به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، یکسال از سپردن سکان اداره کشور به دولت سیزدهم می‌گذرد، دولتی که به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و با شعار «دولت مردمی، ایران قوی» کار خود را آغاز کرد و به اذعان بسیاری از کارشناسان و ناظران، در تاریخ دولت‌های پس از انقلاب، هیچ دولتی به‌اندازه دولت سیزدهم و آیت‌الله رئیسی میراث‌دار مشکلات، ضعف‌ها و کاستی‌های برجای‌مانده از دولت پیش از خود نبوده است.
وضعیت بد شاخص‌های کلان اقتصادی، کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و بسیاری دیگر از چالش‌ها که ماحصل سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات نادرست سال‌های پیش از ۱۴۰۰ بود، شرایطی را رقم زد که به گفته آیت‌الله رئیسی در اولین حضور وی در جلسه هیات دولت با وزرای دولت قبل برگزار شد، نخستین چالش پرداخت حقوق مردادماه بود!
با اینحال گرچه چالش‌ها بسیار زیاد بوده و هست، با همت مسئولان دولت سیزدهم اعم از رئیس جمهور، وزرا و سایر ارکان دستگاه اجرایی، طی یکسال گذشته علاوه بر رفع بسیاری چالش‌های گذشته و تلاش برای ریل‌گذاری صحیح برای حرکت به سوی شرایط بهتر، اقدامات ارزشمندی نیز در حوزه‌های مختلف عملکردی صورت گرفته است که به نظر می‌رسد با گذشت یک سال از استقرار دولت اکنون نوبت به بازخوانی آن رسیده است.
در این گزارش به بررسی عملکرد دولت در حوزه سازمان امور دانشجویان وزرات علوم، تحقیقات و فناوری خواهیم پرداخت.
نزدیک به یک سال از زمان انتخاب محمدعلی زلفی‌گل به عنوان وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در دولت سیزدهم می‌گذرد. زلفی‌گل که خود جزء دانشمندان مطرح رشته شیمی در کشور است و سابقه اجرایی ریاست دانشگاه بوعلی سینا همدان (۸۷ تا ۹۳) و بنیانگذاری بنیاد ملی نخبگان را نیز در کارنامه کاری خود دارد، در جلسه رای اعتماد (۲ شهریور ۱۴۰۰) بر نوآوری تاکید کرد و گفت که نوآوری باید در دستور کار ما قرار گیرد.
وی در مقام پاسخ به پاره‌ای از انتقادات نمایندگان در مورد تبدیل نشدن علم به ثروت در جامعه گفت: این تولید علم برای چیست؟ آثار تولید علم باید در جامعه بروز و ظهور یابد و علت اینکه چرا تاکنون بروز پیدا نکرده، این است که ما سه دسته تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعه ای داریم. تمام قوانین و مقررات ما تاکنون بیشتر برای تحقیقات بنیادی بوده است. نظام های سنجشی و انگیزشی ما برای تحقیقات بنیادی است که خروجی آن برون‌دادهای علمی و مقالات علمی بود. اگر دنبال این هستیم که نقش دانشگاه را در جامعه بروز دهیم، راهش این است که برای سطح دوم تحقیقات، برنامه‌ریزی کنیم.
زلفی‌گل بر همین اساس از ابتدای کار اولویت‌هایی را در دوره وزارت خود برشمرد که شامل مرجعیت و دیپلماسی علمی، آموزش و پژوهش هدفمند، نوآوری فرهنگی و فرهنگ نوآوری، شاگردپروری و خلق ثروت از دانشگاه بود و هر کدام به زیربرنامه‌هایی در معاونت‌های مختلف وزارت علوم تبدیل شد.
اکنون و بعد از نزدیک به ۳۶۵ روز از وزارت وی، هر کدام از این کلیدواژه‌ها به برنامه‌هایی تبدیل و اجرا شده‌اند که هر چند هنوز کامل به ثمر ننشسته‌اند؛ اهتمام وزارت علوم را برای اجرایی کردن این اولویت‌ها نشان می‌دهند.
افزوده‌شدن معاونت فناوری و نوآوری به مجموعه وزارت علوم برای سامان‌بخشی به اداره امور پارک‌های علم و فناوری، راه‌اندازی سامانه نان و تاسیس صندوق عالی علوم، تحقیقات و فناوری که مصوبه آن از سال ۱۳۹۸ تصویب شده ولی ابلاغ نشده بود، طراحی و اجرای طرح مهارت های ناب استادی (منش استادی) برای اعضای هیات علمی تازه‌استخدام و اختصاص ۳ درصد از بودجه کل دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی، تدوین شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه تشکیل مؤسسات دانشجوی بین‌الملل توسط معاونت دانشجویان بورس سازمان امور دانشجویان برای ساماندهی به جذب دانشجویان خارجی و افزایش ظرفیت آنها در مجموعه آموزش عالی کشور، راه‌اندازی ۱۶ اتاق‌فکر با فعالیت تخصصی در حوزه‌های مختلف و با شعار فکر از حکیمان، اجرا با حاکمان بخشی از این برنامه‌هاست.
