به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، سیدمجید امامی، عصر دوشنبه- ۷ شهریورماه- در نشست هم‌اندیشی فعالان حوزه «خانواده و کودک در فضای مجازی در سالن همایش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه از دو دهه گذشته ما به‌عنوان اصلی‌ترین مرکز در شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به زیرساخت‌های موجود در کانون پرورش فکری نهادی برای ارائه اسباب بازی داشتیم، گفت: قوانین و مطالب دو دهه پیش، با سرعت پیشرفت تکنولوژی و توسعه فضاهای مجازی برای این حوزه کافی نیست.
وی کار بزرگ انجام شده دراین دوره جدید را، به روزرسانی برنامه‌ریزی‌های همچنان در حال بررسی عنوان کرد و افزود: مهمترین مسئله در این برنامه ریزی ها بازی و سرگرمی رده سنی کودک است.
وی ادامه داد: نکته مهم در مورد این حوزه تقریباً کم سامان، این است که نهادهای مربوطه خیلی کم با هم در ارتباط و هم‌افزایی هستند. برای حوزه نوجوان هم نگران هستیم.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با تاکید براین نکته که سیاست‌گذاری در عرصه نوجوان در کشور ما رها شده است، تصریح کرد: باید شوراهای مرتبط از جمله شورای راهبرد اسباب بازی این حوزه را مورد توجه قرار دهند.
چالش‌های حوزه کودک، نوجوان و خانواده در فضای مجازی
امامی چالش‌های محوری حوزه کودک، نوجوان و خانواده در فضای مجازی را دسترسی راحت و سریع به محتواهای خارجی، منفعل بودن والدین در رفتار مصرف کودک و نوجوان در خانواده، نبود نگاه ارتقای محتوای فرهنگی در محیط‌های یادگیری، عدم تمرکز بر نوآوری‌های فرهنگی و تعامل با ذائقه مخاطبان را از جمله این چالش ها برشمرد.
وی همچنین، اقدامات انجام شده را بازارپردازی فرهنگی در بعد کودک و نوجوان عنوان کرد و افزود: سریع‌ترین راه برای تحول در عرصه فرهنگی توسعه این کالاها است چراکه صنایع نرم این عرصه را در جهان امروز پیش روی ما قرار داده است.
به گفته امامی، برای ساماندهی آن باید به سمت صنایع فرهنگی برویم که نبود آن بزرگترین خلأ و ضعف یک سیستم و زیست بوم فعال است.
دبیر کارگروه ساماندهی مدولباس کشور لزوم توجه به بازارپردازی فرهنگی و توسعه زنجیره ارزش محصولات فرهنگی را در دسترس‌ترین راهکار برای تحول در سبک زندگی مورد تاکید قرار داد و گفت: مورد بعدی توجه به توسعه حکمرانی پلتفرمی برای حکمرانی محتوای فرهنگی در فضای مجازی است.
اهداف قرارگاه بازارپردازی فرهنگی
امامی در ادامه نکته دیگر را توجه به توسعه فضاهای فرهنگی به عنوان بن‌مایه تلاقی مخاطب و محتواهای فرهنگی برشمرد و گفت: توجه به بازنگری در نقش‌های نهادها و سازمان‌های فرهنگی مهم نیز مؤثر است.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با اشاره به اهداف قرارگاه بازارپردازی فرهنگی، از تعیین خط‌مشی‌ها و سیاست‌های توسعه بازارپردازی فرهنگی مبتنی بر همگراسازی و هم‌افزایی ظرفیت‌های نهادهای فرهنگی، تنظیم‌گری سیاست‌های بازارپردازی فرهنگی به عنوان الگوی چشم‌انداز برای فعالان بخش‌های خصوصی، ایجاد نمونه موفق برای تبیین الگوهای اقتصادی بین بخشی در حوزه‌های متنوع فرهنگی، هنری و رسانه‌ای به عنوان مهمترین این اهداف یادکرد.
بن‌مایه‌های ملی زیست‌بوم بازارپردازی فرهنگی
رئیس کارگروه ساماندهی مدولباس کشور همچنین در خصوص بن‌مایه‌های ملی زیست‌بوم بازارپردازی فرهنگی نیز با اشاره به اینکه، فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی فرهنگ‌بنیان نامیده می‌شود که با بکارگیری فناوری‌های فرهنگی و نوآوری‌های اجتماعی و با رویکرد اقتصادی توسعه داده شده باشد، افزود: کسب‌وکارهای بازارپردازی فرهنگی، کسب‌وکارهای فرهنگ‌بنیان هستند.
