به گزارش ایرنا، گلستان ۲۳ سایت سرشماری پرندگان در زیستگاه آبی دارد.
مهاجرت پرندگان از عرض‌های شمالی کره زمین شامل مناطق سردسیر سیبری و اروپای شرقی و غربی، همزمان با سرد شدن هوا و محدودیت منابع غذایی در این مناطق به تالاب‌های استان از اواخر شهریورماه آغاز می‌شود و این پرندگان تا نیمه یا اواخر فروردین ماه متناسب با درجه دمای هوا در تالاب‌های گلستان می‌مانند و از منابع غذایی آن تغذیه می‌کنند.
از هفته قبل نخستین گروه از پرندگان مهاجر شامل حدود ۱۰۰ قطعه خوتکا به عنوان پیش‌قراول پرندگان زمستان‌گذران وارد پهنه آبی خلیج گرگان شدند و سایر زیستگاه‌های آبی استان هم در روزهای آینده شاهد حضور این پرندگان خواهند بود.
فرود صدها قطعه انواع پرنده آبزی و کنار آبزی در خلیج گرگان همزمان با هفته نخست آخرین ماه تابستان نشان می‌دهد که سفره پرنعمت زیستگاه‌های آبی رو به موت گلستان علاوه بر جوامع انسانی پیرامونی تا آخرین لحظات برای حیات وحش و پرندگان گسترده است.
پرنده‌نگری یک رشته از گردشگری طبیعی و تفریح سالم است که در زندگی ماشینی امروزی روح و روان را صیقل داده و آرامش وصف ناپذیری را ایجاد می‌کند و این ظرفیت در این استان شمالی مورد غفلت واقع شده و از این ظرفیت تاکنون برای اشتغالزایی بیشتر و رونق اقتصادی منطقه استفاده نشده است.
تالاب‌ها، دریاچه‌ها، آب‌بندان‌ها، سدها و سایر منابع آبی گلستان به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و منابع غذایی کافی هر ساله در فصل‌های پاییز و زمستان از هزاران قطعه انواع پرندگان مهاجر و بومی میزبانی می‌کنند و در این ماه‌ها شاهد حضور گردشگران فراوانی برای استفاده از جاذبه‌های طبیعی استان از جمله جنگل‌های هیرکانی و منابع آبی آن هستند که بخشی از آنان ساعاتی از وقت خود را در کنار تالاب‌ها و سایر منابع آبی به مشاهده پرندگان می‌گذرانند.
تاثیر خشکسالی بر حضور پرندگان مهاجر
به اعتقاد کارشناسان، در یکی دو سال اخیر با توجه به کاهش محسوس بارندگی و کم‌شدن چشمگیر سطح آب و خشکسالی، پرورش ماهی، حضور شکارچیان و افزایش استفاده مردم از حاشیه تالاب‌ها و دریاچه‌ها به عنوان تفرجگاه، جمعیت پرندگان مهاجر روندی کاهشی یافته است.
به گفته محمود شکیبا رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان، سال گذشته ۱۶۵ هزار قطعه پرنده مهاجر آبزی و کنارآبزی در استان سرشماری شدند که مقایسه با ۳۰۲ هزار قطعه سال ۱۳۹۹، حدود ۵۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد که طبق بررسی‌های صورت گرفته مهمترین علت آن، بالا بودن دمای هوا در مناطق سردسیر شمالی و کاهش سطح منابع آبی استان بود.
بررسی وضعیت تالاب‌های آلاگل، آجی‌گل و آلماگل و گمیشان و خلیج گرگان حاکی از آن است که حجم آب موجود در این منابع آبی به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی در کنار عوامل مختلف انسانی مانند برداشت بی رویه و تخصیص ندادن به موقع حق‌آبه به کمترین سطح خود رسیده و ادامه این روند، خشکسالی گسترده و به دنبال آن گسترش پدیده گرد و غبار در شمال این استان را در پی خواهد داشت.
مردم گلستان به ویژه ساکنان حاشیه تالاب‌ها و منابع آبی که این روزها درگیر خشکسالی هستند، امیدوارند همانند سال‌های قبل در فصل‌های پاییز و زمستان شرایط آب و هوایی بهبود یافته و با رقم خوردن بارندگی‌های مناسب، جمعیت زیادی از پرندگان مهاجر برای زمستان گذرانی مهمان این استان باشند.
بر اساس سرشماری‌های رسمی در زیستگاه‌های آبی گلستان در برخی از ماه‌های سال حدود ۳۰۰ هزار قطعه از انواع پرندگان در این مناطق زیست می‌کنند، پرندگانی که از نظر تنوع گونه‌ها و جنس بسیار پرشمارند
آشنایی مردم با دنیای پرندگان مهمترین هدف سایت پرنده‌نگری
توسعه بخش پرنده نگری در گلستان علاوه بر مزیت‌های فراوانی که می‌تواند عاید صنعت گردشگری کند، نقش مهمی در آشنا کردن مردم با دنیای زیبا و لطیف پرندگان و اشاعه فرهنگ حفظ و پاسداشت حیات وحش و محیط زیست خواهد داشت.
