به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، توجه به نخبگان و جوان گرایی در حوزه مدیریت کشورمان یکی از نیازهای امروز جامعه ایرانی است و این مهم به طور حتم می تواند پویایی، چابکی و تحول بسیار در مدیریت توسعه کشور در بخش های مختلف ایفا کند. نخبگان جوان به دلیل نشاط و شادابی از یک سو و دارا بودن علم و تخصص لازم البته به شرط مقداری تجربه‌اندوزی می توانند راندمان و بهره وری مدیریتی را نیز افزایش دهند.
چه بسا بسیاری از مشکلات کشور در بخش های مختلف در طول دولت گذشته نیز ناشی از استفاده از مدیران غیرمتخصص و ناآشنا با مسائل و مشکلات کشور در راس دستگاه های اجرایی و مدیریتی کشور بوده است. مدیرانی که بیشتر آنها نیز در دولت اصلاحات مسوولیت داشتند.
دولت سیزدهم شیوه نامه جذب نخبگان را با هدف شناسایی سرمایه انسانی استعدادهای برتر و جذب آنان در دستگاههای اجرایی کشور تصویب کرد. موضوعی که نشان از عزم دولت برای جذب و استفاده هرچه بیشتر از استعدادهای برتر در فرآیند تصمیم سازی، آینده پژوهشی و برنامه ریزی به منظور رفع مشکلات کشور دارد.
دوم اسفندماه سال ۱۴۰۰ بود که هیات وزیران در جلسه دوم اسفند ۱۴۰۰ به پیشنهاد مشترک سازمان اداری و استخدامی کشور و بنیاد ملی نخبگان، آئین‌نامه جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاههای اجرایی را تصویب کرد.
بر همین اساس، بنیاد ملی نخبگان متعهد شد که با همکاری سازمان اداری و استخدامی کشور ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آئین‌نامه شیوه‌نامه شناسایی صاحبان استعداد برتر دارای توانمندی‌های بالقوه و بالفعل را با در نظر گرفتن شایستگی‌های علمی پژوهشی، فناوری و افتخارات متقاضیان، شایستگی‌های شغلی، فرهنگی، اجتماعی و سوابق‌کاری با جهت‌گیری ایجاد تحول در دستگاههای اجرایی تنظیم و به تصویب شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی موضوع ماده (۱۱۶) قانون مدیریت برساند.
اما ۲۴ خردادماه امسال شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی به پیشنهاد مشترک بنیاد ملی نخبگان و سازمان اداری و استخدامی کشور و به استناد ماده (۳) «آیین‌نامۀ جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاههای اجرایی»، شیوه نامه جذب نخبگان را با هدف شناسایی سرمایه انسانی استعدادهای برتر و جذب آنان در دستگاههای اجرایی کشور تصویب کرد.
بر اساس این بخشنامه، وزرا، رؤسای سازمان‌های مستقل زیرنظر رییس‌جمهور، استانداران و رؤسای مؤسسات دولتی با گستره کشوری برای تعیین حداکثر پنج نفر دستیار (مشاور) از طریق احکام انشائی یا ابلاغ داخلی مجاز شده‌اند.
فرآیند و گام‌های شناسایی سرمایه انسانی استعدادهای برتر در این شیوه نامه نیز به شکلی است که پس از نشر فراخوان عمومی هر ۶ ماه یک بار در سامانۀ بنیاد ملی نخبگان، متقاضیان سوابق فعالیت‌های خود را بارگذاری و درخواست خود را ثبت می کنند. سپس با همکاری بنیادهای نخبگان استانی، پرونده‌های متقاضیان طی ده روزکاری بررسی و راستی‌آزمایی شده و به کارگروه شناسایی ارائه می‌شود.
