به گزارش ایرنا خراسان جنوبی از دیرباز به عنوان استانی فرهنگی و آموزشی معروف بوده به‌طوری که دومین مدرسه نوین بعد از دارالفنون، در شهر بیرجند با عنوان مدرسه شوکتیه فعالیت داشت بنابراین بدیهی است که جبران ضعف زیرساختی در حوزه آموزش به عنوان یک دغدغه و در اولویت برنامه‌های استان باشد.
در سال‌های گذشته با ورود خیرین مدرسه‌ساز و برگزاری چندین جشنواره بخش قابل توجهی از مدارس غیرایمن در استان مقاوم‌سازی شد، مدارس کپری و خشت و گلی جمع‌آوری و طی سه سال گذشته با اقدام جهادی تمامی مدارس کانکسی بالای ۱۰ دانش‌آموز نیز غیرفعال شد.
فراوانی فعالیت مدارس کانکسی زیر ۱۰ دانش آموز در استان به ۵۰ مدرسه می‌رسد هرچند همین تعداد هم باید با هماهنگی‌های صورت گرفته در تجمیع مدارس و دانش‌آموزان در مدارس شبانه‌روزی مرتفع شود.
تجمیع دانش‌آموزان مناطق محروم و مرزی باید همراه با تضمین سرویس ایاب و ذهاب باشد که در سال‌های گذشته آموزش و پرورش برای این موضوع نیز برنامه‌ریزی‌هایی را صورت داده که باید تقویت شود.
در عین حال که برای حذف مدارس غیراستاندارد و نوسازی مدارس اقدام شده، کمبود فضای آموزشی به‌ویژه در مرکز استان همچنان از چالش‌های جدی آموزش و پرورش استان است.
خراسان جنوبی بدون مدارس کپری و خشت و گلی
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان جنوبی گفت: با همت خیرین و اختصاص اعتبارات دولتی، اکنون در ۱۲ منطقه آموزشی استان هیچ گونه مدارس کپری و خشت و گلی وجود ندارد.
محمود چاوشان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: مدارس کانکسی بالای ۱۰ دانش‌آموز به‌ویژه در مناطق عشایری با کمک خیرین مدرسه‌ساز در سال ۱۴۰۰ حذف شد که تعداد آن به بیش از ۵۰ مدرسه می‌رسید.
وی بیان کرد: حذف مدارس کانکسی زیر ۱۰ دانش‌آموز که روند رو به رشد جمعیتی دارند در دستور کار قرار گرفته و امیدواریم به‌زودی محقق شود.
مدیرکل نوسازی مدارس خراسان جنوبی اظهار داشت: برخی مدارس با حضور ۲ دانش‌آموز که پیش‌بینی رشد جمعیتی را هم ندارد، در صورت ساخت در آینده نزدیک بلااستفاده می‌شود که برای این دانش‌آموزان تصمیم بر تجمیع در یک مدرسه گرفته شده است.
وی گفت: در حال حاضر بیشترین نیاز به فضای آموزشی جدید در مناطق سایت‌های مساکن مهر و شهرک‌های اقماری شهرستان بیرجند است که در برخی مناطق تراکم جمعیت دانش‌آموزی به کمتر از ۲ متر مربع می‌رسد.
چاوشان افزود: میانگین تراکم در استان ۶.۶۰ متر مربع به ازای هر دانش‌آموز می‌رسد که این آمار در کشور ۵.۲۲ به ازای هر دانش‌آموز است.
وی تصریح کرد: اکنون ۱۸۶ پروژه با ۴۴۶ کلاس درس در دست اجراست که ۹۸ درصد این پروژه‌ها با مشارکت خیرین مدرسه‌ساز تکمیل و بهره‌برداری خواهد شد.
مدیرکل نوسازی مدارس خراسان جنوبی گفت: برای تکمیل این پروژه‌ها بالغ بر ۲۸۵ میلیارد تومان اعتبار لازم است که نگاه ویژه دولت و خیرین را می‌طلبد.
وی درباره مدارس کانکسی زیر ۱۰ نفر گفت: طبق بررسی‌های صورت گرفته حدود ۵۰ مدرسه کانکسی در استان وجود دارد که بیشترین فراوانی مربوط به شهرستان نهبندان است.
پراکندگی جمعیت، مهمترین مشکل در توزیع امکانات
سرپرست فرمانداری نهبندان هم گفت: این شهرستان ۲۶ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و پراکندگی جمعیت مهمترین مشکل در توزیع زیرساخت‌های آموزشی و سایر امکانات است.
