حوزه استان‌های ایرنا: یکسال از سپردن سکان اداره کشور به دولت سیزدهم می‌گذرد، دولتی که به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و با شعار «دولت مردمی، ایران قوی» کار خود را آغاز کرد و به اذعان بسیاری از کارشناسان و ناظران، در تاریخ دولت‌های پس از انقلاب، هیچ دولتی به‌اندازه دولت سیزدهم و آیت‌الله رئیسی میراث‌دار مشکلات، ضعف‌ها و کاستی‌های برجای‌مانده از دولت پیش از خود نبوده است.
وضعیت بد شاخص‌های کلان اقتصادی، کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و بسیاری دیگر از چالش‌ها که ماحصل سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات نادرست سال‌های پیش از ۱۴۰۰ بود شرایطی را رقم زد که به گفته آیت‌الله رئیسی در اولین حضور وی در جلسه هیات دولت که با وزرای دولت قبل برگزار شد، نخستین چالش پرداخت حقوق مردادماه بود!
با این حال گرچه چالش‌ها بسیار زیاد بوده و هست، اما با همت مسئولان دولت سیزدهم اعم از رئیس جمهور، وزرا و سایر ارکان دستگاه اجرایی، طی یکسال گذشته علاوه بر رفع بسیاری از چالش‌های گذشته و تلاش برای ریل‌گذاری صحیح برای حرکت به سوی شرایط بهتر، اقدامات ارزشمندی نیز در حوزه‌های مختلف عملکردی صورت گرفته است که به نظر می‌رسد با گذشت یک سال از استقرار دولت اکنون نوبت به بازخوانی آن رسیده است.
در این گزارش به اقدامات دولت سیزدهم در حوزه آبخیزداری و آبخوان داری در استان اردبیل خواهیم پرداخت.
اگر تا چند دهه قبل تعریف توسعه به معنای چیرگی بر طبیعت بود امروزه توسعه بدون نگاه صیانتی به منابع طبیعی معنا و مفهومی ندارد. طی سال‌های اخیر شاهد وقوع سیل‌های فراگیر و مخرب در اغلب استان‌های کشور بوده ایم که در جریان آخرین مورد متاسفانه ده‌ها هموطن جان خود را از دست دادند.
وقوع سیل دلایل گوناگونی دارد با این وجود یکی از عمده ترین دلایل آن دستکاری طبیعت و تخریب پوشش گیاهی مراتع و دشتهاست که باعث می شود نزولات جوی به جای نفوذ در زمین برسطح زمین جاری شود.
در دهه‌های اخیر با اقدامات سازه‌های از قبیل احداث سدها و مخازن بزرگ برای مهار آبهای سطحی اقدام شده است با این حال این امر پیامدهای منفی و مخرب هم داشته است از همین روست که اقداماتی مانند آبخیزداری و آبخوان داری با هدف حفظ و احیای مراتع و دشت‌ها و تغذیه سفره‌های زیرزمینی مورد اقبال بیشتری قرار گرفته است.
استان اردبیل بیش از ۹۰۲ هزار هکتار مرتع ییلاقی، قشلاقی و میان‌بند و همچنین ۶۹ هزار هکتار جنگل دارد و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل وظیفه حفظ و حراست از این منابع را برعهده دارد.سه حوضه آبریز ارس، بالهارود و سفیدرود در این استان واقع شده است.
تغذیه سفره آبهای زیرزمینی ،پیشگیری از فرسایش خاک و سیلاب‌های شدید ، تقویت پوشش گیاهی و پایین آوردن خسارت‌های سیل به کمک تغذیه سفره آبهای زیرزمینی و بالابردن بازده بخش کشاورزی از جمله مزیت‌های آبخیزداری است.
محمود قلی زاده مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل کنترل سیل، ممانعت از فرسایش بی رویه خاک و تغذیه سفره‌های آبهای زیر زمینی، ذخیره نزولات آسمانی، افزایش پوشش گیاهی و تغذیه آبخوان‌ها را از جمله اهداف اصلی و مهم اجرای پروژه‌های آبخیزداری عنوان کرد و گفت: احداث سازه‌های سنگی گابیونی، بندهای زیرزمینی و دو منظوره پخش سیلاب و کنتور فارو از جمله اقدامات انجام گرفته در حوزه آبخیزداری استان است.
وی افزود: از سال ۱۳۹۵ در استان اردبیل ۹۵ سازه آبخیزداری در نقاط مختلف استان اجرا شده است و در حال حاضر هم اکنون ۸۳ بند آبخیزداری در استان در دست اجراست که برای اجرای این بندها ۴۵ میلیارد و ۸۶۹ هزار و ۷۰۰ تومان اعتبار مصوب و ابلاغ شده است.
به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل، هفت طرح آبخیزداری و آبخوانداری با اعتبار بیش از۱۶۱ میلیارد ریال هفته دولت امسال در رضی چای مشگین، ملا احمد نیر، خانقاه فولادلوی اردبیل، علی آباد خلخال، گرمی چایی در گرمی، ارنج نمین، لیکوان چایی کوثر به بهره‌برداری می‌رسد.
قلی‌زاده گفت: این طرح‌ها از محل اعتبارات ملی و سفر رئیس جمهور در سطح پنج هزار و ۴۲۰ هکتار با هدف کنترل سیل و رسوب در سطح استان اجرا شده است.
شاید اقدامات مربوط به آبخیزداری و آبخوان داری در دوره زمانی کوتاه به چشم نیاید با این حال اثرات این دست اقدامات در میان مدت مشخص خواهد شد. نباید فراموش کرد که همین الان هم بسیاری از دشت‌های کشور در شرایط بحرانی بوده و جزو دشت‌های ممنوعه محسوب می‌شوند. همچنانکه افت سطح آبهای زیر زمینی در دوره زمانی کوتاه رخ نداده است، تغذیه این سفره‌ها و جبران افت سطح آب هم در بازه زمانی کوتاه امکان پذیر نیست با این وجود آبخیزداری و آبخوانداری کم هزینه‌ترین و موثرترین راهبردی برای احیای مراتع و جنگل‌ها، و جبران افت سطح آبهای زیرزمینی است.
از سوی دیگر نباید فراموش کرد که منابع طبیعی ثروت بین نسلی است و همه ما موظف به حفاظت از آن هستیم در واقع نهادینه شدن فرهنگ و رویکرد صیانتی به منابع طبیعی می‌تواند تلاش‌های متولیان هم را زودتر به ثمر رسانده و زمینه توسعه پایدار استان و منطقه را فراهم سازد.