کارگروه شناسایی، متشکل از نماینده بنیاد به عنوان رئیس کارگروه شناسایی و دست‌کم سه نفر از صاحب‌نظران حوزه فعالیت‌های نخبگانی، با تشکیل جلسه در هر یک از زمینه‌های تحصیلی، امتیاز نهایی متقاضیان را محاسبه می‌کند و امتیاز فعالیت های متقاضیان در چهار بخش فناورانه-مهارتی، آموزشی، پژوهشی و اجتماعی- فرهنگی بر اساس شیوه‌نامه محاسبه خواهد شد.
همچنین یک ماه پس از ثبت نام متقاضیان، نتیجه درخواست از طریق سامانه بنیاد اعلام می‌شود و ارزیابی شایستگی‌های شغلی عمومی برگزیده شدگان تأیید شده در کارگروه شناسایی، توسط کانون‌های ارزیابی شایستگی انجام و چنانچه متقاضی در کارگروه شناسایی برگزیده نشود، در صورت ارتقای فعالیت‌های خود می‌تواند پس از گذشت دست‌کم سه ماه از اعلام نتیجه، درخواست خود را مجدداً در سامانه بنیاد ثبت کند.
مدت اعتبار برگزیدگی بر اساس این شیوه‌نامه حداکثر تا دو سال پس از زمان برگزیده شدن است و متقاضیان پس از زمان مذکور می‌بایست مجدداً جهت بررسی پرونده در سامانه بنیاد ثبت نام کنند که البته مدت زمان دوره خدمت نظام وظیفه برای برگزیده‌شدگان شامل بازه زمانی این بند نمی‌شود.
شرایط برگزیده‌شدن نیز برای بررسی پرونده در کارگروه شناسایی، کسب حداقل امتیازات متناسب با مقطع تحصیلی و براساس شیوه‌نامه است و دانشجویان و دانش‌آموختگان هر دورۀ تحصیلی، فقط بر اساس آخرین مقطع تحصیلی می‌توانند در سامانه بنیاد ثبت‌نام کنند.
با توجه به اینکه آیین‌نامه جذب و نگهداری جایگزین تصویب‌نامه مورخ ۱۵ اسفندماه ۱۳۹۰ هیات وزیران شده است، کلیه افرادی که بر اساس شیوه‌نامه‌های گذشته برگزیده شده‌اند، برای بهره‌مندی از تسهیلات آیین‌نامه جذب و نگهداری سال ۱۴۰۰، می‌بایست مجدداً در سامانه بنیاد ثبت‌نام کنند و شرایط ایشان بر اساس ضوابط این شیوه‌نامه بررسی شود.
دولت سیزدهم، توجه به نخبگان و امیدواری به آینده کشور
مشی دولت سیزدهم و دکتررییسی بعنوان رییس جمهور در حال حاضر تمرکز بر استفاده از نخبگان و شایستگان در بدنه مدیریتی برای شکل‌گیری و تقویت دولت مردمی ایران قدرتمند است. دولتی که فسادستیز است و با تمام وجود به دنبال رفع مشکلات مردم و بازسازی اعتماد آنان به نظام اسلامی است.
برخلاف سال های اخیر که برخی مسوولان دولتی چندان به نظرات کارشناسان و نخبگان کشور توجه نمی کردند، اقدامات انجام شده در طول یکسال گذشته در بنیاد ملی نخبگان در دولت سیزدهم در توجه به استعدادهای برتر نشان از آن دارد که این دولت اهتمام خاصی به شنیدن نظرات تخصصی نخبگان و استفاده از آنها برای رفع مشکلات کشور در بخش های مختلف دارد.
استعدادهای برتری که یکی از بازوهای تحقق شعار امسال رهبر معظم انقلاب مبنی بر "تولید، دانش بنیان و اشتغالزایی" به شمار می روند و در همین راستا، نیازمند حمایت های مادی و معنوی بیشتری هستند.