بالغ بر ۲۵ درصد از بازیکنان در فضای مجازی را کودکان ۳ تا ۱۱ تشکیل می دهند
در ادامه این نشست هم اندیشی، مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای نیز با اشاره به اینکه در اهمیت بازی‌ها، اشتراک نظری از همه ابعاد فرهنگی، اجتماعی و غیره وجود دارد، تصریح کرد: درباره وضعیت مصرف بازی‌های دیجیتال بین کودکان، بر اساس آخرین آمارهای موجود از پیمایش ملی الگوی مصرف بازی‌های دیجیتال در ایران که توسط بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در سال ۱۳۹۸ انجام شده و اطلاعات بیش از ۹ هزار و ۲۰۰ خانوار را مورد مطالعه قرار داده، مشخص شده بالغ بر ۲۵ درصد از بازیکنان را کودکان ۳ تا ۱۱ سال تشکیل می‌دهند که این بازه سنی پس از جوانان در رتبه دوم در مصرف بازی‌های دیجیتال قرار دارد.
تشریح اهم فعالیت‌های بنیاد در حوزه کودکان
سید صادق پژمان درباره اینکه کودکان با چه پلتفرم‌هایی بازی می‌کنند، عنوان کرد: آمار پیمایش سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که میزان دسترسی کودکان به تلفن‌های همراه سبب شده است بالغ بر ۹۸ درصد از بازیکنان کودک از پلتفرم موبایل، ۱۳ درصد از کودکان از رایانه‌های شخصی و ۱۰ درصد از کنسول برای بازی استفاده می‌کنند.
وی درباره فعالیت‌ها و اقدامات بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای بیان کرد: مطابق با آمار پیمایش سال ۱۳۹۸ و ضرورت توجه به مقوله کودکان اهم فعالیت‌های بنیاد را در حوزه کودکان می‌توان به شش بخش تقسیم‌بندی کرد: اقدامات و فعالیت‌های محتوایی، پژوهشی، نظارتی، تعاملی، مشاوره‌ای و فعالیت‌های آموزشی.
تاکید بر سواد رسانه ای برای ورود به فضای مجازی
مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای با بیان اینکه تعیین رده‌بندی سنی در بازی‌های رایانه‌ای بسیار مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد، افزود: همچنین، سواد رسانه‌ای برای ورود به فضای مجازی اهمیت زیادی دارد.
وی در ادامه بیان کرد: گاهی تبلیغات درون برخی از بازی‌ها فضا را دگرگون می‌کند. برخی از آن‌ها هم مناسب کودکان نیستند و تلاش‌های ما را خراب می‌کند.
در ادامه این نشست، معاون مرکز ملی فضای مجازی نیز در سخنانی برگزاری چنین نشست هم اندیشی به همت مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی را فرصتی برای بیان نقطه نظرات و هم اندیشی فعالان حوزه کودک و نوجوان در فضای مجازی عنوان و خاطرنشان کرد: طی یک سال گذشته یکی از مهمترین فعالیت‌های مرکز ملی فضای مجازی بحث کودک و نوجوان بود. امروز نکات مهمی در حوزه فضای مجازی وجود دارد که ما از آن‌ها عقب هستیم و باید برای دستیابی به آن‌ها تلاش کنیم.
راهبرد مشخصی در حوزه کودک و نوجوان وجود نداشته است
قاسم خالدی، با اشاره به تولیدات فضای مجازی حوزه کودک و نوجوان در گذشته اظهار کرد: باید به آینده نگران‌کننده این حوزه توجه ویژه داشته باشیم. آنچه در گذشته اتفاق افتاد، نوعی به هم ریختگی در حوزه اقدام بود؛ یکی از دلایل مهم این امر، عدم شناخت موضوع است که در سیاستگذاران، والدین و خود کودکان وجود دارد.
خالدی با بیان اینکه تاکنون راهبرد مشخصی نیز در حوزه کودک و نوجوان وجود نداشته است، گفت: موضوع بعدی عدم طراحی برای زیرساخت‌های این حوزه است. همچنین در محور تغییر و تحولات این حوزه نیز باید به بازی‌های نسل جدید و ابزارهای آن توجه کنیم.
تاکید بر توجه ویژه به آینده نگران کننده کودک در فضای مجازی
وی با اشاره به نگرانی در رابطه با آینده این موضوع گفت: کودکان امروز به دنبال رمزارزها و بازی‌های آنلاین می‌روند و در حال خارج شدن از نظارت و کنترل هستند. امروز باید نیازهای کودک و نوجوان را به صورت محتوا تولید کرده و در اختیارشان قرار داد.
حرکت دنیا به سمت پدیده کودکان دیجیتال
معاون مرکز ملی فضای مجازی اظهار کرد: امروز دنیا به سمت پدیده کودکان دیجیتال حرکت می‌کند و چنانچه به آن توجه نشود، مشکلات اجتماعی زیادی در جامعه ایجاد خواهد شد.
