به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، سازمان جهاد دانشگاهی در طول سال های گذشته با تکیه بر دانش و توانمندی متخصصان و پژوهشگران خود و بر اساس نیازهای جامعه در طول سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اقدامات چشمگیر و بزرگی در بومی سازی و انتقال دانش فنی روز دنیا در حوزه های مختلف از جمله پزشکی، فنی مهندسی و علوم پایه، کشاورزی و علوم انسانی داشته است.
این سازمان بر اساس وظیفه ذاتی خود که همان ارتباط دانشگاه و صنعت است، با حمایت از حوزه پژوهش در دانشگاه ها و مراکز علمی و همچنین امضای قراردادهای علمی و پژوهشی با مراکز و سازمان های مختلف به منظور قطع وابستگی کشورمان طرح های تحقیقاتی بسیاری را برای استفاده در بخش های مختلف به صورت کاربردی در قالب فناوری پیاده سازی و به سرانجام رسانده است.
رهبر معظم انقلاب نیز در طول سال های گذشته همواره ضمن تشویق روحیه خودباوری ملی در بین جهادگران دانشگاهی از جمله در سال ۱۳۸۶ از این مجموعه به عنوان مولود مبارک انقلاب نام برده و فرموده اند: بنده به جهاد دانشگاهی اعتقاد راسخ دارم.
طراحی و ساخت دکل حفاری با محرک برقی با عمق ۲۰ هزار فوت و مجهز به سیستم تصفیه گِل و فوران گیر برای حفر چاه های نفت، طراحی سیستم برق و کنترل دکل های حفاری، طراحی دستگاه لوله مغزی سیار برای سرویس و تعمیرات و تکمیل چاه های نفت حفاری، طراحی بازوهای بارگیری نفت خام با طول بلندکننده ۶۵۰۰ متر به منظور انتقال ایمن و آسان نفت و فرآورده های نفتی یا معیانات گازی از ساحل به کشی و بالعکس، طراحی و ساخت مته های دندانه ای سه کاجی و همچنین مته PDC برای حفر چاه های نفتی و همچنین ساخت سامانه پیشگیری از تشکیل رسوب در کف مخازن نفتی و مواد موثره تعلیق شکن برای نمک زدایی از نفت از جمله محصولاتی است که سازمان جهاد دانشگاهی با حمایت و استفاده از دانش پژوهشگران در طول سال های گذشته برای استفاده در صنعت نفت کشور بومی سازی کرده است.
طراحی و ساخت سیستم رانش و سامانه کنترل و نظارت قطار مترو، الکتروموتورهای معکوس گرد، موتور گیربکس ۱۲ هزار دور خورشیدی، سیستم لایه نشانی تحت خلاء، محصول الکتروفیلتر و بگ فیلترها با راندمان بالای غبارگیری برای استفاده در کارخانجات تولید سیمان، صنایع فلزی و فولادی و صنایع پالایشگاهی، تولید سرامیک های نسوز، طراحی و ساخت صداگیر داخلی رگولاتورهای اکسیال با ویژگی مقاوم در برابر انفجار مورد استفاده در صنایع خودروسازی، نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع دفاعی، ساختمان سازی و صنایع برودتی، سامانه تست تجهیزات دوار با قابلیت تست ۵ هزار اسب بخار و سرعت ۳۷ هزار دور بر دقیقه که برای تست گیربکس، توربین و سایر تجهیزات دوار استفاده می شود و استحصال فلزات گروه PGM از کاتالیست های کهنه خودرو و بازیابی فلزات گرانبها از پسماندهای الکترونیکی تعدادی دیگر از محصولات این سازمان در بخش فنی مهندسی به شمار می روند.
سازمان شبه دولتی که به گفته دکتر روح الله دهقانی فیروزآبادی رییس جدید این مجموعه، ماموریت آن امروز و با توجه به تغییر و تحولات بسیاری از حوزه ها از جمله نظام علم و فناوری، بسیار سنگین و خطیر است و اگر جهاد دانشگاهی پس از گذشت ۴۰ سال ارزیابی و ارزشیابی و البته دچار تغییر و تحول نشود، از بین خواهد رفت.
سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در ادامه بازدید دکتر دهقانی فیروزآبادی از این سازمان و دیدار با علی نادری مدیرعامل ایرنا، در میزگردی وضعیت سازمان جهاد دانشگاهی را به عنوان یک نهاد مهم شبه دولتی و همچنین مهمترین مشکلات زیست بوم نوآوری و فناوری در کشور را واکاوی کرده است.
دهقانی فیروزآبادی عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در جلسه سوم خردادماه ۱۴۰۱ هیات امنای جهاد دانشگاهی، به عنوان گزینه ریاست سازمان جهاد دانشگاهی به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شد که عصر همان روز نیز به تصویب نهایی این شورا رسید.
تغییرات اساسی در سازمان جهاد دانشگاهی بزودی کلید خواهد خورد
رییس سازمان جهاد دانشگاهی با تاکید بر اینکه، این سازمان پس از گذشت حدود ۴۰ سال نیازمند ارزیابی و ارزشیابی جدید است، تصریح کرد: جهاد دانشگاهی برای ادامه حیات ظرف دو تا سه ماه آینده بر اساس یک سندتحول مورد تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی دچار تغییرات اساسی خواهد شد. ماموریت جهاد در چشم‌انداز گام دوم انقلاب اسلامی تشکیل نظام نوآوری با توجه به اقتصاد دولتی و شرایط ایدئولوژیک کشورمان است.
فیروزآبادی معتقد است: اگر جهاد دانشگاهی به عنوان یکی از ستون های نظام جمهوری اسلامی بخواهد در گام دوم انقلاب اسلامی و بر اساس رهنمودهای ۷۰ صفحه ای رهبر معظم انقلاب که در طول دهه های گذشته داشته اند، موفق عمل کند، نباید خود را مانند یک دانشگاه محدود به تولید چند فناوری کند که ممکن است بخش خصوصی نیز از توان ساخت آن برآید؛ مساله ای که در جهاد دانشگاهی اتفاق افتاده است و من موافق آن نیستم.
معاون سابق تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: جهاد دانشگاهی به عنوان یک بخش شبه دولتی که دارای پول و اعتبار است، نباید رقیب بخش خصوصی شود و بنده این را قبول ندارم. ماموریت جهاد در چشم انداز گام دوم انقلاب اسلامی این است که نظام نوآوری را با توجه به اقتصاد دولتی یا عمدتا دولتی و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی تشکیل دهد که البته ما برای این برنامه ریزی می کنیم که جایگاه و ماموریت جهاد در این نظام نوآوری کجاست.
مسوولیت جهاد سنگین است؛ اگر جهاد تغییر نکند، از بین خواهد رفت
رییس جهاد دانشگاهی در ادامه با تاکید بر اینکه، ماموریت جهاد دانشگاهی در حال حاضر بسیار سنگین است، گفت: واقعا اگر جهاد دانشگاهی دچار تغییر و تحول نشود، از بین خواهد رفت. بنده به صراحت اعلام می کنم که این موضوع برای جهاد دانشگاهی حیاتی است و جهاد باید خود را پس از گذشت ۴۰ سال ارزیابی و ارزشیابی کند. البته این ماموریت را هم داشته است اما جهاد، به مرور زمان دچار دگرگونی (دگر دیسی) شده است و باید به اصول خود برگردد.
برخی مجموعه‌های جهاد می‌مانند و مابقی به بخش خصوصی واگذار می‌شوند
رییس جهاد دانشگاهی همچنین تصریح کرد: یک سری مجموعه ها و بخش های وابسته به جهاد دانشگاهی که در ماموریت جهاد کاربردی هستند، خواهند ماند و مابقی به بخش خصوصی واگذار می شوند.
دهقانی فیروزآبادی در خصوص برنامه های جهاد در این خصوص توضیح داد: در این مدت یک ماهی که وارد این مرکز شده ام، با قسمت عمده ای از صاحبنظران جهاد دانشگاهی از نسل قدیم تا نسل جدید صحبت داشته ام و شاید بالغ بر ۳۰۰ ساعت صحبت مستقیم داشته ایم به غیر از آنچه که خلاصه برداری شده و مطالعه کرده ام.
