گروه جامعه ایرنا - یکسال از سپردن سکان اداره کشور به دولت سیزدهم می‌گذرد، دولتی که به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و با شعار «دولت مردمی، ایران قوی» کار خود را آغاز کرد و به اذعان بسیاری از کارشناسان و ناظران، در تاریخ دولت‌های پس از انقلاب، هیچ دولتی به‌اندازه دولت سیزدهم و آیت‌الله رئیسی میراث‌دار مشکلات، ضعف‌ها و کاستی‌های برجای‌مانده از دولت پیش از خود نبوده.
وضعیت بد شاخص‌های کلان اقتصادی، کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و بسیاری دیگر از چالش‌ها که ماحصل سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات نادرست سال‌های پیش از ۱۴۰۰ بود شرایطی را رقم زد که به گفته آیت‌الله رئیسی در اولین حضور وی در جلسه هیات دولت که با وزرای دولت قبل برگزار شد، نخستین چالش پرداخت حقوق مردادماه بود!
با اینحال گرچه چالش‌ها بسیار زیاد بوده و هست، اما با همت مسئولان دولت سیزدهم اعم از رئیس جمهور، وزرا و سایر ارکان دستگاه اجرایی، طی یکسال گذشته علاوه بر رفع بسیاری از چالش‌های گذشته و تلاش برای ریل‌گذاری صحیح برای حرکت به سوی شرایط بهتر، اقدامات ارزشمندی نیز در حوزه‌های مختلف عملکردی صورت گرفته است که به نظر می‌رسد با گذشت یک سال از استقرار دولت اکنون نوبت به بازخوانی آن رسیده است.
در این گزارش به مهمترین اهداف و برنامه‌های اجرایی سازمان بهزیستی کشور در دولت سیزدهم خواهیم پرداخت.
زنان سرپرست خانوار، افراد دارای معلولیت جسمی، ذهنی و ضایعه نخاعی، فرزندان سه قلو به بالا از دهک های یک تا هفت، بیماران مزمن، کودکان فاقد سرپرست و بدسرپرست، معتادان متجاهر، کودکان کار و خیابان، افرادی که طلاق گرفته اند، افراد حاشیه نشین و دیگر افراد در معرض آسیب های اجتماعی در حوزه خدمات بهزیستی قرار دارند.
سازمان بهزیستی کشور به این افراد خدمات متنوعی از مستمری، پرداخت شهریه دانشجویی و تجهیزات توانبخشی تا خدمات مشاوره، توانپزشکی، نگهداری و تامین مسکن ارائه می‌کند که در دولت سیزدهم ارائه این خدمات ادامه یافته است. موضوع مسکن در کنار معیشت و اشتغال یکی از سه راهبرد اصلی بهزیستی است که اقدامات متعددی در این زمینه در دولت سیزدهم از سوی بهزیستی برای مددجویان انجام شده است.
تامین ۱۶ هزار واحد مسکونی برای مددجویان بهزیستی در دولت سیزدهم
بیش از ۱۶ هزار واحد مسکونی از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم در اختیار افراد دارای معلولیت و محرومان قرار گرفته است.
بیش از ۱۶ هزار واحد مسکونی از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم در اختیار افراد دارای معلولیت و محرومان قرار گرفته است.همچنین در راستای برنامه نهضت ملی مسکن، ساخت ۴۰ هزار واحد مسکونی طرح ریزی شده است. از ابتدای انقلاب با تاسیس سازمان بهزیستی کشور حدود ۱۶۰ هزار واحد مسکونی در اختیار جامعه هدف بهزیستی از جمله افراد دارای معلولیت، ایتام و زنان سرپرست خانوار قرار گرفت و قرار است به همین تعداد واحد مسکونی در دولت سیزدهم برای مددجویان تامین شود چنانکه علی محمدقادری رئیس سازمان بهزیستی در این زمینه گفته است که: اعتباری که در نظام بودجه ۱۴۰۱ برای سازمان بهزیستی مقرر شده است حدود ۲ هزار میلیارد تومان است که افتخار داریم با حضور همکاران مستعد و توانمند در بهزیستی در حوزه مسکن، راهبری ۱۶۰ هزار واحد مسکونی را به صورت سه ساله با طرح ملی نهضت مسکن با همکاری وزارت راه و شهرسازی و دستگاه‌های مربوطه انجام دهیم.
