به گزارش ایرنا یک سال از سپردن سکان اداره کشور به دولت سیزدهم می‌گذرد، دولتی که به ریاست آیت الله سید ابراهیم رئیسی و با شعار «دولت مردمی، ایران قوی» کار خود را آغاز کرد و به اذعان بسیاری از کارشناسان و ناظران، در تاریخ دولت‌های پس از انقلاب، هیچ دولتی به اندازه دولت سیزدهم میراث‌دار مشکلات، ضعف‌ها و کاستی‌های برجای مانده از دولت پیش از خود نبوده است.
وضعیت بد شاخص‌های اقتصادی، کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و بسیاری دیگر از چالش‌ها که ماحصل سیاستگذاری‌ها و اقدامات نادرست سال‌های پیش از ۱۴۰۰ بود، شرایطی را رقم زد که به گفته آیت الله رئیسی در اولین حضور وی در جلسه هیات دولت که با وزرای دولت قبل برگزار شد، نخسین چالش پرداخت حقوق مردادماه بود!
با این حال گرچه چالش‌ها بسیار زیاد بوده و هست اما با همت مسئولان دولت سیزدهم اعم از رئیس جمهور، وزرا و سایر ارکان دستگاه اجرایی، طی یک سال گذشته علاوه بر رفع بسیاری از چالش‌های گذشته و تلاش به منظور ریل‌گذاری صحیح برای حرکت به سوی شرایط بهتر، اقدامات ارزشمندی نیز در حوزه‌های مختلف عملکردی صورت گرفته که به نظر می‌رسد با گذشت یک سال از استقرار دولت اکنون نوبت به بازخوانی آن رسیده است.
در این گزارش به موضوع پیشرفت طرح نهضت ملی مسکن در استان خراسان جنوبی می‌پردازیم.
تابستان سال گذشته همزمان با آغاز به کار دولت سیزدهم، تولید مسکن و پایان دادن به بخشی از کابوس اجاره‌نشینی برای مستاجران در سراسر کشور به عنوان یکی از سیاست‌ها و اهداف کلان دولت مطرح شد. این تصمیم دولت که پشتوانه قانون "جهش تولید مسکن" مصوب مجلس شورای اسلامی را هم دارد، بارقه‌های امید را برای اقشار فاقد مسکن در اوایل تشکیل دولت مردمی به وجود آورد.
بر این اساس احداث چهار میلیون واحد مسکونی در برنامه چهار ساله دولت سیزدهم قرار گرفت، همچنین در این قانون موضوع انتقال اراضی مازاد دستگاه‌های دولتی به راه و شهرسازی پیش‌بینی شده است.
طرح اقدام ملی مسکن که اواخر دولت دوازدهم اجرایی شد نیز متقاضیانی داشت و با اجرای طرح نهضت ملی مسکن در دولت سیزدهم قرار شد همه اقدامات و تسهیلات به طرح قبلی نیز تسری پیدا کند لذا ۲ طرح با هم ادغام شدند.
وزیر راه و شهرسازی که نوزدهم شهریور سال گذشته رئیس جمهور را در سفر به خراسان جنوبی همراهی می‌کرد در جمع مردم طبس گفت: با ساخت سالانه یک میلیون مسکن در کشور، مردم دغدغه‌ای درخصوص تامین مسکن خود نداشته باشند.
رستم قاسمی در پاسخ به دغدغه و درخواست مردم برای ساخت و تامین مسکن اظهار داشت: تمامی افراد که مسکن اولی هستند و بند جیم آنان قرمز نشده، نسبت به ثبت‌نام در سامانه اقدام کنند.
او گفت: در حوزه مسکن برنامه ما این است که سالی یک میلیون مسکن در کشور ساخته شود و تلاش داریم که مصالح از جمله سیمان و میلگرد از طریق دلالی نباشد و از طریق خرید مستقیم از کارخانه باشد تا واحدها با کمترین قیمت به دست مردم برسد.