ابوالفضل ایروانی اظهار داشت: جمعیت پراکنده باعث شده که در برخی مناطق دانش‌آموزان محدود باشند و برای تامین عدالت آموزشی راهی جز استقرار مدارس کانکسی نداشته باشیم.
وی گفت: پیشنهاداتی به اداره کل نوسازی مدارس داده شده که برای مناطق عشایری که فاصله کوتاهی با هم دارند با ساخت مدارس ۲ کلاسه و تجمیع دانش‌آموزان بخشی از مشکل را مرتفع کنیم.
سرپرست فرمانداری نهبندان اظهار داشت: طبق قولی که مسوولان نوسازی مدارس دادند تا پایان سال جاری تمامی مدارس کانکسی حذف و نسبت به تجمیع مدارس مناطق عشایری اقدام خواهد شد.
وی افزود: بخشی از نگرانی در این شهرستان مرزی مربوط به مدارس غیرمقاوم است که ایمنی لازم را ندارند.
ایروانی اذعان داشت: براساس طرح آمایش آموزش و پرورش بسیاری از مدارس نیازمند مقاوم سازی می‌توانند در این طرح قرار گیرند و این نگرانی‌ها رفع شود.
وی با بیان اینکه کمبود کلاس درس در برخی مناطق شهری و روستایی این شهرستان محسوس است گفت: مدارس باید به سمت هوشمندسازی بروند که با کمک خیرین و نگاه ویژه دولت به مناطق محروم می‌توان بسیاری از دغدغه‌های آموزشی را حل کرد.
روستا مرکزی و حذف کامل مدارس کانکسی
اما معاون پژوهش، برنامه‌ریزی و نیروی انسانی اداره کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی، روستا مرکزی را یکی از مهمترین راهکارهای جمع‌آوری مدارس کانکسی در مناطق مرزی و عشایری عنوان کرد.
سکینه طیبی افزود: در این طرح دانش‌آموزان چند روستا در یک روستا تحصیل می‌کنند و آموزش و پرورش خدمات آموزشی، خوابگاهی، لوازم تحریر و ایاب و ذهاب رایگان را در اختیار آنان قرار می‌دهد.
وی گفت: سازمان نوسازی مدارس هم با اطمینان خاطر بیشتری اقدام به ساخت مدارس می‌کند و دانش‌آموزان مناطق روستایی، عشایری و مرزی می‌توانند در راستای عدالت آموزشی از خدمات مناسبی برخوردار شوند.
معاون پژوهش، برنامه‌ریزی و نیروی انسانی اداره کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی اظهار داشت: هرچند ممکن است این طرح آسیب‌هایی را به دلیل دوری دانش‌آموزان از خانواده‌ها در پی داشته باشد اما با همکاری خانواده‌ها آموزش به بهترین شکل ممکن انجام خواهد شد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر هیچ مدرسه خشت و گلی و کپری در استان فعال نداریم اما مدارس کانکسی زیر ۱۰ دانش‌آموز در چهار شهرستان مرزی زیرکوه، سربیشه، درمیان و نهبندان فعال هستند که بیشترین مشکل مربوط به شهرستان نهبندان است.
طیبی گفت: یکی از مهمترین مشکلات در این مناطق نگهداشت نیروی انسانی است که متاسفانه در سال‌های گذشته برخی امتیازات نظیر حق مناطق محروم و پاداش کوچ رو حذف شده و امیدواریم وزارت آموزش و پرورش با احیای این گونه امتیازات کمک شایانی به تامین عدالت آموزشی در مناطق محروم بکند.
وی در ادامه با توجه به کم‌برخورداری خراسان جنوبی از دولت، مسوولان و خیرین مدرسه‌ساز خواست این استان را با نگاه ویژه مورد توجه قرار دهند تا طبق پیش‌بینی صورت گرفته تا پایان سال ۱۴۰۲ هیچ گونه مدرسه کانکسی فعال در استان نداشته باشیم.
به غیر از مباحث مربوط به مدارس کپری، خشت و گلی و کانکسی مهمترین مشکل آموزشی در خراسان جنوبی به‌ویژه مرکز استان کمبود کلاس درس است که باعث شده تعداد قابل توجهی از مدارس به‌صورت دونوبت فعالیت کنند.