وی در عین حال تاکید کرد: نکات مهمی در حوزه فضای مجازی وجود دارد که ما از آن‌ها عقب هستیم و باید برای دستیابی به آن‌ها تلاش کنیم.
نظریه هنجاری بر مبنای فرهنگ خودی و هویت ملی
عضو شورای عالی فضای مجازی نیز در ادامه این نشست اظهار کرد: رقیب اصلی فعالان حوزه کودک، در خارج از کشور هستند. پیشنهاد می‌دهم که درباره فضای مجازی به تعریف واحدی برسیم. تعابیر گوناگونی در حال حاضر برای آن وجود دارد و نگاه فناورانه‌ای حاکم هست.
محمدحسن انتظاری بیان کرد: فضای مجازی در واقع زیست‌بومی است که امتداد فرهنگ ما را در فضای واقعی نشان می‌دهد. برای زندگی اجتماعی کودک و خانواده باید نظریه هنجاری ما بر مبنای فرهنگ خودمان و هویت ملی‌مان باشد.
انتظاری در ادامه افزود: مسئله اصلی ما مبتنی بر احکام مقام معظم رهبری است؛ ایشان ترویج سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی، مقابله با تهاجم همه‌جانبه فرهنگی، ارتقای سواد جامعه برای ورود به فضای را همواره مورد تاکید قرار داده و از موارد مهم دانسته‌اند.
اقدام سلبی مسئولیت‌سازی و اقدام مراقبتی از وظایف ما است
همچنین رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا در ادامه این نشست گفت: در سال ۹۹ با شروع ویروس کرونا رهبر معظم انقلاب فرمودند: «در باب آموزش مجازی بیان نکته‌هایی نیاز است و آن زیان‌هایی است که در فضای مجازی وجود دارد. برنامه شاد خوب است اما باید توجه داشت که جوانان سرشان به موارد دیگری که در این فضا وجود دارد، گرم نشود». ایشان بارها در خصوص فضای مجازی توصیه‌هایی کرده‌اند. برای فراجا سه وظیفه در نظر گرفته شد؛ ما برای پیاده‌سازی این وظایف مدلی طراحی کردیم که مبتنی بر سند بوده است.
علی محمد رجبی، درباره اقدامات حوزه حمایت و مراقبت اظهار کرد: اقدام سلبی مسئولیت‌سازی و اقدام مراقبتی از وظایف ما بوده است. در حال حاضر در اقدامات سلبی، تمرکز بر سالم‌سازی و مقابله با جرایم در برنامه شاد است. در این راستا رصد و حذف مصادیق مجرمانه در این برنامه را پیگیری کردیم. همچنین با مسئولان شاد جلساتی برگزار شد تا برنامه‌ریزی و رصدها به بهترین نحو انجام شود و هم‌افزایی خوبی به وجود آید.
ورود به همه عرصه‌ها تنها با پلیس امکانپذیر نیست
رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا نیز بیان کرد: یکی از مواردی که در برنامه شاد اتفاق افتاد، موضوع «مومو» بود که شایعاتی در فضای مجازی به راه انداخت و پلیس فتا جلوی آن را گرفت.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه معتقدیم پلیس به تنهایی نمی‌تواند به همه عرصه‌ها ورود کند و همه نهادها باید کمک کنند چرا که فضای مجازی وسیع است، درباره مشکلات و نیازمندی‌های برطرف شده گفت: اتصال به سامانه شاد با وی پی ان و آی پی چالش بزرگی بود که مرتفع شد. راه‌اندازی مرکز تماس کودکان با پلیس مورد مهمی بود که این مورد نیز انجام شد. کودکان با شماره ۰۹۶۳۸۰ می‌توانند مشکلات خود را بیان کنند. البته درخواست شماره سه رقمی هم کرده‌ایم که هنوز به نتیجه نرسیدیم.
انجام کارهای جدی در حوزه کودکان، ایجاد پویش مردمی کودکان سایبری توسط پلیس
رجبی با اشاره در حوزه فرهنگ‌سازی و ارتقای سواد فضای مجازی با استفاده از بستری که در برنامه شاد بود، به تولیدمحتوای چندرسانه‌ای، ایجاد کانال پلیس فتا و ارسال گزارش پرداختیم.
یکی از کارهای جدی در حوزه کودکان، ایجاد پویش مردمی کودکان سایبری بوده که هدف آن افزایش آگاهی عمومی جامعه برای خانواده‌ها، مربیان و مسئولان آموزشی است.
نشست هم‌اندیشی فعالان حوزه «خانواده و کودک در فضای مجازی» عصر دوشنبه -هفتم شهریورماه- به همت مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور نمایندگان نهادهای مختلف کشور و به میزبانی این در سالت جلسات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.