اعلام عناوین پست های بلاتصدی سازمان ها به بنیاد ملی نخبگان دو بار در سال
فرآیند جذب نخبگان نیز به شکلی است که در اصلاح طرح های طبقه بندی مشاغل دستگاههای اجرایی، برگزیده شدن براساس این شیوه‌نامه به عنوان شرط قابل جایگزینی با مدرک تحصیلی به شرایط احراز مشاغل اختصاصی تخصصی اضافه می شود و سازمان اداری و استخدامی کشور تا پایان شهریورماه هر سال فهرست مشاغل اصلاح شده در طرح طبقه‌بندی مشاغل را به بنیاد ملی نخبگان اعلام می‌کند و بنیاد بانک اطلاعات برگزیده شدگان این شیوه‌نامه را تهیه و به سازمان ارائه می‌دهد.
همچنین تعداد و عناوین پست‌های سازمانی بلاتصدی دستگاه های اجرایی دو بار در سال در ماه‌های اردیبهشت و آبان توسط سازمان امور اداری و استخدامی کشور تهیه و به بنیاد ملی نخبگان اعلام می‌شود.
در اجرای این بند، دستگاههای اجرایی مکلفند اطلاعات شاغلین پست‌های سازمانی خود را در سامانه مدیریت ساختار دستگاههای اجرایی کشور به روز رسانی کنند. همچنین بنیاد تعداد و عناوین پست‌های بلاتصدی دستگاههای مشمول تبصره ماده (۲) آیین نامه جذب و نگهداری را به صورت سالانه از دستگاههای مذکور دریافت می‌کند.
بر اساس بانک اطلاعات برگزیده شدگان و پست‌های بلاتصدی دستگاههای مشمول تبصره ماده (۲) آیین نامه جذب و نگهداری که برای آن درخواست نیروی انسانی دارند، برنامه زمان‌بندی جذب برگزیده شدگان و سهمیه دستگاههای مربوطه دو بار در سال توسط بنیاد و دستگاههای مربوطه تعیین و پس از تأیید کارگروه مشترک اطلاع‌رسانی خواهد شد.
همچنین ظرفیت قانونی بکارگیری نیروی قرارداد کارمعین (مشخص) یا عناوین مشابه در هر یک از دستگاه های اجرایی بر اساس قوانین و مقررات مربوط و سیاست های جاری سازمان، دو بار در سال در ماه های اردیبهشت و آبان توسط سازمان تعیین و به بنیاد اعلام می شود و ظرفیت قانونی بکارگیری نیروی قراردادی در هر یک از دستگاه های مشمول تبصره ماده (۲) آیین نامه جذب و نگهداری نیز دو بار در سال توسط دستگاههای مربوطه تعیین و به بنیاد اعلام می شود.
متقاضیان بر اساس آنچه که در زمان ثبت نام در سامانه بنیاد به عنوان دستگاه های اجرایی اولویت‌دار برای جذب انتخاب کرده‌اند، پس از برگزیده شدن به سازمان و دستگاههای اجرایی معرفی می‌شوند.
همچنین در طول اجرای آیین‌نامه جذب و نگهداری، نتایج اجرای آیین نامه مذکور توسط سازمان و بنیاد مورد بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم پس از ۳ سال از تاریخ ابلاغ آن، اصلاحات مورد نیاز اعمال و جهت تصویب به هیئت وزیران ارسال می‌شود.
همکاری‌های بین‌دستگاهی و استفاده از ظرفیت مستعدان برتر و نخبگان در دستگاههای اجرایی و حاکمیتی به ارائه راهکارهایی برای حل مشکلات دستگاه‌ها منجر و در بلند مدت، زمینه حل مسائل اساسی کشور را فراهم آورد.
برهمین اساس سامانه ای در بنیاد ملی نخبگان برای شناسایی و جذب نخگبان در دستگاه های اجرایی فعال شد و بصورت پایلوت به مدت ۱۰ روز این سامانه باز شد که طی این بازه زمانی ۲ هزار و ۲۰۰ نفر ثبت نام کردند.
