بررسی میدانی خبرنگار ایرنا نشان می دهد که برنج جدید طارم محلی در شالیکوبی های منطقه مرکزی مازندران بویژه فریدونکنار ، آمل و محمودآباد پس از گذشت پنج روز از برداشت شالی به دلیل نرسیدن به توافق بر سر قیمت بین تولید کنندگان و تاجران ، روانه انبار می شود ؛ وضعیتی که ممکن است سبب ایجاد التهاب در بازار شود .
در حال حاضر شالیکاران هر کیلو برنج کیفی را ۱۰۰ هزار تومان قیمت گذاری می کنند ، ولی خریداران که عمدتا تجار و شالیکوبی داران هستند روی قیمت ۸۵ هزار تومان با قید خرید نقدی اصرار دارند. همین اختلاف قیمت ۱۵ هزار تومانی باعث شده است تا خرید و فروش برنج نوبرانه به بن بست برسد.
بررسی تاریخی بازار برنج مازندران هم نشان می‌دهد که تا پیش از این عمدتا قیمت گذاری توسط تاجران و شالیکوبی داران انجام می شد و کشاورزان نیز قیمت پیشنهادی را دستکم برای نوبرانه می پذیرفتند تا در مراحل بعدی با رصد بازار بتوانند اعمال نظر کنند ، ولی امسال خود کشاورزان در یک سوی قیمت گذاری محصول تولیدی خودشان قرار گرفته اند.
کارشناسان اقتصادی علت ورود بی سابقه برنجکاران به قیمت گذاری را وضعیت بازار این محصول در سال گذشته و افزایش سه تا چهار برابری نرخ ها پس از کشف قیمت ۳۰ تا ۳۳ هزار تومانی می دانند؛ کشف قیمتی که باعث شده بود تا برخی از کشاورزان دچار خسران شوند چرا که بخش زیادی از محصولشان را به همین قیمت فروختند ولی مدتی بعد شاهد افزایش تدریجی قیمت به حدود ۱۰۰ هزار تومان بودند .
برداشت امید
صعودی شدن قیمت برنج های داخلی و خارجی طی یک سال گذشته سبب شد تا شالیکاران در سال زراعی جاری یعنی از نیمه دوم اسنفند سال گذشته به امید فروش مناسب محصولشان وارد شالیزارها شوند. افزایش قیمت برنج از مرداد ماه پارسال کلید خورد و طی پنج مرحله کشاورزان را دچار شوک کرد، چرا که برای بیشتر کشاورزان افزایش قیمت برنج سال گذشته آورده ای نداشت. بیشتر شالیکاران مازندران سال گذشته محصولشان را با همان قیمت کشف شده حداکثر ۳۳ تا ۳۵ هزار تومان فروختند ، در حالی که در اواخر شهریور پارسال برنج در یک حرکت جهشی ۴۵ هزار تومان قیمت خورد و تا پایان سال به دلایل مختلف از جمله نوسانات قیمت ارز ، کم شدن مقدار عرضه ، افزایش قیمت دیگر محصولات اساسی بخصوص مرغ ، گوشت و روغن به ۱۰۰ هزار تومان رسید. قیمت برنج های کیفی تولید داخل در ماه های فروردین و اردیبهشت و تا نیمه اول خرداد سال جاری نیز در هر کیلو گرم در بازار خرده فروشی به حدود ۱۳۰ هزار تومان نیز رسید.
از آن جایی که هر ساله در آستانه ورود برنج جدید ، قیمت برنج های قدیم به دلایل مختلف از جمله احتمال داشتن شپشک و این که نگهداری آن با خطر قرار گرفتن این آفت سخت است، قیمت آن ۱۰ تا ۱۵درصد کاهش می یابد که این مقوله نیز رخ داد، یعنی برنج کیفی سال قبل تا دو هفته پیش در شالیکوبی های مازندران ۹۰ تا ۹۵هزار تومان از سوی تاجر عرضه می شد.
یکی از صاحبان شالیکوبی واقع در روستای ولیکرودپشت فریدونکنار که به بازار برنج مازندران اشراف دارد ، گفت که روزانه یک تا ۲ تن شالی در شالیکوبی های این منطقه تبدیل به برنج سفید می شود ولی کشاورزان حاضر به فروش محصولشان با قیمت پیشنهادی خریداران عمده نیستند.
