حوزه استانهای ایرنا: یکسال از سپردن سکان اداره کشور به دولت سیزدهم می‌گذرد، دولتی که به ریاست آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی و با شعار «دولت مردمی، ایران قوی» کار خود را آغاز کرد و به اذعان بسیاری از کارشناسان و ناظران، در تاریخ دولت‌های پس از انقلاب، هیچ دولتی به‌اندازه دولت سیزدهم و آیت‌الله رئیسی میراث‌دار مشکلات، ضعف‌ها و کاستی‌های برجای‌مانده از دولت پیش از خود نبوده است.
وضعیت بد شاخص‌های کلان اقتصادی، کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و بسیاری دیگر از چالش‌ها که ماحصل سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات نادرست سال‌های پیش از ۱۴۰۰ بود شرایطی را رقم زد که به گفته آیت‌الله رئیسی در اولین حضور وی در جلسه هیات دولت که با وزرای دولت قبل برگزار شد، نخستین چالش پرداخت حقوق مردادماه بود.
با این حال گرچه چالش‌ها بسیار زیاد بوده و هست، اما با همت مسوولان دولت سیزدهم اعم از رییس جمهور، وزرا و سایر ارکان دستگاه اجرایی، طی یکسال گذشته علاوه بر رفع بسیاری از چالش‌های گذشته و تلاش برای ریل‌گذاری صحیح برای حرکت به سوی شرایط بهتر، اقدامات ارزشمندی نیز در حوزه‌های مختلف عملکردی صورت گرفته است که به نظر می‌رسد با گذشت یک سال از استقرار دولت اکنون نوبت به بازخوانی آن رسیده است.
به گزارش ایرنا، جنگلها و مراتع از مهم‌ترین و باارزش‌ترین منابع طبیعی است که نقشی اساسی در تأمین نیازمندی‌های انسان از جمله اکسیژن، آب، مواد غذایی و دارویی دارند. این ثروتها برای حفاظت و صیانت در برابر گزند تجاوز و برداشتهای بیش از حد، نیاز به مدیریت و کنترل دارند؛ در این میان جلوگیری از رشد و توسعه اراضی بیابانی و آسیبهای جبران ناپذیر رشد بیابانها نیز نیازمند تلاش و برنامه‌ریزی جدی است.
کارشناسان و متخصصان در تعریف بیابان، قسمتی از زمین را که خشک، غیرقابل کشت و بدون پوشش گیاهی باشد، بیابان می‌خوانند و البته نکته حائز اهمیت آن است که نمی‌توان همه بیابانها را با وجود شرایط مختلفی که از نظر وضعیت طبیعی مانند میزان بارندگی، شدت خشکی، جنس خاک و پوشش گیاهی دارند، در یک ردیف قرار داد.
در این بین رویکرد و نگاه دولت به حوزه منابع طبیعی و تاکید بر حفاظت و صیانت از این سرمایه‌های خدادادی تا بدان جاست که در سفرهای استانی و نیز تخصیص بودجه‌ها و اعتبارات شاهد رشد و توجهات بالایی به این حوزه هستیم.
۷۰ درصد گستره خراسان رضوی عرصه منابع طبیعی است
خراسان رضوی با وسعت پهناورش به رغم اقلیم خشک و نیمه خشک، جزو استانهای ثروتمند از حیث منابع طبیعی است؛ ۷۵ درصد وسعت این استان در اقلیم بیابانی یعنی خشک، نیمه‌خشک و فراخشک قرار دارد. از مجموع بیش از ۱۱.۶ میلیون هکتار مساحت خراسان رضوی بیش از هشت میلیون هکتار عرصه‌های مختلف منابع طبیعی و آبخیزداری است که معادل ۷۰ درصد اراضی استان است که از این میزان ۴.۲ میلیون هکتار قابلیت سیل خیزی بحرانی و فوق بحرانی را دارد.
هم اکنون حدود پنج میلیون و ۵۵۴ هزار هکتار معادل بیش از ۴۹ درصد از مساحت ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار هکتاری استان خراسان رضوی را عرصه‌های بیابانی تشکیل می‌دهند و ۱۸.۴ درصد بیابان‌های کشور در خراسان رضوی قرار دارد.