وزیر راه و شهرسازی با اذعان به اینکه در خراسان جنوبی و طبس مشکل زمین نداریم افزود: ساخت برخی واحدها را مردم و برخی را بنیاد مسکن برعهده می‌گیرد تا کارها به سرعت پیش برود.
روند ثبت‌نام در سامانه نهضت ملی مسکن که شروع شد، علاوه بر پالایش متقاضیان، تامین زمین مورد نیاز اقدام ضروری دیگری بود که از همان آغاز اجرای طرح در دستور کار قرار گرفت.
بنا بر اعلام اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی، سهمیه این استان از طرح نهضت ملی مسکن در حال حاضر ۴۰ هزار واحد مسکونی است که ۲۲ هزار واحد در مناطق شهری و ۱۸ هزار واحد در مناطق روستایی احداث می‌شود.
بیش از ۷۴ هزار نفر در خراسان جنوبی متقاضی شدند
مردم خراسان جنوبی با توجه به افزایش متوالی قیمت اجاره‌بها و هزینه‌های بالای ساخت و ساز، از طرح نهضت ملی مسکن استقبال چشمگیری داشتند و بیش از ۷۴ هزار نفر در خراسان جنوبی ثبت‌نام کردند که از این تعداد تاکنون ۳۱ هزار و ۷۶۳ نفر پایش و برای ساخت مسکن واجد شرایط پنج‌گانه اعلام شده‌اند.
اقدام دیگری که با حمایت استاندار و هم‌افزایی داخل استان انجام شد، تامین زمین برای ۳۱ هزار نفر از متقاضیان بوده و خراسان جنوبی جزو استان‌های پیشرو در طرح نهضت ملی مسکن معرفی شده است.
همچنین از زمان آغاز اجرای طرح نهضت ملی مسکن در خراسان جنوبی مسئولان به منظور تسهیلگری در اجرای طرح از جمله تامین زمین، رفع مشکلات زیرساختی مانند برق و آب و چگونگی تسریع در اتمام طرح، بازدیدهای میدانی انجام داده و جلسات مستمر را برگزار کردند که از جمله آن می‌توان به بازدید اخیر استاندار خراسان جنوبی از پروژه ۲۷ هکتاری و ۵۰ هکتاری زعفرانیه بیرجند اشاره کرد.
جواد قناعت در این بازدید که شماری از مدیران استانی نیز حضور داشتند گفت: با توجه به موقعیت جغرافیایی استان و شرایط اقلیمی و موضوعات فرهنگی از مجموع ۳۱ شهر استان در ۲۹ شهر، واحدهای طرح نهضت ملی مسکن به‌صورت ویلایی ساخته می‌شود و فقط در ۲ شهر بیرجند و قاین واحدها به‌صورت آپارتمانی احداث خواهد شد.
وی بیان کرد: معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری و دستگاه‌های متولی به جد در این زمینه پای کار بوده‌اند و خوشبختانه توانسته‌ایم در همان سال نخست اجرای طرح نهضت ملی مسکن، زمین مورد نیاز هر چهار سال را در استان تامین کنیم.
خراسان جنوبی در جایگاه اول یا دوم طرح
نماینده عالی دولت در خراسان جنوبی افزود: این استان در شاخص‌های مختلفی که در طرح نهضت ملی مسکن توسط وزارت راه و شهرسازی مورد ارزیابی قرار گرفته، در جایگاه اول یا دوم قرار داشته است.
وی گفت: به‌طور معمول در گذشته طرح‌های حمایتی مسکن در نقاط حاشیه‌ای شهرها اجرا می‌شد و اولین بار در بیرجند به عنوان مرکز استان در بهترین و زیباترین نقطه یعنی سایت زعفرانیه، طرح نهضت ملی مسکن در حال اجراست.