از این تعداد هزار و ۲۰۰ نفر مدرک دکتری و نزدیک به ۸۶۰ نفرشان کارشناسی ارشد دارند. می توان چنین برداشت کرد که ۹۰ درصد تعداد ثبت نام کنندگان در این سامانه دارای مدارک ارشد و دکتری هستند.
بر اساس این گزارش این تعداد ۲۰۰ نفر از دانشگاه تهران، ۹۰ نفر از دانشگاه تربیت مدرس، ۷۵ نفر از دانشگاه امام خمینی، ۷۰ نفر از دانشگاه صنعتی شریف، ۶۵ نفر از دانشگاه شهید بهشتی، ۶۰ نفر از دانشگاه فردوسی مشهد، ۶۲ نفر از دانشگاه شیراز، ۶۰ نفر از دانشگاه علم و صنعت فارغ التحصیل شده اند. اینها بالاترین رکوردهایی هستند که در این سامانه ثبت نام کردند. این افراد از بهترین دانشگاه های کشور فارغ التحصیل شده اند. همچنین از این تعداد یک هزار و صد نفر در بنیاد ملی نخبگان پرونده داشتند و جز نفرات برتر بودند.
این میزان از ثبت نام نشان می دهد که بخش مهمی از نخبگان ما شغل مناسبی ندارند؛ با این حال سعی شده است که فعلا از این جمع با شاخص های سخت گیرانه، ۲۰۰ نفر از این تعداد برای معرفی به دستگاه های اجرایی انتخاب شوند و در نیمه دوم سال مجددا فراخوان جذب اعلام خواهد شد.
قرار است این ۲۰۰ نفر به مراکز ارزیابی رسمی سازمان امور استخدامی معرفی شوند تا از دیدگاه فکری و بر اساس مدل های علمی بررسی و شغل متناسب آنها تعیین شود.
ساخت مسکن نخبگان/ امضای تفاهم‌نامه با دانشگاه‌های بزرگ سراسر کشور
اما یکی از برنامه های دولت مردمی در جهت رفع دغدغه استعدادهای برتر، توجه رفع مشکلات مادی آنها بخصوص مشکل مسکن آنها است.
به طوریکه به دستور رئیس‌جمهور، در راستای ایجاد شهرک نخبگان در کشور و رفع مسئله مسکن اجتماع نخبگانی، به عنوان موضوعی مهم در حفظ و نگهداشت نخبگان و مستعدان برتر و فراهم آوردن شرایط مناسب برای بهره‌مندی از توان ایشان در توسعه و پیشرفت کشور، انجام اقدامات اولیه تحقق طرح ساخت شهرک نخبگان در دستور کار بنیاد ملی نخبگان قرار گرفته است.
برهمین اساس بنیاد ملی نخبگان با امضای تفاهم‌نامه با دانشگاه‌های بزرگ مراکز استان‌ها به عنوان گامی نخست اقدام اساسی برداشته و قرار است با همکاری و همراهی و استفاده از امکانات هر یک از این دانشگاه، ساخت این شهرک‌ها در کنار دانشگاه‌ها آغاز شود.
در ادامه نیز دولت دکتررییسی قصد دارد با ساخت مراکز آزمایشگاهی و تحقیقاتی در این شهرک‌ها و ایجاد زیرساخت مناسب و ارائه تجهیزات لازم به نخبگان علاوه بر رفع دغدغه‌های مرتبط با اسکان، مسیر علم‌آموزی و دانش‌افزایی نخبگان را سرعت بخشد.
بر اساس این تفاهم‌نامه‌ها، دانشگاه‌ها بخشی از زمین‌هایی را که می‌توانند به این امر اختصاص دهند، در اختیار بنیاد ملی نخبگان قرار می‌دهند و بنیاد نیز با کمک منابع، حمایت‌ها، تسهیلات و اعتبارات دولتی اقدام به ایجاد و ساخت واحدهای مسکونی در قالب شهرک نخبگانی برای نخبگان می‌کند، که این واحدها به صورت اجاره به شرط تملیک در اختیار نخبگان کشور قرار خواهد گرفت.