از این سطح بیش از ۸ میلیون هکتاری، ۹۵۰ هزار هکتار را اراضی جنگلی طبیعی و دست کاشت و ۶.۵ میلیون هکتار را مراتع در سه سطح خوب، متوسط و ضعیف تشکیل می‌دهد.
بلندترین نقطه خراسان رضوی قله سه هزار و ۶۱۵ متری بینالود و پست‌ترین نقطه آن در دشت سرخس با ارتفاع ۲۹۹ متر کمتر از سطح دریاست.
این استان شامل ۳۳ شهرستان، ۸۱ شهر، ۷۹ بخش، ۱۷۵ دهستان و سه هزار و ۲۸۱ روستاست.
رشد اعتبارات منابع طبیعی در دولت سیزدهم
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با اشاره به حسن توجه دولت به حوزه منابع طبیعی و اهمیت این منابع به عنوان ثروتهای ملی و نیز طرحهای اجرایی در راستای حفاظت و احیای این منابع گفت: اعتبارات عمرانی استان در این حوزه در سال ۹۹ معادل ۹۸ میلیارد تومان بود که ۷۱ میلیارد تومان آن تخصیص یافت.
محسن فنودی افزود: این اعتبارات در سال ۱۴۰۰ و با روی کار آمدن دولت سیزدهم با رشد ۲.۸ برابری به ۲۸۰ میلیارد تومان افزایش یافت.
وی ادامه داد: در سال ۱۴۰۱ نیز با سفر رییس جمهوری به استان ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای طرحهای حوزه آبخیزداری، بیابان و جنگل در قالب مصوبات سفر تصویب شد تا طی سه سال تخصیص یافته و جذب شود.
اقدامات شاخص دولت در حوزه منابع طبیعی
فنودی با بیان اینکه در یکسال گذشته یک میلیون و ۴۰۰ هزار اصله نهال جنگلی و بیابانی در استان تولید و تامین شده است، افزود: اسفند پارسال هزار و ۲۱۰ هکتار از اراضی استان در قالب اجرای پویش، نهال کاری و بذرکاری شد که کاری بزرگ بود.
وی به تخصیص ۲ هزار و ۲۲۲ هکتار زمین به حوزه کشاورزی و بنیاد مسکن به منظور اضافه شدن به حریم شهرها اشاره کرد و گفت: همچنین در یکسال اخیر ۵۱ هزار هکتار در قالب ۴۸۱ فقره پرونده به امر معدن‌کاری اختصاص یافته است.
فنودی از جمله اقدامات ویژه انجام شده در استان در یکسال گذشته را تشکیل کارگروه تفسیر عکسهای هوایی، زیر نظر شورای حفظ حقوق بیت المال دانست که پارسال هزار و ۱۰۰ پرونده قضایی برای تفسیر به این کارگروه ارجاع شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی گفت: همچنین تاسیس صندوق حمایت از توسعه بخش منابع طبیعی با ۵۱ درصد سهام بخش خصوصی و ۴۹ درصد سهام دولتی با سرمایه اولیه ۲ میلیارد تومان از دیگر اقدامات مهمی بود که در استان رقم خورد.
وی با اشاره به اینکه کاهش آتش سوزی در عرصه های منابع طبیعی استان از دیگر اتفاقات خوب بوده است، بیان کرد: در سال ۱۴۰۰ نسبت به یکسال قبل از آن ۸۸ درصد کاهش آتش سوزی در مراتع استان را داشته ایم.
فنودی افزود: سال ۹۹ میزان آتش سوزی های استان ۱۶۱ فقره در سطح ۲ هزار هکتار از عرصه های منابع طبیعی بود که در سال پس از آن این تعداد به ۱۸ فقره در سطح ۴۵ هکتار کاهش یافت.
وی تاکید کرد: با انجام موفقیت آمیز وظایف در استان طی سال گذشته ۱۷۰ میلیارد تومان درآمد حوزه منابع طبیعی این استان به خزانه واریز شده است که ۲.۸ برابر درآمد مصوب برای استان بوده است.
