به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، دکتر سید امیرحسین گرکانی رییس پژوهشکده سوانح طبیعی امروز دوشنبه در رویداد فناوری‌های نوین در حوزه زلزله و مدیریت بحران پس از آن با توجه به تغییر اقلیم و گسترش شهرنشینی گفت: نه فقط کشور ما بلکه همه کشورهای در حال توسعه درگیر اینگونه حوادث و بحران ها هستند و آمارها نیز نشان می دهد که این امر در حال توسعه است.
مشکل کشور در برخورد با بحران‌ها نبود درک صحیح از خطر است
وی بیان کرد: بعد از زلزله ژاپن که همراه با سیل و مخاطرات ناشی از نیروگاه هسته‌ای بود، دیگر نگاه تک مخاطره ای در بین کشورها وجود ندارد بلکه نگاه چند بعدی به این مخاطرات می شود. در این نگاه جدید، رویکرد، مدیریت بحران نیست بلکه مدیریت خطر است، با این هدف که ایمنی را ارتقا دهیم، از دارایی‌ها و محیط زیست حفاظت کنیم و تاب آوری را افزایش دهیم.
گرکانی ادامه داد: مشکل ما در برخورد با مخاطرات، اسناد، آیین نامه و برنامه نیست؛ چرا که در این زمینه بیش از ۷۰۰ هزار صفحه درباره استانداردهای مراکز حساس همچون بیمارستان‌ها داریم مشکل ما نبود درک صحیح از خطر چه در مردم و چه در مسوولان است که نیاز به سرمایه گذاری و ارتقای فرهنگ در این زمینه داریم.
رییس پژوهشکده سوانح طبیعی با اشاره به فاجعه فروریختن ساختمان متروپل بیان کرد: باور من این است که ریزش متروپل یک حادثه و افزایش بارهای ثقلی نبوده بلکه به دلیل فروریختن اخلاق مهندسی است. در واقع صداقت در جامعه مهندسی ما کمرنگ شده است.
گرکانی بر ضرورت حضور مردم به عنوان ناظر در پروژه‌های عمرانی، یادآور شد: ما در حوزه دانش‌بنیان‌ها نیاز به ارائه فناوری‌های پیشرفته و بسیار پیچیده نداریم بلکه نیازمند به ارائه راهکارهای مدیریت و قراردادن ارکان مدیریت در جای ثابت خود هستیم.
وی ادامه داد: در رویداد علمی که در ژاپن در این زمینه برگزار شد، ۱۰ حوزه دانشی در برخورد با سوانح طبیعی عرضه شدند که از جمله آن تاب آوری، معیشت، کشاورزی، رسیدگی به آسیب دیدگان و رسیدگی به ناتوانان جسمی و ذهنی در زمان مخاطرات طبیعی است، اینها حوزه‌هایی است که کمتر شرکت‌های دانش بنیان به آن وارد شده‌اند.
رییس پژوهشکده سوانح طبیعی گفت: بر اساس اعلام سازمان ملل در صورتی که در حوزه تاب آوری یک دلار سرمایه گذاری شود، معادل ۱۰ دلار جلوی زیان‌های ناشی از مخاطرات گرفته می‌شود و در صورتی که در زمینه مدیریت خطر یک دلار سرمایه گذاری شود، به میزان ۱۵ دلار از وارد شدن خسارات جلوگیری شده است.
وی گفت: بزرگترین مساله در مدیریت خطر در کشور، عدم یکپارچگی در مدیریت بحران است. با توجه به تغییر اقلیم و گسترش شهرنشینی، نه فقط کشور ما بلکه همه کشورهای در حال توسعه درگیر آن هستند و آمارها نشان می دهد که این امر در حال افزایش است. مشکل کشور در برخورد با بحران، نبود درک صحیح از خطر است.
جداسازها یکی از راهکارهای نوین پیشگیری از تخریب سازه ها در زلزله است
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف گفت: استفاده از جداسازها یکی از راهکارهای نوین پیشگیری از تخریب سازه ها در زلزله است. در زمینه فناوری‌های نوین لرزه‌ای در حوزه ساخت و ساز دو دیدگاه شامل افزایش مقاومت و شکل پذیری اعضای سازه‌ای برای مقابله با زلزله‌های شدید و نیز پیشگیری از انتقال انرژی زلزله به سازه‌ها به نحوی که عملکرد آنها بدون وقفه در جریان باشد، مطرح است.
وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر رویکرد دوم یعنی روش‌های پیشگیرانه مورد توجه بیشتر قرار گرفته است، افزود: استفاده از جداسازها یکی از راهکارهای پیشگیری از تخریب سازه ها است. شتاب زلزله‌ای در حدود ۲۵ سانتی‌متر بر مجذور ثانیه در طبقات است که در طبقات بالاتر چهار برابر می شود و استفاده از فناوری جداسازها می‌تواند از انتقال انرژی به سازه جلوگیری کند.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف یادآور شد: جداسازهای لرزه‌ای نه تنها از شتاب زلزله می کاهد بلکه جابه‌جایی سازه در زمان زلزله را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
بخشی با بیان اینکه در دانشگاه شریف از سال ۸۳ تحقیقات در این زمینه را آغاز کردیم، خاطرنشان کرد: حاصل این تحقیقات دستیابی به فناوری ساخت جداسازهای لرزه‌ای بوده است.
سرمایه‌گذاران در ساخت‌وساز باید به دنبال دانش باشند نه امضای مهندسان ساختمانی
حمزه شکیب رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور نیز در این رویداد گفت: نحوه ساخت و ساز در کشور به دو دوره قبل از سال ۱۳۷۰ و بعد از سال ۱۳۷۰ تقسیم بندی می‌شود.
وی بیان کرد: بعد از سال ۱۳۷۰ یعنی بعد از زلزله رودبار و منجیل تحولاتی در حوزه ساخت و ساز ایجاد و شرایطی فراهم شد که وضعیت ساخت و سازها بهبود یافت ولی با توجه به رشد ساخت سازه‌های عمومی، این میزان بهبود کافی نیست و نیاز به تغییر رویکردها داریم.
شکیب با طرح این سوال که چرا ساختمان متروپل فروریخت، اظهار کرد: فروریختن این سازه صرفا به دلیل فشارهای ثقلی بوده و این وضعیت موجب شد تا ساختمان سازی ما به ۵۰ سال قبل بازگردد. ریزش ساختمان پلاسکو نیز به دلیل عدم آشنایی کشور با روش‌های نگهداری ساختمان های قدیمی بود. در این زمینه‌ها باید به دنبال تغییر رویکردها باشیم و در کنار آن حتما به مسایل اقتصادی و زیست محیطی و سایر مسایل توجه کنیم.
شکیب ادامه داد: سازمان نظام مهندسی ۵۵۰ هزار عضو دارد و ما آماده ایم با صندوق نوآوری و شکوفایی همکاری کنیم که ساخت و سازها علمی شوند. البته در ساخت و سازها نباید به دنبال تکنولوژی های پیچیده باشیم، بلکه مقررات ساختمانی نیز باید تغییر کند، قانون نظام مهندسی ۲۵ سال پیش وضع شده است؛ بنابراین باید رویکردها در این خصوص تغییر کند و باید ارتباط با دانش بنیان ها وجود داشته باشد تا شکوفایی ایجا شود.
رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان یادآور شد: ایران کشوری با لرزه‌خیزی بالا است، با توجه به رشد جمعیت دیگر قادر به افزایش شهرها نیستیم ضمن آنکه بر اساس قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان تکلیف شده است که این سازمان موجبات رشد و اعتلای مهندسی را فراهم کند، اقدامی که تاکنون کمتر به آن توجه شده است.
وی به برنامه‌های این سازمان در زمینه ارتقای دانش مهندسی در حوزه ساختمان اشاره کرد و گفت: برقراری ارتباط با اعضای مبتکر، ایجاد ارتباط بین اعضای مخترع و نوآور با شرکت‌های دانش بنیان، حمایت و تشویق از ایده‌های نوآور و تبدیل ایده‌ها به فناوری از جمله برنامه های ما به شمار می‌رود.
شکیب با اشاره به برنامه کشور برای ساخت چهار میلیون مسکن، اظهار داشت: اجرای این طرح بهترین فرصت است که به کیفیت و کمیت سازه‌ها توجه و بر تغییر رویکردها تمرکز شود. مسکن مهر بزرگترین طرح به لحاظ کمی در دنیا بود ولی به لحاظ کیفی مشکلات زیادی دارد و امیدوارم به عنوان بازوی سازمان شهرسازی بتوانیم در ارتقای کیفیت در کنار کمیت کمک کنیم. کیفیت زمانی محقق می شود که از تکنیک های جدید استفاده شود و از این فرصت ها استفاده کرد.