گروه اجتماعی ایرنا: یکسال از سپردن سکان اداره کشور به دولت سیزدهم می‌گذرد، دولتی که به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و با شعار «دولت مردمی، ایران قوی» کار خود را آغاز کرد و به اذعان بسیاری از کارشناسان و ناظران، در تاریخ دولت‌های پس از انقلاب، هیچ دولتی به‌اندازه دولت سیزدهم و آیت‌الله رئیسی میراث‌دار مشکلات، ضعف‌ها و کاستی‌های برجای‌مانده از دولت پیش از خود نبوده.
وضعیت بد شاخص‌های کلان اقتصادی، کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و بسیاری دیگر از چالش‌ها که ماحصل سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات نادرست سال‌های پیش از ۱۴۰۰ بود شرایطی را رقم زد که به گفته آیت‌الله رئیسی در اولین حضور وی در جلسه هیات دولت که با وزرای دولت قبل برگزار شد، نخستین چالش پرداخت حقوق مردادماه بود!
با اینحال گرچه چالش‌ها بسیار زیاد بوده و هست، اما با همت مسئولان دولت سیزدهم اعم از رئیس جمهور، وزرا و سایر ارکان دستگاه اجرایی، طی یکسال گذشته علاوه بر رفع بسیاری از چالشهای گذشته و تلاش برای ریل‌گذاری صحیح برای حرکت به سوی شرایط بهتر، اقدامات ارزشمندی نیز در حوزه‌های مختلف عملکردی صورت گرفته است که به نظر می‌رسد با گذشت یک سال از استقرار دولت اکنون نوبت به بازخوانی آن رسیده است.
در این گزارش به مهمترین اهداف، دستاوردها و برنامه‌های مهم و اجرایی سازمان انتقال خون در دولت سیزدهم خواهیم پرداخت.
دستاوردهای دولت مردمی از جمله خدمات بهداشتی و درمانی و توزیع عادلانه سلامت در اقصی نقاط کشور، یکی از بزرگترین و چشمگیرترین دستاورد دولت در یک سال خدمت محسوب می شود.
به رغم تمام محدودیت ها و شرایط تحریم و شیوع کرونا که بار مضاعفی را بر سیستم بهداشت و درمان کشور تحمیل کرد، اما مسوولان کارکنان حوزه سلامت توانستنددر این آزمون بزرگ موفق عمل کنند و سربلند باشند.
در حوزه سلامت، سازمان انتقال خون و مباحث مربوط به تامین خون و فرآورده های خونی در شرایط عادی و بحرانی و همچنین برای افرادی مانند تالاسمی ها که استمرار زندگی شان وابسته به خون است، تامین داروهای مشتق از پلاسما برای نیازمندانی مانند هموفیلی ها موجب شده است که این سازمان از سازمان استراتژیک در بحث سلامت باشد.
در بیش از دو سال نیمی که از شیوع کرونا در جهان می گذرد تقریبا دربیشتر نقاط دنیا و حتی کشورهای پیشرفته با کاهش ذخایر خون و همین طور کاهش سطح اهداکنندگان خون، حتی تا ۳۰درصد را شاهد بودیم، اما در ایران این کاهش فقط در حد هشت درصد بود و در تمام طول دوران کرونا صددرصدخون مورد نیاز کشور با بهره گیری از شبکه ملی خون رسان و همت والای اهدای کنندگان و تلاش کارکنان انتقال خون تامین شد که خود می تواند یک دستاورد بزرگ در حوزه سلامت باشد.
طبق اساسنامه جامع و مصوب سازمان انتقال خون ایران، این سازمان تنها متولی تامین خون و فرآورده های خون سالم و کافی مورد نیاز بیمارستان ها و مراکز درمانی کشور است، سازمان انتقال خون در این راستا به افزایش کمی و کیفی خون و فرآورده های آن پرداخته است که مقادیر شاخص های آن بیانگر نیل به تحقق این هدف هستند.
دولت سیزدهم در مدت فعالیت خود نگاه استثنایی به مقوله سلامت دارد، در این دیدگاه شرایط برای توجه ویژه به افزایش شاخص اهدا، چرخه انتقال خون بیمارستانی، مدیریت خون بیمار و اقتصاد انتقال خون فراهم شده و امید است این نهال با مدیریت و دور اندیشی و مساعدت های لازم به ثمر بنشیند.
رشد ۷ درصدی میزان اهدای خون و حمایت از تولید داخل
سخنگوی سازمان انتقال خون در تشریح عملکرد سازمان انتقال خون ایران در دولت سیزدهم با تاکید بر رشد هفت درصدی شاخص اهدای خون در این دولت، گفت: تقویت و ساماندهی شبکه ملی خون رسانی کشور با هدف تامین صد درصد توزیع به درخواست در همه مراکز استان ها از دستاوردهای مهم این سازمان طی دولت سیزدهم است.
