسایلی کنند، به همین منظور حاکمیت نیز در سطح ملی و استانی بایستی در این راه پیشقدم باشد و برای حمایت نیز نیازمند پشتیبانی دستگاه های نظارتی هستیم.
ایرنا. در زمینه هوشمندسازی و انعقاد تفاهم نامه بین شهرداری ها و مراکز علمی و پژوهشی آیا اقداماتی صورت گرفته است؟
یکی از برنامه های جدی ما در حوزه معاونت عمرانی استانداری و دفتر امور شهرداری ها، رفتن به سمت دولت الکترونیک و بسترسازی های مناسب در جهت هوشمندسازی شهرداری ها است.
در گذشته اقدامات خوبی در این زمینه صورت گرفته و در حال حاضر نیز ۱۴ شهرداری استان در قالب دولت الکترونیک اقدامات خود را آغاز کرده اند و افق ما این است که با بسترسازی های صورت گرفته بتوانیم به سمت برون سپاری برویم و در این رابطه جلسات مختلفی را در بخش های مختلف از جمله دانش بنیان آغاز کرده ایم و این اقدامات در حال پیگیری است اما منتج به عقد تفاهم نامه نشده اند.