در این ایام که دشمنان خدا از رونق محافل سوگواری اباعبدالله الحسین (ع) خشمگین و از برگزاری دگرباره مراسم اربعین نگران و خائف‌اند، بر ما لازم است که به دو موضوع اهتمام ورزیم:
یک) آسیب‌شناسی سوگواری‌ها:
دو) آشنایی با شبهات عاشورایی و پاسخ‌های آن.
در آسیب‌شناسی، یک نکته مهم، تغییر ذائقه و سلیقه عزاداران به شنیدن مصیبت‌های «ناشنیده» است. به یاد دارم که در اوایل طلبگی در جلسات مرحوم آیت‌الله احمدی میانجی، ایشان با استفاده از عبارات حزن‌انگیز مقتل، روضه می‌خواندند و معمولاً روضه‌های ایشان تغییری نمی‌کرد اما هر بار از مخاطبان به شدت اشک می‌گرفت. در واقع، نفس گرم و اخلاص، باعث می‌شد تا روضه‌ها همیشه تازگی داشته باشد و گاه صرفاً با شنیدن یک مصراع کوتاه و یا حتی شنیدن نام حسین(ع) اشک‌ها جاری شود. دیگر اینکه پیش‌ترها، روضه «مکشوف» نمی‌خواندند؛ یعنی جزئیات وحشی‌گری‌ها و دریدن‌ها و بریدن‌ها را نمی‌گفتند اما اکنون متأسفانه ذائقه عزاداران این‌گونه نیست؛ هم باید روضه‌ها جدید باشد و هم مکشوف(!).
متأسفانه ذاکران و واعظان منطبق با تغییر ذائقه عزاداران، هر ساله مطالبی را با عناوین «زبان حال»، «برداشت» و...، به فهرست ذکر مصیبت‌ها می‌افزایند. درست است که مخاطبان فی‌الحال، همراهی می‌کنند و می‌گریند اما پس از خروج از مجلس، برایشان سؤال پیش می‌آید که این روضه‌ها از کجا هر سال نو و دگرگون می‌شود!؟ مشکل مضاعف آن جاست که گاه برخی روضه‌ها ناهمخوان‌اند و با تأمل و گاه مطالعه و پرس و جوی مخاطب، اعتماد او به روضه‌ها بلکه به اصل ماجرای عاشورا از دست می‌رود!
حال از زاویه دیگر به مسأله بنگریم: مُشتی آدم بی‌دین و معاند با انواع سخنان به ظاهر علمی، در فضای بی در و پیکر مجازی، انبوهی از شبهات را سرازیر می‌کنند و یک سخن بی‌نهایت خطرناکشان این است: «حادثه عاشورا اسطوره است»؛ یعنی نهایتاً اگر حادثه‌ای هم وجود داشته، در طول زمان شاخ و برگ یافته و بزرگ شده است(!). آن وقت، این وسط متأسفانه اضافه کردن هر ساله روضه‌ها و ذکر مصیبت‌ها و زبان حال‌ها، عملاً دارد خوراک و بهانه برای همین سخن به شدت خطرناک و ویرانگر فراهم می‌کند.
به راستی، برای حادثه عاشورا خطری بزرگ‌تر از این هست که گفته شود، «اسطوره» (داستان) است!؟ در حالی که این حادثه، با جزئیات فراوان در معتبرترین منابع تاریخی ثبت و ضبط شده و بی‌تردید از «تاریخی‌ترین» حوادث روزگار است.
نکته آخر اینکه پاسداشت نهضت امام حسین (ع) یک وجهش این است که ما باید: «از ذائقه عزاداری‌هایمان مراقبت کنیم...» و نیز باید، همچون پیش‌ترها: در مجالس، مسـولانه حاضر شویم و از نقل مطالب و ذکر مصیبت‌های بی‌پایه و سست، بازخواست کنیم.
*دانشیار گروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)