تدارک تابستان پرتحرک و تدوین آیین‌نامه موسسات جذب دانشجوی غیرایرانی
با توجه به اهمیت و تاکید دیپلماسی علمی و جذب دانشجویان خارجی، سازمان امور دانشجویان به عنوان نهاد متولی امور دانشجویان داخلی و جذب دانشجویان خارجی از ابتدای دولت سیزدهم تلاش خود را صرف افزایش جذب دانشجویان خارجی کرد و در حالیکه بر اساس آخرین آمار حدود ۵۷ هزار دانشجوی خارجی در سال تحصیلی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ در ایران تحصیل می‌کردند، اکنون بیش از ۱۰۰ هزار دانشجوی خارجی در ایران تحصیل می کنند و به این شکل اهداف برنامه ششم توسعه در جذب دانشجویان خارجی محقق شده است. همچنین بر اساس براوردها ۱۷ هزار دانشجوی دیگر تا اول مهر ۱۴۰۱ وارد روند تحصیل در ایران می شوند.
همچنین سازمان برای جذب بهتر و بیشتر دانشجویان خارجی، آیین‌نامه موسسات جذب دانشجو را تدوین و تصویب شیوه نامه اجرایی آن را ابلاغ کرد تا خلا قانونی تشکیل این موسسات از طرفی موجب ورود غیرقانونی واسطه ها در جذب و خلل در کیفیت و کمیت جذب دانشجویان بین المللی نشود.
ساماندهی وضعیت بورسیه‌ها از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۳۹۲ که تعداد زیادی برای تامین هیات علمی دانشگاه‌ها در داخل و خارج کشور بورسیه شده بودند؛ اما پس از اخذ دکترا و بازگشت به ایران جذب آنان به طور کامل صورت نگرفته بود، اقدام دیگر این سازمان بود.
ورزش برای مقابله با پیامدهای کرونا و پساکرونا
سازمان امور دانشجویان همچنین بعد از ۲ سال شیوع کرونا و رخوت ناشی از آن در فضاهای فرهنگی و ورزشی در سال جاری المپیادهای فرهنگی و ورزشی را با جامعه هدف‌های مختلفی برای دانشجویان تدارک دید تا با توجه به تاکید رییس‌جمهوری مبنی بر ضرورت بازگشایی دانشگاه‌ها از اواسط نیمه دوم سال گذشته، ضمن حضوری شدن آموزش، رویدادهای ورزشی هم برای مقابله با دو سال تعطیلی آموزش حضوری و فضاهای دانشگاهی و مقابله با پیامدهای ناشی از کرونا و پساکرونا برگزار شود.
پانزدهمین المپیاد فرهنگی ورزشی دانشجویان دختر و پسر از ۱۸ تیر تا پنجم مرداد به میزبانی دانشگاه تبریز در ۱۲ رشته مختلف ورزشی والیبال، بسکتبال، فوتسال، تنیس روی میز، بدمینتون، کاراته، تکواندو، شنا، تیراندازی، دوومیدانی، کشتی آزاد و فرنگی پنجمین المپیاد ورزش های همگانی دانشجویان دختر و پسر ۲۸ مرداد تا پنجم شهریور در هشت رشته مختلف ورزشی دارت، فریزبی، شطرنج، هندپلو، آمادگی جسمانی، طناب زنی و هفت سنگ مهارتی به میزبانی دانشگاه شهرکرد، سومین المپیاد فرهنگی ورزشی دانشجویان دختر و پسر شاهد و ایثارگر ۲۹ مرداد تا ۶ شهریور در دانشگاه اصفهان و دانشگاه صنعتی اصفهان در هفت رشته گوناگون ورزشی والیبال، فوتسال، تنیس روی میز، بدمینتون، شنا، شطرنج، دوومیدانی و اولین المپیاد فرهنگی ورزشی دانشجویان دختر و پسر بین الملل برای دختران در رشته‌های ورزشی فوتسال، والیبال، بسکتبال ۳ نفره، تنیس روی میز، شطرنج، دو و میدانی، شنا و بدمینتون و برای پسران در رشته‌های ورزشی مینی‌فوتبال، والیبال، بسکتبال ۳ نفره، تنیس روی میز، شطرنج، دو و میدانی، شنا و بدمینتون نیز از ۶ شهریور تا ۱۹ شهریور در دانشگاه مازندران و از جمله این رویدادها بود که برگزار شده یا در حال برگزاری هستند.
شروع نهضت احداث خوابگاه‌های متأهلی دانشگاه‌ها جهت اجرایی‌سازی قانون جوانی جمعیت نیز از برنامنه های سازمان امور دانشجویان بوده است. به گفته هاشم داداش‌پور رئیس این سازمان، تا سال گذشته تنها هزار و ۲۹۶ خوابگاه متاهلی در دانشگاه‌های کشور وجود داشت که امروز به ۱۶۰۰ خوابگاه رسیده و برنامه ریزی شده تا در یک برنامه ۵ ساله ۱۰۰ هزار نفر واحد خوابگاهی ساخته شود و به تقاضای موثر دانشجویان در این حوزه پاسخ داده شود.
تغییر رویکرد در مراکز مشاوره و سلامت دانشگاه‌ها از درمان به پیشگیری، تلاش برای کاهش و مدیریت مسائل ناشی از کرونا با افزایش آموزش‌ها، درگیرسازی مراکز و به کارگیری طرح‌های جدید در سازمان امور دانشجویان با هدف کاستن از مشکلات دانشجویان انجام شده است.