وی با بیان اینکه، در حال ایجاد برنامه ریزی لازم برای تغییر و تحول در چشم انداز ماموریتی و ساختار جهاد دانشگاهی هستیم، افزود: ماموریت های جهاد دانشگاهی باید متناسب سازی شود. جهاد دانشگاهی اکنون سازمانی است که دانشگاه داری می کند، مرکز رشد دارد و بعضا پارک داری می کند و تولیدکننده است. این ماموریت های گسترده و پراکنده، مناسب ماهیت جهاد نیست.
این استاد دانشگاه گفت: در این راستا ظرف دو تا سه ماه آینده سند مهم تحول در جهاد دانشگاهی که ابتدا به نظر شورای نخبگانی، شورای عمومی و علمی جهاد خواهد رسید و در هیات امنا بررسی خواهد شد، به شورای عالی انقلاب فرهنگی تقدیم خواهد کرد که پس از تصویب اجرایی می شود.
وی گفت: خوشبختانه تغییر و تحول در جهاد دانشگاهی تنها نظر بنده نیست و تمام ارکان جهاد دانشگاهی در حال حاضر به این باور رسیده اند که جهاد نیازمند یک نوشکوفایی است.
ساختار مدیریتی جهاد دانشگاهی از عمودی به افقی تبدیل می‌شود
رییس جهاد دانشگاهی در ادامه با بیان اینکه، یکی از برنامه های قطعی در سند تحول جهاد دانشگاهی تغییر ساختار مدیریتی است، افزود: ساختار جهاد از یک ساختار مدیریتی عمیق و مرتفع تبدیل به یک ساختار کاملا فلت و افقی خواهد شد.
دهقانی فیروزآبادی با بیان اینکه، صاحب اثران جهاد دانشگاهی در حال حاضر برای ایفای نقش های موثرتر به بلوغ کافی رسیده اند، ادامه داد: ما در این سند تحول توسعه و واگذاری اختیارات را خواهیم داشت.
جهاد دانشگاهی؛ الگوی مناسب تبدیل فناوری به نوآوری
رییس جهاد دانشگاهی می گوید: آن چیزی که به دنبال آن هستیم و آن فرمولی که می توانست تشکیل دهنده نظام نوآوری باشد و در حقیقت فناوری را به نوآوری تبدل کند، جهاد دانشگاهی است چراکه جهاد دانشگاهی یک نهاد دولتی نیست بلکه یک نهاد عمومی غیردولتی است.
دهقانی فیروزآبادی افزود: ۴۲ سال پیش در ایران و در آغاز جنگ تحمیلی در کنار دانشگاه ها، هویتی به نام جهاد دانشگاهی تشکیل شد که وظیفه آن ایجاد ارتباط دانشگاه و بخش صنعت تعریف شده بود و این درحالی است که اقتصاد ایران دولتی و نه سرمایه گذاری است و اقتصاد کشور ایدئولوژیک است و آزاد نیست لذا اسم آن نیز نه پارک دانشگاهی بلکه جهاد دانشگاهی شد و شروع به کار کرد.
وی گفت: جهاد دانشگاهی اعتبار دولتی را دارد و حتی دولت و بخش خصوصی می توانند به جهاد دانشگاهی اعتماد کنند چراکه از یک قاعده و یک امنیت خاصی برخوردار است.
جهاد دانشگاهی باید ماموریت‌های بزرگ کشور را عهده‌دار شود
معاون سابق تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه با تاکید براینکه، سازمان جهاد دانشگاهی در واقع باید ماموریت های بزرگ ملی را عهده دار شود، افزود: به عنوان مثال به شرکت ایران خودرو به عنوان یک خودروساز اعلام کند که شما تا ۱۰ سال دیگر هم درگیر مسائل روز و گذشته خودت هستید و اصلا وقت و انرژی پرداختن به نوآوری خودرو را ندارید.
دهقانی فیروزآبادی گفت: لذا دولت به دلیل اینکه جهاد دانشگاهی یک نهاد وابسته به دولت اما مستقل است، باید ماموریت طراحی و تولید نوآوری یک خودروی برقی را در اندازه جمهوری اسلامی و در اندازه لیاقت مردم، به جهاد دانشگاهی بسپارد و به جهاد اعلام کند که وظیفه ات این است که ۲۰ تا ۳۰ درصد را خودتان سرمایه گذاری کنید و ۸۰ درصد مابقی را از سرمایه گذاری و ایجاد کار برای دانش بنیان هایی که بیرون هستند، تعریف کنید.