تقویت و ساماندهی شبکه ملی خون رسانی کشور با هدف تامین صد درصد توزیع به درخواست در همه مراکز استان ها از دستاوردهای مهم این سازمان طی دولت سیزدهم است.
عباس صداقت افزود: حفظ و تداوم تأمین ۱۰۰ درصد خون مورد نیاز کشور از طریق اهداکنندگان داوطلب بدون چشمداشت مادی و ارتقای کمی و کیفی آزمایش های غربالگری از دیگر دستاوردهای این دوره است.
حمایت از تولید داخل با حفظ استانداردها
سخنگوی سازمان انتقال خون با اشاره به تدوین برنامه استراتژیک سازمان در دولت سیزدهم گفت: بسترسازی نصب برچسب اصالت محصوالت خون و فرآورده های خون و اتصال به سامانه TTAC(سامانه پشتیبانی سازمان غذا و دارو) و تفاهم نامه تدوین استانداردهای ملی کیفیت محصول برای کیسه های تولید داخل و استفاده از کیسه های خونگیری تولید داخل از سیاست های این سازمان برای حمایت از تولید داخل با استاندارد بالا است.
وی تاکید کرد: تامین کیسه خون اطفال، تولید همزمان پلاکت و پلاسما ( Concurrent ) و همکاری در تهیه و تدوین مستندات و ارتقای تضمین کیفیت برای احداث و راه اندازی "انبار دپوی ملی پدافندی اقلام استراتژیک اردکان" از دیگر اقدامات طی این دوره است.
صداقت از حفظ و نگهداری و ارتقای مستمر سیستم مدیریت کیفیت ۹۰۰۱، ۲۰۱۵ :ISO خبر داد و با تاکید بر مشکلات ارزی و تحریم ها گفت: تامین اقلام استراتژیک با وجود محدودیت های ارزی و چالش های تبادلات بین‌المللی کالاهای استراتژیک ناشی از تحریم بدون وقفه طی این مدت انجام شد.
تلاش برای تداوم و گسترش تنوع تولید محصوالت زیست فنآوری شامل محلول های چک سل و آنتی سرم و همکاری نزدیک با سازمان انرژی اتمی برای اعتباربخشی دستگاه پرتودهی خون گوشه‌ای دیگر از دستاوردهای فنی این سازمان است.
ارتقای اتوماسیون و بانک های اطلاعاتی
وی خاطر نشان کرد: ارتقای اتوماسیون بخش های فنی و بانک های اطلاعاتی درسازمان انتقال خون برگی از کارنامه مثبت این مقطع زمانی به شمار می رود.
سخنگوی سازمان انتقال خون از طراحی و راه اندازی کار ابزار ارتباط متقابل اهداکنندگان با سازمان به نام قطره خبر داد و گفت: طی دولت سیزدهم سازمان انتقال خون ایران موفق به ایجاد بانک اطلاعاتی فنوتیپ اهداکنندگان خون و ثبت اطلاعات در نرم افزار اتوماسیون فنی سازمان شد، نرم افزار جامع انتقال خون، ارتقای کاربردی یافت و ارتقای کمی و کیفی تعیین گروه خون به روش اتوماسیون نیز در همین مقطع زمانی صورت پذیرفت.
سازمان انتقال خون و بانک سلول های بنیادی
صداقت با اشاره به اهمیت سلول های بنیادی و نقش سازمان انتقال خون در تامین و تهیه آن گفت: پردازش و ذخیره سازی ۱۰۰ درصد از نمونه های خون محیطی جداسازی شده ارجاعی به بانک خون بند ناف و جمع آوری موفق ۲۶۱ واحد و پردازش و ذخیره سازی ۵۶ واحد خون بند ناف از جمله فعالیت های سازمان در این زمینه است.
وی تصریح کرد: همچنین طی دولت سیزدهم جذب چهار هزارو ۲۸ نمونه سلول بنیادی در مرکز پذیره نویسی سلول های بنیادی سپاس صورت گرفته و تعیین HLA برای ۵ هزار و ۹۰۷ مورد نیز انجام شده است.
پالایش قراردادی پلاسما
صداقت گفت : تولید داروهای مشتق از پلاسما با منبع پلاسمای ایرانی دستاوردی است که با وجود تمام چالش های پیش رو تداوم یافت.