یکی از دغدغه‌های مردم در خراسان جنوبی هزینه ساخت مسکن بوده که مطالبه هم شده است و استاندار در این باره گفت: برای سهم آورده مردم پیگیری‌های لازم از مرکز در حال انجام است تا علاوه بر پرداخت تسهیلات، سهم آورده کمتر شود و مردم ما کمترین فشار اقتصادی را متحمل شوند.
اما معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی که در ماه‌های اخیر میزبان جلسات شورای مسکن استان برای بررسی روند اجرای طرح نهضت ملی مسکن بوده است، گفت: براساس پالایش‌های انجام شده حدود ۳۲ هزار نفر در خراسان جنوبی واجد شرایط استفاده از تسهیلات طرح نهضت ملی مسکن شدند.
به گفته علیرضا عباس‌زاده در طرح نهضت ملی مسکن از اراضی دولتی در اختیار محدوده قانونی داخل شهرها یا حریم آن، زمین به‌صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به ۲ قیمت عمده زمین و ساخت مسکن اظهار داشت: مهمترین قسمت هزینه‌های مسکن این ۲ عامل است که دولت هزینه زمین را حذف کرده و برای هزینه ساخت نیز تسهیلات فراهم شده ولی بخشی از هزینه باید توسط متقاضیان تامین شود.
معاون استاندار خراسان جنوبی تصریح کرد: وقتی اراضی برای احداث مسکن به مردم واگذار می‌شود نیاز به زیرساخت‌هایی همچون آب، برق و گاز دارد که این موارد نیز تکلیف دولت است و از منابع اعتباری دولت تامین می‌شود.
تامین زمین در همه شهرهای استان
وی گفت: در حالی که استان‌های کشور در حال تامین زمین برای اجرای طرح نهضت ملی مسکن هستند، ما برای همه واحدهای سهمیه استان زمین مورد نیاز را تامین کرده‌ایم، همچنین طراحی اراضی و سایت‌های مجتمع آماده شده است.
عباس‌زاده افزود: اولویت نخست ما برای تامین زمین، اراضی قانونی و دولتی موجود در داخل شهرهاست لذا تمامی اراضی دولتی برای ۳۲ هزار واحد در ۳۱ شهر استان شناسایی شده و سعی کرده‌ایم بهترین و در دسترس‌ترین زمین را انتخاب کنیم لذا از این جهت خیال مردم راحت باشد.
وی سایت زعفرانیه به عنوان بام شهر بیرجند را مثال زد و گفت: این سایت با لحاظ همه کاربری‌های لازم شهری و نگاه دقیق شهرداری در نظر گرفته شده و طرح در حال اجرا است.
نکته‌ای که مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی هم بر آن تاکید کرد و گفت: در گذشته طرح‌های حمایتی مسکن در حاشیه شهرها اجرا می‌شد و اولین بار در مرکز استان طرح نهضت ملی مسکن در بهترین و مرغوب‌ترین اراضی در حال اجراست.
وحید داعی جانمایی اجرای طرح‌های ساخت مسکن را در موفقیت این طرح‌ها بسیار مهم دانست و اضافه کرد: در این دوره با حمایت استاندار خراسان جنوبی بهترین اراضی را به طرح نهضت ملی مسکن اختصاص دادیم.
وی گفت: در اجرای طرح نهضت ملی مسکن زمین به‌صورت رایگان توسط دولت تامین می‌شود و برای هر نفر متقاضی در مرکز استان ۳۵۰ میلیون تومان، سایر شهرها ۳۰۰ میلیون تومان و مناطق روستایی ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت می‌شود.
دبیر شورای مسکن استان خراسان جنوبی ادامه داد: طبق قانون جهش تولید مسکن برای صدور پروانه ساختمانی ۳۰ درصد و هزینه‌های نظام مهندسی ساختمان نیز ۵۰ درصد تخفیف اعمال می‌شود.