وی در توضیح بیشتری افزود: در حال حاضر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با ارائه انواع و اقسام تسهیلات و برنامه ریزی پول و امکانات برای افزایش و توسعه شرکت های دانش بنیان هزینه می کند که به آن تکنولوژی پوش گفته می شود، جهاد دانشگاهی نیز می تواند انتهای زنجیره ارزش ایستاده و به عنوان بازار یا مارکت، پول را از این تکنولوژی ها بیرون آورد. به طوری که معاونت علمی از یک طرف فناوران را حرکت داده و هدایت می کند و جهاد نیز می تواند از طرف دیگر به نیاز دستگاه ها و مراکز مختلف مثل وزارت نفت متصل شود چراکه جهاد دانشگاهی تقریبا در بحث طراحی و تولید دکل های نفتی دارای تجربیات ارزشمند است و در کشور رقیبت ندارد.
وی گفت: در این بخش بسیاری از شرکت های فناور و دانش بنیان با سرمایه ۵۰ یا ۲۰ میلیارد تومانی که در حال ساخت و طراحی وسائلی همچون موتور و پمپ هستند، نمی توانند برای ساخت یک دکل ۱۰ میلیون دلاری هزینه کنند و آن را بسازند اما جهاد دانشگاهی می تواند سفارش ۴۰ دکل را عهده دار شود مثلا با ضمانت ۱۰۰ میلیون دلاری و ارائه ضمانت های لازم برای ساخت ۱۰ دکل نفتی اقدامات لازم را انجام دهد و در این بین نیز جهاد برای هزار شرکت دانش بنیان ۲۰ میلیارد یا ۱۰۰ میلیاردی کار تعریف می کند.
دهقانی فیروزآبادی افزود: از طرفی ما زبان و ادبیات دانش بنیان ها را بهتر می فهیم، فرض کنیم همین فردا وزارت نفت قصد همکاری با شرکت های دانش بنیان حوزه نفت را داشته باشد و با این شرکت ها که از ادبیات پیشرفته ای برخورداند مذاکره کند، خوب نمی تواند، چراکه ممکن است در بین آنها برخی شرکت های غیرواقعی (فیک) هم وجود داشته باشد که تشخیص آن برای وزارت نفت سخت خواهد بود و نهادی مثل جهاد دانشگاهی که کاملا فناور و صنعتی است و دارای تجارب زیادی است این کار را می تواند به راحتی انجام دهد.
از رییس‌جمهور درخواست کردم به جهاد ماموریت ملی بدهند
رییس جهاد دانشگاهی در ادامه با تاکید بر دولتی بودن اقتصاد جهاد دانشگاهی گفت: جهاد می تواند برخی از ماموریت های ملی را عهده دار شود و بنده به رییس جمهور نیز اعلام کرده ام که به جهاد ماموریت ملی بدهند. به عنوان مثال جهاد در حال حاضر در بحث کنترل پایش سرطان دارای تجارب ارزنده ای است و اقدامات بزرگی انجام داده است.
وی با بیان اینکه، نرخ رشد سرطان های خاص در کشور خیلی بالاست و آمار هم همین را می گوید، افزود: احتمالا بر همین اساس در چهار سال آینده باید چندین هزار میلیارد تومان صرف نظام درمانی سرطان کنیم. حال آنکه ما اعلام کرده ایم که به جهاد دانشگاهی ماموریت دهید که مثلا چهار سال وظیفه دارید با هماهنگی تمام دانشگاه ها و دانش بنیان ها و تمام نهادها این نرخ را نصف کنید و از محل صرفه جویی ارزی که در طول چهار سال آینده در بخش درمان ایجاد می شود، به جهاد منفعت برسانند.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف افزود: البته منابع اجرای این طرح را خود جهاد دانشگاهی تامین می کند، چراکه جهاد به عنوان یک بخش شبه دولتی می تواند برای دریافت تسهیلات کلان با بانک های دولتی تعامل کند اما شرکت خصوصی ۵۰ میلیارد تومانی توان تعامل برای دریافت وام هزار میلیارد تومانی را ندارد چراکه اقتصاد دولتی است.
گفت و گو از: یوسف درویشی و ناهید شفیعی