رشد ۲ برابری پروژه‌های آبخیزداری
معاون آبخیزداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با بیان اینکه سال گذشته ۷۷ پروژه آبخیزداری با ۹۰ میلیارد تومان اعتبار در گستره ۵۰ هزار هکتار اجرا شده است، بیان کرد: این میزان اجرای پروژه نسبت به سال ۹۹ بیش از ۲ برابر رشد داشته است.
محمود پوراکبر گفت: در سال ۹۹ میزان ۳۰ میلیارد تومان اعتبار تخصیص یافته داشتیم که با توجه به افزایش هزینه‌ها به رغم افزایش سه برابری اعتبارات موفق به انجام ۲ برابری پروژه‌ها شدیم.
وی بیان کرد: هر هکتار اجرای عملیات آبخیزداری بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر مکعب استحصال آب را موجب می‌شود و هر هکتار عملیات آبخوان‌داری هزار متر مکعب کنترل سیل را در پی دارد.
این مسوول گفت: پارسال نخستین اعتبارات تعادل بخشی معادل ۳.۵ میلیارد تومان از محل طرح های نظارت کشاورزی به استان اختصاص یافت.
وی با اشاره به سفر هیات دولت به خراسان رضوی گفت: طبق مصوبه این سفر تخصیص ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار طی سه سال برای اجرای ۲۵ هزار هکتار عملیات آبخیزداری مصوب شده است.
انقلاب در صدور سند مالکیت برای اراضی ملی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با بیان اینکه این استان طی سال گذشته در اجرای کاداستر یا فهرست نقشه برداری، ثبتی اراضی ملی و صدور سند تک‌برگ اقدام انقلابی و بی نظیری را به انجام رساند، افزود: از مجموع بیش از ۸ میلیون هکتار اراضی ملی خراسان رضوی طی سال گذشته برای ۳ میلیون هکتار سند صادر شد.
وی بیان کرد: بنابر این طی یکسال گذشته ۴۰ درصد اراضی ملی استان سنددار شده‌اند که این عملکرد بسیار خوبی است.
فنودی ادامه داد: به این ترتیب با توجه به عملکرد گذشته، در حال حاضر نیز ۵۰۰ هزار هکتار از پهنه های اراضی مورد اختلاف در استان با طرفیت اشخاص حقیقی، آستان قدس رضوی و اداره کل اوقاف و امورخیریه در حال پیگیری است تا با رفع مشکل، سنددار شود.
برخورد قاطع با متجاوزان به اراضی ملی
معاون حفاظت و اراضی اداره کل منابع طبیعی خراسان رضوی نیز گفت: در حوزه حفاظت از اراضی بر این اعتقاد هستیم که بهره برداری از عرصه ها در قالب توسعه پایدار نباید منجر به آسیب شود و کشور را در معرض بیابانی شدن و ریزگردها قرار دهد.
سیدرضا ابوترابی اظهار کرد: بنابر این طی یکسال گذشته ۱۸۲ فقره کشفیات محصولات فرعی و زغال در استان داشته ایم و ۷ فقره کوره زغال نیز شناسایی شده است.
وی افزود: در این مدت ۶۲۴ فقره پرونده چرای غیرمجاز هزار و ۲۴۷ راس دام، رفع تجاوز از ۵۹۴ هکتار اراضی ملی و ۳۶۸ فقره خلع ید از اراضی ملی صورت گرفته است.
معاون اداره کل منابع طبیعی خراسان رضوی بیان کرد: در قالب واگذاری اراضی به بخش دولتی و خصوصی طی یکسال گذشته به میزان ۵۱ هزار و ۳۹۹ هکتار در قالب ۱۸۷ پروژه تحویل اداره کل راه و شهرسازی، ۲۳۴ هکتار در قالب ۴۹ پروژه به بنیاد مسکن، پنج هزار و ۸۹۱ هکتار در قالب ۳۵ شهرک صنعتی به شرکت شهرکهای صنعتی استان و چهار هزار و ۸۰۶ هکتار در قالب ۱۲۱ پادگان، اراضی ملی تحویل این مجموعه‌ها شده است.
ابوترابی افزود: همچنین ۱۴ هزار و ۲۹۱ هکتار از اراضی ملی در قالب هزار و ۳۳۶ پروژه برای بخش کشاورزی و توسعه آن به بخش خصوصی واگذار شده است.