وی با اشاره به دوران سخت تحریم برای تبادلات بین المللی تصریح کرد: همکاری تنگاتنگ با شرکت های پالایشگر برای تأمین پلاسمای مورد نیاز برای تولید داروهای مشتق از پلاسما با وجود محدودیت های منابع مالی ومشکل تبادلات بانکی ناشی از تحریم های ظالمانه طی این دوران تداوم یافت و با برنامه ریزی و اقدام برای انعقاد قرارداد جدید با شرکت پالایشگر داخلی برای ساخت داروهای مشتق از پلاسما این فرایند توسعه پیدا کرد.
صداقت با اشاره به برخی از چالش های حقوقی و بودجه ای گفت: انجام مکاتبات و اقدامات فشرده منجر به اصلاحیه سازمان برنامه و بودجه در بحث بودجه سازمان انتقال خون شد و همچنین طی این دوره با پیگیری مجدانه و مستمر پرونده حقوقی پالایشگاه، شرکت پالایش و پژوهش در مراحل پایانی اجرای فرآیند فسخ قرارداد واگذاری توسط سازمان خصوصی سازی است.
خدمات نوین انتقال خون در خدمت بیماران تالاسمی
مدیر عامل سازمان انتقال خون ایران با بیان اینکه بیماران تالاسمی، از جمله نیازمندان دائمی فراورده‌های خونی هستند که سازمان انتقال خون پیوسته کیفیت خدمت رسانی به آنان را افزایش می دهد؛ از ارائه خدمات نوین سازمان انتقال خون به آنان سخن گفت.
مصطفی جمالی با اشاره به اینکه یک چهارم خون اهدایی کشور برای بیماران تالاسمی استفاده می شود گفت: در حال حاضر در کشور ۲۳ هزار مبتلا به بیماری تالاسمی داریم که حدود چهار هزار نفر از این تعداد بطور دائمی خون استفاده می کنند و باقی افراد جامعه از مصرف کنندگان مقطعی خون هستند.
وی اضافه کرد: برای تامین سلامتی این بیماران سالانه ۵۰۰ هزار واحد خون تهیه و توزیع می شود که اغلب از خون کم لوکوسیت و فیلتر شده یا اشعه دیده است تا عوارض ناشی از تزریق خون مکرر در این بیماران به حداقل برسد.
جمالی با بیان اینکه در گذشته که این امکانات کمتر بوده است یک بیمار تالاسمی به ندرت به سن بلوغ می‌رسید و خیلی از افراد در آن سنین از دنیا می‌رفتند، اظهار داشت: در حال حاضر شاهد ازدواج و فرزند آوری این بیماران نیز هستیم و خدمات انتقال خون به افزایش کیفیت زندگی این عزیزان کمک کرده است.
مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران با اشاره به تامین خون نادر خصوصا kell منفی برای مبتلایان به تالاسمی، گفت: خوشبختانه با استمرار اهدای خون توسط هموطنان ایثارگر و شریف مان، بیماران نیازمند به خون بخصوص عزیزان تالاسمی نگرانی بابت تأمین خون در کشور ندارند.
برگزاری کارگاه «سازماندهی و مدیریت سیستم های ملی انتقال خون» با حضور مدیران انتقال خون ۱۱کشور
کارگاه «سازماندهی و مدیریت سیستم های ملی انتقال خون» توسط سازمان انتقال خون ایران و با حضور نمایندگان انتقال خون یازده کشور جهان برگزار شد.
در این کارگاه بین المللی اصول، اهداف، عوامل کلیدی و چالشهای یک سیستم ملی انتقال خون شناسایی و استراتژی های عملی جهت تقویت سیستم ملی انتقال خون مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت.
در این کارگاه که توسط سازمان انتقال خن ایران، موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون به عنوان مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت در زمینه آموزش و پژوهش سلامت خون برگزار شد، بیش از ۴۰ ازکارشناسان و مدیران انتقال خون از ۱۱ کشور جهان مشارکت داشتند که ۱۶ سخنران از ایران، سازمان جهانی بهداشت، آلمان، هلند و هند به بررسی آخرین یافته ها و تجربیات در زمینه های مختلف سیستم متمرکز و ملی انتقال خون پرداختند.
توسعه شرکت های دانش بنیان توسط موسسه آموزشی پژوهشی طب انتقال خون
مدیر عامل سازمان انتقال خون تاکید کرد: توسعه شرکت های دانش بنیان در دستور کار موسسه آموزشی پژوهشی طب انتقال خون قرار دارد.