مرتضی علیزاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : این که کشاورز برای محصولش قیمت تعیین کند و حاضر به فروش محصولش حتی با توجه به این که قیمتی به مراتب بیشتر از تیر ماه سال قبل پیدا کرده ،نشود ، بی سابقه است.
وی توضیح داد: اکنون برنج کیفی طارم هاشمی و محلی با پنج درصد شکستگی ( خرده برنج) تا ۸۵ هزار تومان در هر کیلو گرم نقدی مشتری دارد ، اما کشاورز قیمت ۱۰۰ هزار تومان را مطرح می کند و حاضر نیست پایین تر از این قیمت محصولش را عرضه کند و انبار می کند.
علیزاده با ذکر این نکته که معمولا بخشی از محصول کشاورزان برای فروش به دوستان و آشنایان است و در همان روز های نخست پس از تبدیل به این افراد عرضه و از شالیکوبی ها خارج می شود ، گفت : به نظر می رسد کشاورزان حتی به این مشتریان دائمی و نزدیکان خودشان نیز جواب مثبت نداده و آنان را در انتظار تعیین قیمت بازار نگه داشته اند.
توافق احتمالی روی میانگین
این تاجر آشنا به بازار برنج مازندران اظهار داشت : به هر حال بیشتر شالیکاران به خاطر این که هزینه زیادی را امسال در تولید متقبل شدند و مهم تر این که با افزایش بی رویه دیگر اقلام مورد نیازشان مواجه شده اند ، مطمئنا این موارد آنان را واردار به تعیین قیمت محصولشان کرده است ، اما ذکر این نکته نیز مهم است که همواره شمار زیادی از شایلکاران نیاز به نقدینگی دارند و در چنین شرایطی اختلاف قیمت را با خریداران کنار خواهند آمد و خرید و فروش بزود ی انجام می شود.
وی تصریح کرد : از طرف دیگر از آن جایی که برداشت شلتوک به صورت مکانیز و با رطوبت بالا انجام می شود ، کشاورزان مجبورند همه شلتوک به دست آمده را پس از خشک شدن در شالیکوبی ها تبدیل به برنج سفید کنند و در این صورت اگر کشاورز محصولش را نفروشد انبار شالیکوبی ها کفاف نمی دهد و در این صورت کشاورز باید برنجش را به انبار خانه اش منتقل کند که هم هزینه بر است و هم نگهداری آن در فصل گرم سال بسیار سخت می شود.
علیزاده قیمت ۸۵ تا ۹۰ هزار تومان برنج کیفی تولید داخل امسال را مناسب توصیف کرد و بیان داشت: برنج های کیفی طارم محلی و هاشمی مازندران همواره مشتری خاص خودش را دارد و با توجه به این که امسال محدودیت های شرایط کرونایی در فعالیت های رستوران ها ، تالارها ، برگزای مراسم عروسی و عزداری ها را نداریم، به طور یقین تقاضا برای خرید برنج داخلی و خارجی بیشتر از سال قبل خواهد بود.
نخستین برداشت مکانیزه برنج کشور در فصل کشت جاری نیز ۶روز قبل با حضور معاون وزیر جهاد کشاورزی و جمعی از مسوولان استانی و محلی در فریدونکنار آغاز شد.
ر اساس آمار رسمی جهاد کشاورزی مازندران امسال ۲۱۵ هزار هکتار از شالیزارهای استان زیر کشت اول برنج رفت که در ۱۴۷ هزار و ۶۵۸ هکتار ارقام محلی و ۶۷ هزار و ۳۴۲ هکتار هم ارقام پرمحصول کشت شد.
برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است. مازندران با تولید بیش از یک میلیون تن برنج سفید ، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور را تامین می کند.
مازندران دارای حدود یکهزار و ۲۰۰ واحد شالیکوبی دارد که علاوه بر تبدیل شالی به برنج سفید ، به عنوان محل خرید و فروش برنج به صورت عمده نیز شناخته می شوند.