خانه‌ها در ۲۹ شهر ویلایی ساخته می‌شود
وی گفت: با تاکید استاندار و پیگیری‌های صورت گرفته موفق شدیم در سال اول اجرای طرح نهضت ملی مسکن، اراضی مورد نیاز را در تمامی شهرهای استان تامین کنیم و واحدهای مسکونی این طرح در ۲۹ شهر استان به جز شهرهای بیرجند و قاین به‌صورت ویلایی احداث می‌شود.
به گفته داعی در هیچ استان دیگری این کار انجام نشده است و با توجه به اقلیم و فرهنگ حاکم بر خراسان جنوبی در مناطقی که زمین موجود بوده، اراضی به‌صورت تک نفره واگذار می‌شود تا مردم خودشان واحد مسکونی را بسازند.
وی افزود: در شهر بیرجند ۲ منطقه شامل سایت ۲۷ هکتاری که از قبل فعال بوده و سایت ۵۰ هکتاری زعفرانیه برای طرح نهضت ملی مسکن لحاظ شده است و در سایت زعفرانیه به عنوان یکی از بزرگترین سایت‌های استان بیش از ۴ هزار واحد مسکونی توسط انبوه‌سازان احداث می‌شود.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با بیان اینکه طبق قرارداد منعقد شده با انبوه‌سازان هزینه ساخت هر متر مربع، پنج میلیون و ۷۳۰ هزار تومان است گفت: یکی از دغدغه‌های مردم، چگونگی تامین سهم آورده ساخت مسکن بوده که موضوع در دست پیگیری است.
وی ادامه داد: در سایت ۴۵۰ هکتاری زعفرانیه شهر بیرجند، اراضی زون‌های سه و پنج به مساحت تقریبی ۵۰ هکتار برای طرح نهضت ملی مسکن در نظر گرفته شده و در این مجموعه تاکنون برای احداث ۴ هزار و ۱۵۸ واحد مسکونی قرارداد واگذاری و ساخت با ۲۳ شرکت انبوه‌ساز منعقد شده که در مرحله انجام عملیات خاکی است.
داعی اظهار داشت: بلوک‌های این پروژه به‌صورت پنج طبقه (۱۰ واحدی) و چهار طبقه (۸ واحدی) طراحی شده و زیربنای مفید واحدها ۹۲ تا ۱۱۰ مترمربع در نظر گرفته شده است.
مزایا و معایب گروه ساخت و انبوه‌ساز
وی گفت: در پروژه ۲۷ هکتاری شهر بیرجند نیز تعداد ۴۲۸ قطعه برای احداث ۲ هزار و ۱۴۰ واحد مسکونی به‌صورت "گروه ساخت" به متقاضیان واگذار شد اما یکی از چالش‌های سایت ۲۷ هکتاری این است که وقتی اراضی را در اختیار گروه‌های ساخت قرار دادیم سلایق و اختلافات سبب کند شدن پروژه شد.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی گفت: ۱۵ ماه به گروه‌های ساخت مهلت داده شد که در این مدت عده‌ای واحد را احداث کرده و عده‌ای اقدام نکردند لذا برای اخذ پروانه پیامک داده شده که عده‌ای فرم را پر کرده و قرار است این سایت را نیز به انبوه‌ساز واگذار کنیم.
وی بیان کرد: حُسن گروه‌های ساخت، پایین آمدن هزینه‌ها است اما در کار انبوه‌ساز قیمت‌ها مقداری افزایشی است چون هزینه‌هایی از قبیل مالیات نیز باید پرداخت شود.
داعی افزود: نمی‌توان گفت به‌طور مطلق کدام شیوه بهتر یا بدتر است اما در انبوه‌ساز واحد در زمان مقرر احداث و واگذار می‌شود در حالی که در گروه‌های ساخت چالش‌هایی بین اعضا وجود دارد که سبب تاخیر در اجرای پروژه می‌شود.