جمالی، موسسه آموزشی پژوهشی طب انتقال خون را رکن آموزشی پژوهشی سازمان انتقال خون دانست و گفت: طبق رهنمودهای رهبر معظم در اهمیت تولید دانش بنیان، هدایت پژوهش های آماری موسسه به تحقیقات کاربردی و آینده نگر، همچنین برنامه ریزی برای توسعه شرکت های دانش بنیان فعالیت های موسسه در دستور کار است.
وی ارتقای فعالیت های آزمایشگاه مرجع سازمان انتقال خون و کامل کردن سیکل تشخیصی درمانی با کمک متخصصان و اعضای هیأت علمی موسسه آموزش عالی طب انتقال خون از دیگر رویکرد های سازمان انقال خون دراین زمینه است برشمرد.
همکاری های مشترک سازمان انتقال خون با انجمن آسیایی طب انتقال خون
در جلسه ای آنلاین نمایندگان سازمان انتقال خون ایران، موسسه عالی آموزشی پژوهشی طب انتقال خون و رئیس انجمن آسیایی طب انتقال خون، در خصوص فعالیت های مشترک سال آینده مورد بحث و گفت و گو قرار گرفت.
ایران جزء فعالترین اعضای این انجمن است و همکاری های مشترک خوب و متعددی با این انجمن دارد که از جمله آخرین آنها، برگزاری وبینار تجارب ایران در رسیدن به اهدای صددرصدی داوطلبانه بوده است که در دی ماه سال گذشته برگزار شد و با استقبال چشمگیر اعضای انجمن مواجه شد.
از جمله برنامه های در دست اجرا با این انجمن برگزاری وبینار تجارب و چالش های ایران در زمینه برنامه ملی خون های نادر است که قرار است در آبان ماه امسال برگزار شود و همچنین در کارگاه متمرکز سازی و مدیریت مراکز انتقال خون که قرار است در تیرماه امسال برای کشورهای منطقه به عنوان فعالیت مرکز همکار برگزار شد، چهار سهمیه برای شرکت کننده ها از کشورهای عضو انجمن آسیایی نیز در نظر گرفته شدبود.
بررسی همکاری های مشترک سازمان انتقال خون با سازمان جهانی بهداشت
نمایندگان سازمان انتقال خون ایران، موسسه عالی آموزشی پژوهشی طب انتقال خون و نماینده سازمان جهانی بهداشت، چگونگی اجرای فعالیت های مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت در طول چهار سال آینده بررسی شد.
این برنامه ها شامل کارگاه متمرکز سازی و مدیریت مراکز انتقال خون، کارگاه پالایش و استفاده بهینه از پلاسما و دو پروژه پژوهشی در مورد مدیریت اهداکنندگان خون و بررسی سلامت و کفایت خون در منطقه مدیترانه شرقی است.
کارگاه متمرکز سازی و مدیریت مراکز انتقال خون به عنوان اولین فعالیت مرکز همکار در تیرماه ۱۴۰۱ به صورت آنلاین به مدت چهار روز و هر روز ۲ ساعت برای کشورهای عضو دفتر مدیترانه ای شرقی برگزار شود.
موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و سازمان انتقال خون ایران در زمینه آموزش و پژوهش سلامت خون از سپتامبر ۲۰۲۱ تا سپتامبر ۲۰۲۵ برای بار سوم به عنوان مرکز همکارسازمان جهانی بهداشت برگزیده شدند.
موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و سازمان انتقال خون ایران در زمینه آموزش و پژوهش سلامت خون از سپتامبر ۲۰۲۱ تا سپتامبر ۲۰۲۵ برای بار سوم به عنوان مرکز همکارسازمان جهانی بهداشت برگزیده شدند.
جذب حدود ۷ هزار داوطلب اهدای سلول بنیادی در مرکز
در مرکز پذیره نویسی اهدا کنندگان سلول های بنیادی غیر خویشاوند سازمان انتقال خون (سپاس)، در سال ۱۴۰۰ تعداد ۶ هزار و ۸۸۷ داوطلب جذب و پذیرش شد.
همچنین بیش از ۱۰ هزار مورد آزمایش سازگاری بافتی برای نمونه های موجود در مرکز سپاس انجام شد که ۱۶۳ مورد از آزمایش ها به مرحله دوم رسید که ۳۶ مورد از نمونه ها با خون بیمار سازگار بود و به مرحله سوم رسید.
طی این سال برای ۲۳۸ بیمار، فرایند گزینش ۴۳۲ اهدا کننده مناسب انجام شد وتعداد ۵ مورد پیوند سلول بنیادی از اهدا کنندگان مرکز سپاس به بیماران صورت گرفت که دو تن از آنان کودک، یک نفر نوجوان، یک نفر جوان و یک نفر بزرگسال بودند.