علاوه بر واحدهای مسکونی که بهزیستی برای مددجویان خود در مناطق شهری و روستایی تامین می کند در نظر است در دولت سیزدهم واحدهای مسکونی در مناطق محروم نیز تامین شود. قادری در این باره نیز گفت: ما تا به حال مسکن را در ۲ پلت فرم شهری و روستایی پیگیری کردیم که براساس برش‌های استانی و شهرستانی بوده است. امروز دستور می‌دهم حوزه جدیدی در موضوع مسکن بهزیستی رونمایی شود و با اهتمام، فرایندهای آن ایجاد شود که این حوزه جدید در کنار مسکن مناطق محروم است یعنی در مناطق محروم باید موضوع مسکن را پیگیری کنیم.
صفر شدن همه پشت نوبتی های بهزیستی در دولت سیزدهم
همه پشت نوبتی های بهزیستی در دولت سیزدهم صفر و ۱۳۰ هزار خانوار وارد چرخه مستمری شدند. علاوه بر مستمری، تعدادی از متقاضیان نیز درخواست تامین جهیزیه از بهزیستی را دارند که در دولت سیزدهم این اهتمام به کار گرفته شده است تا پایان امسال پشت نوبتی جهیزیه نیز به صفر برسد.
در خصوص ارز ترجیحی و مسائل مترتب به مددجویان بهزیستی نیز، دولت سیزدهم بسته های حمایتی متعددی پیش بینی کرده است.
همچنین برای زایل نشدن حق مددجویان بهزیستی برای دریافت یارانه، سازمان بهزیستی مشغول پیگیری دهک‌بندی داخلی خود است.
تدوین بسته جامع اشتغالزایی برای افراد دارای معلولیت
از آنجا که اشتغال یکی از سه راهبرد اصلی بهزیستی برای مددجویان به شمار می رود در دولت سیزدهم بسته جامع اشتغالزایی برای افراد دارای معلولیت، تدوین شده است. این بسته جامع براساس نظام لایه‌بندی افراد دارای معلولیت شامل افراد غیرقابل توانمندسازی و افراد قابل توانمندسازی خواهد بود.
براساس نظام لایه‌بندی برخی افراد دارای معلولیت، کسانی هستند که به علت شدت آسیب‌ها و مشکلات، در گروه افراد غیرقابل توانمندساز قرار می‌گیرند. این افراد باید براساس نظام لایه‌بندی تامین اجتماعی در گروه دریافت کننده بسته خدمات حمایتی کامل قرار گیرند و مورد مراقبت دائمی قرار گیرند.
در این راستا دفتر توانمندسازی معلولین بهزیستی طی ماه‌های گذشته، بسته جامع اشتغالزایی را برای افراد دارای معلولیت تدوین کرده که هدف آن، حمایت از اشتغال و ایجاد فرصت‌های برابر برای افراد معلول است که بتوانند مهارت یاد بگیرند و معیشت خود را تامین کنند. این امر موجب می‌شود مشارکت آنان در زندگی اجتماعی بالا برود و احساس عزت نفس و خودارزشمندی کنند و این رضایت از زندگی آنها را بالا می برد.
علاوه براین برای رساندن معلولان به پرداخت حق بیمه، قرار است اقداماتی در دولت سیزدهم انجام شود از جمله اینکه به گفته محسن ایروانی سرپرست دفتر امور توانمندسازی معلولان سازمان بهزیستی کشور ۶۰ تسهیل‌گر شغلی امسال تربیت می شوند تا هر استان حداقل یک نفر را داشته باشند که این تسهیل‌گران شغلی کارشان این است که هدایت مسیر شغلی را برعهده بگیرند.
همچنین در نظر است در دولت سیزدهم از تسهیل‌گران و داوطلبان برنامه‌های حوزه توانبخشی از طریق تسهیلات بیمه سهم خویش‌فرمایی، حمایت بیمه‌ای شود.
در دولت سیزدهم از تسهیل‌گران و داوطلبان برنامه‌های حوزه توانبخشی از طریق تسهیلات بیمه سهم خویش‌فرمایی، حمایت بیمه‌ای شود.
ایروانی در این زمینه گفت: می‌خواهیم فرصت‌های ماده ۱۲ قانون حمایت از حقوق معلولان که مربوط به طرح ارتقای کارانه افراد دارای معلولیت می‌شود، ماده ۱۳ که مربوط به پرداخت حق بیمه سهم کارفرما می‌شود و ماده ۱۵ که مربوط به استخدام سه درصد افراد دارای معلولیت می‌شود را فراهم کنیم که افراد دارای معلولیت بتوانند از آنها بهره‌مند شوند.