وی گفت: در حال اقناع‌سازی مردم هستیم و اراده‌ای بر حذف متقاضیان نیست لذا به‌گونه‌ای کمک می‌کنیم که مردم صاحب خانه شوند در عین حال که تامین مسکن از قدیم تاکنون برای مردم سخت بوده است.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی ادامه داد: این استان در اجرای طرح نهضت ملی مسکن تاکنون براساس سه شاخص تامین زمین، پالایش متقاضیان و نسبت اجرای فونداسیون به سهمیه، در رتبه دوم کشور قرار دارد.
وی گفت: بررسی روند اجرای طرح نهضت ملی مسکن به‌طور مستمر توسط وزیر راه و شهرسازی انجام و نتیج ارزیابی کتبی به استانداران ارسال می‌شود.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی اعلام کرد: پیشرفت طرح نهضت ملی مسکن مطابق برنامه زمان‌بندی تا پایان تیر ماه ( قرارداد ۶۰ ماهه) ۲۶.۷۶ درصد، اجرای پروژه ۳۶.۲۷ درصد و براساس اجرای پروژه و مصالح پای کار ۴۷.۷۶ درصد است.
وی افزود: در مجموع تاکنون ۳۰ هزار و ۹۱۶ هکتار زمین با کاربری مسکونی تامین شده و عملیات اجرایی ۱۰ هزار و ۵۶۳ واحد شهری و چهار هزار و ۳۷۸ واحد روستایی شروع شده است.
داعی بیان کرد: ۱۱ هزار و ۵۶ واحد دارای پروانه ساختمان، ۹ هزار و ۹۹۸ واحد دارای فونداسیون، سه هزار و ۶۵۷ واحد دارای اسکلت و سقف، هزار و ۵۹۲ واحد سفت‌کاری و ۵۰۶ واحد در مرحله نازک‌کاری هستند.
هرچند روند اجرای طرح نهضت ملی مسکن در خراسان جنوبی جلوتر از برخی استان‌هاست اما تامین ۲ زیرساخت آب و برق می‌تواند شتاب کار را بیشتر کند. برای مثال یکی از مسائل موجود در طبس تامین آب برای پی‌ریزی است که به دلیل کمبود آب به کندی انجام می‌شود.
همچنین سایت ۲۷ هکتاری بیرجند با مشکل تامین برق مواجه بود که مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان جنوبی ابتدای هفته جاری از تامین برق این سایت خبر داد.
مهدی دادگر گفت: همزمان با آغاز طرح نهضت ملی مسکن در دولت سیزدهم و به منظور تسریع در عملیات آماده‌سازی واحدها، پروژه تامین زیرساخت برق این اراضی در دستور کار شرکت توزیع برق استان قرار گرفت و در هشت فاز واقع در سایت زعفرانیه و ۲۷ هکتاری بیرجند انجام شد.
وی اعتبار لازم برای این پروژه‌ها را حدود ۱۵۰ میلیارد ریال عنوان کرد و افزود: برای اجرای عملیات تامین زیرساخت‌های برق سایت‌های مذکور، ۷.۵ کیلومتر شبکه فشار متوسط، ۴.۵ کیلومتر شبکه فشار ضعیف و ۱۴ ترانس احداث شده است.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان جنوبی اظهار داشت: عملیات تامین زیرساخت این اراضی از ابتدای تیر امسال آغاز شد و با سرعت و دقت کافی در مدت یک ماه آماده بهره‌برداری شده است.
وی با اشاره به انجام این پروژه‌ها در سایر شهرستان‌های استان گفت: در شهرستان طبس نیز تامین برق طرح نهضت ملی مسکن در ۱۰ فاز و با احداث پنج کیلومتر شبکه فشار متوسط، ۱۶ کیلومتر شبکه فشار ضعیف و ۱۹ ترانس به بهره‌برداری می‌رسد.
استان خراسان جنوبی با ۱۱ شهرستان حدود ۸۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و براساس طرح نهضت ملی مسکن، ساخت ۴۰ هزار واحد مسکونی طی چهار سال در این استان برنامه‌ریزی شده که نقش موثری در رونق بازار مسکن دارد.