وی افزود: ۱۹ هزار و ۶۰۸ هکتار نیز برای ۹۱۲ پرونده برای طرحهای بخش صنعتی و خدمات و همچنین ۸۰۵ هکتار از اراضی ملی به منظور توسعه فضای سبز به شهرداری مشهد تحویل شده است.
وی گفت: همچنین ۱۲۰ هکتار از اراضی ملی استان برای ایجاد نیروگاههای بادی و خورشیدی در اختیار دستگاههای غیردولتی قرار گرفته است.
معاون اداره کل منابع طبیعی خراسان رضوی اظهار کرد: طی سال ۱۴۰۰ همچنین ۳۹ فقره پروانه بهره برداری معادن از محل اراضی ملی تامین شده است.
وی افزود: از مجموع معادن موجود در استان جمعا ۱۵۲ فقره معدن از محل اراضی ملی تامین شده است.
رشد اعتبار ایجاد جنگل دست‌کاشت در سفر رییس جمهور
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی گفت: اعتبارات مربوط به ایجاد جنگل دست‌کاشت بیابانی در استان ۴۰ میلیارد تومان بود که طی سفر اخیر رییس جمهور مبلغی معادل ۷۰ میلیارد تومان به آن اضافه و این رقم حدود سه برابر شد.
علی شکاری با بیان این که خراسان رضوی در ایجاد جنگل دست کاشت بیابانی در کشور رتبه برتر را دارد، افزود: اعتبارات این بخش سنواتی است و هر سال از زمان راه اندازی صندوق توسعه ملی به صورت میانگین بین ۳۰ تا ۳۵ میلیارد تومان تخصیص اعتبار داریم.
وی با بیان اینکه استان خراسان رضوی دارای ۹۵۰ هکتار جنگل است، گفت: از مجموع ۵۷۰ هزار هکتار جنگلهای بیابانی استان بیش از ۲۰۰ هزار هکتار جنگل دست کاشت است که با گونه‌هایی همچون تاغ، قره داغ، اسکنبیل، اشنیان و آتریپلکس ایجاد شده است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی گفت:کارکنان این اداره از سال ۱۳۴۰ تاکنون این جنگلها را کاشته، حفاظت و مراقبت کرده اند.
وی با اشاره به اجرای طرح ۱۰ ساله تنفس جنگلهای شمال و توقف برداشت از این جنگلها، گفت: برای جلوگیری از وارد شدن فشار بر جنگلهای این استان از پارسال تا کنون ۴۸ پویش نهال کاری، بذرکاری در سطحی معادل هزار و ۲۱۰ هکتار از اراضی استان انجام شده است.
شکاری افزود: علاوه بر این ۳۳۰ هکتار دیگر نیز توسط متقاضیان کاشت و زراعت چوب نهالکاری شده است که برای کاشت هر هکتار ۱۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت می‌شود.
وی با بیان اینکه پارسال ۹۳ هکتار جنگل کاری اقتصادی داشته‌ایم که گونه‌های کم آب طلب مانند زرشک، عناب، توت و غیره در آن کاشته شده است، ادامه داد: علاوه بر این ۹۸ هزار هکتار ذخیره‌گاه در استان شناسایی شده که زیر پوشش مناطق حفاظت شده درآمده است.
شکاری با بیان اینکه ۵.۵ میلیون هکتار عرصه های خراسان رضوی بیابانی هستند که یک میلیون و ۲۰۰هزار هکتار آن مناطق حاد و بحرانی است، ادامه داد: حدود ۵۵۰ هزار هکتار از این سطح احیا شده که ۲۷۰ هزار هکتار آن دست کاشت و مربوط به سنوات گذشته بوده و ۳۳۰ هزار هکتار آن بذرپاشی و کاشت شده است.
وی ادامه داد: علاوه بر اعتبارات سازمانی، ۶ میلیارد تومان هم اعتبارات احیا از معاونت اقتصادی استانداری دریافت کرده‌ایم ضمن اینکه در شهرستانی مانند سرخس شرکت های نفت و گاز تعهد پرداخت ۷۰ میلیارد تومان در عرض سه سال را داده اند.