اجرای برنامه های غربالگری
درباره برنامه های غربالگری، علاوه بر برنامه های روزانه بهزیستی که همواره در این زمینه انجام می شود در دولت سیزدهم قرار است خدمات بیشتری در این زمینه ارائه شود و بخشی از آن نیز ارائه شده است. در تفاهم نامه بین وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی، وزارت ورزش و جوانان و ستاد اجرایی فرمان امام غربالگری بیماری های اسکلتی و عضلانی به اجرا خواهد گذاشته شد که در اجرای آن، کودکان بعد از شناسایی اطلاعات اصلاحی را از طریق نیروهای آموزش دیده دریافت می کنند و بعد در دوره هایی مورد رصد قرار می گیرند.
همچنین برنامه غربالگری تنبلی چشم کودکان نیز هر سال انجام می شود که امسال در همکاری مشترکی بین سازمان بهزیستی کشور و بنیاد ۱۵ خرداد، در اجرای این طرح کودکان مشکوک به تنبلی چشم با عیوب انکساری شناسایی و به متخصصان مربوطه ارجاع می شوند. با اجرای این طرح این امید می رود که سطح اولیه غربالگری تنبلی چشم را به صورت پوشش صد در صدی در مناطق محروم داشته باشیم.
یادآور می‌شود برنامه غربالگری تنبلی چشم از دهه ۷۰ در سازمان بهزیستی شروع شده و این طرح هرساله حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر را از سوی سازمان بهزیستی تحت پوشش قرار می دهد و خروجی این طرح با کارهای حداقلی مانند ارجاع به متخصصین باعث می شود که مشکل بینایی فرزندان این مرز و بوم برطرف شود.
چالش های بهزیستی در برخی حوزه ها
هرچند بهزیستی در دولت سیزدهم خدمات متنوعی را انجام داده و برنامه هایی زیادی دارد اما با چالش هایی نیز روبرو است که حوزه کودکان کار و معتادان متجاهر از جمله حوزه های چالشی این سازمان به شمار می روند و این سازمان برای ساماندهی کودکان کار و خیابان به همکاری سایر دستگاه ها نیاز دارد..
۸۷ تا ۹۰ درصد کودکان کار و خیابان از اتباع بیگانه هستند. بیش از ۱۳ دستگاه در جمع آوری و نگهداری کودکان کار و خیابان نقش دارند که البته زیاد کارساز نخواهد بود زیرا اینکه در دوران پساترخیص کودکان کار چه اتفاقی می‌افتد، دستگاه ها باید آن را پیگیری کنند و بهزیستی به تنهایی نمی‌تواند این تکلیف را به دوش بکشد.
معتادان متجاهر نیز از دیگر حوزه های چالشی بهزیستی هستند. قادری رئیس سازمان بهزیستی کشور درباره معتادان متجاهر می‌گوید: چهار عنوان در معتادان متجاهر شامل صغر سنی، کبر سنی، زخم باز و ترنس ها را داریم که باید از سوی وزارت بهداشت، پیگیری داشته باشند اما ما پروتکل خاصی برای آنها نداریم.
با توجه به اینکه تعداد زیادی مسائل خاص و بعضا لاینحل به بهزیستی سپرده شده قرار بوده همه دستگاه‌ها برای برطرف شدن مشکلات با بهزیستی همکاری کنند اما این دستگاه ها به وظایف خود عمل نکرده اند.
۱۷۰ برنامه تحولی در سازمان بهزیستی در حال رصد است و هوشمندسازی و الکترونیکی شدن سازمان هم در حال پیگیری است و چابک سازی بهزیستی با توجه به برنامه هفتم توسعه در دست اقدام است.
۱۷۰ برنامه تحولی بهزیستی در دولت سیزدهم
با توجه به اینکه سازمان بهزیستی کشور با توجه به اینکه سازمان است اما وظایف یک وزارتخانه را دارد، درحال رایزنی با سازمان ادارای و استخدامی کشور درباره تغییر ماهوی ساختار بهزیستی برای برطرف کردن چالش های این سازمان است.
همچنین در حال حاضر ۱۷۰ برنامه تحولی در سازمان بهزیستی در حال رصد است و هوشمندسازی و الکترونیکی شدن سازمان هم در حال پیگیری است و چابک سازی بهزیستی با توجه به برنامه هفتم توسعه در دست اقدام است.