به گفته مهدی رجبی کارشناس حیات وحش محیط زیست، یکی از پتانسیل‌های مهم تالاب‌ها، سرمایه‌گذاری برای رونق اکوتوریسم است که رونق طبیعت‌گردی و پرنده‌بینی در استان به ایجاد زیرساخت‌هایی مانند اقامتگاه‌های محلی و روستایی و افزایش پاسگاه‌های محیط‌بانی نیاز دارد.
وی ایجاد مسیرهای پیاده‌روی و آموزش راهنمایان محلی را از جمله زیرساخت‌های اولیه برای راه‌اندازی و رونق گردشگری پرنده‌نگری در گلستان برشمرد و اظهار داشت: بر خلاف دیگر شاخه‌های طبیعت گردی، افراد با توانایی‌های کمتر فیزیکی و بدنی نیز می‌توانند به سادگی در برنامه‌های پرنده‌نگری شرکت کرده و جریان زندگی در طبیعت را از نزدیک لمس کنند.
سیدرضا هاشم‌نژاد لیدر تورهای گردشگری گلستان هم برپایی تورهای کوتاه مدت پرنده‌نگری را برای جوامع پیرامون زیستگاه‌های پرندگان درآمدزا دانست و گفت: با ایجاد سایت‌های پرنده‌نگری، منابع درآمدی مانند اقامت، حمل و نقل، تغذیه، ورودی مسافران به منطقه و فروش صنایع دستی نیز به دست می‌آید که امکان تامین هیچ‌یک از این درآمدها با انجام شکار پرندگان وجود ندارند.
حضور پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی و زمستان‌گذرانی ده‌ها گونه پرنده کمیاب در پهنه آبی پیرامون جزیره آشوراده و خلیج گرگان، فرصت اجرای تورهای پرنده‌نگری را به‌عنوان یک صنعت سبز و پردرآمد در این استان مهیا کرده است.
به گفته رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان، در صورت همراهی بیشتر مردم در حفاظت از طبیعت و پرهیز از تخریب و استفاده غیرمجاز از منابع موجود، می‌توان سایت‌های پرنده‌گری را با استقرار امکاناتی مانند تلسکوپ و دوربین‌های مخصوص و محل‌های مناسب اطراق چندین ساعته و یا چند روزه گردشگران برای مشاهده پرندگان در زیستگاه‌های آبی، دشت‌های نوار شمالی و ارتفاعات استان ایجاد کرد.
محمود شکیبا افزود: توریست پرنده‌نگر نسبت به بقیه گردشگران به زیرساخت‌های گردشگری چندانی نیاز ندارد و بیشتر وقت خود را در دل طبیعت وحشی می‌گذراند اما لازم است با ایجاد فضای مناسب و استقرار دوربین به همراه فردی کارشناس برای ارائه توضیحات لازم از نحوه استفاده و نوع پرندگان قابل مشاهده زمینه جذب گردشگران عادی را هم به این بخش از جاذبه‌های طبیعی فراهم کرد.
وی ادامه داد: ایجاد سایت‌های پرنده‌نگری علاوه بر تامین منابع مالی برای خریداری لوازم مخصوص که مهمترین آن تلسکوپ با قیمت حداقل ۵۰ میلیون تومان و دوربین با قیمت حداقل پنج میلیون تومان است، به دعوت از متخصصان فعال در این حوزه برای استفاده از تجریبات سایت‌های مشابه در سایر استان‌ها و دیگر کشورهاست نیاز دارد تا بتوان از این فرصت برای رونق این نوع از گردشگری بهره بیشتری گرفت.
در حال حاضر پرنده‌نگری به عنوان یک صنعت در برخی کشورها رونق پیدا کرده و افراد برای گذران اوقات فراغت به تماشای پرندگان می‌روند و اگر حرفه‌ای‌تر باشند از آنها عکاسی هم می‌کنند، بر همین اساس در بسیاری از کلان‌شهرها با اینکه شاید از محیط‌زیست گیاهی و جانوری هم دور باشند، اما اماکن مدیریت‌شده برای تفرج و تماشای پرندگان و بهره‌گیری از ظرفیت بالقوه آنها در تحقیقات، آموزش و گذران اوقات فراغت، احداث می‌کنند.
شکیبا بیان کرد: لازم است با الگوگیری از این کلان شهرها، در گلستان به عنوان دومین استان بعد از مازندران با این حجم از ورودی پرندگان مهاجر امکانات لازم برای استقرار گردشگران و تماشای پرندگان ایجاد شود.
وی افزود: از مجموع ۳۰۴ گونه پرنده شناسایی‌شده در گلستان ۱۰۷ گونه بومی استان، ۹۷ گونه زمستان گذران، ۸۱ گونه برای تولید مثل و ۱۹ گونه به طور اتفاقی دیده شدند.
انواع مرغابی‌ها، قو، پلیکان، حواصیل، چنگر، پرستوها، آبچلیک‌ها، غاز، فلامینگو، باکلان و عقاب دریایی دم سفید از جمله گونه‌های پرندگان مهاجری هستند که نیمی از سال را در زیستگاه‌های آبی گلستان ساکن می‌شوند و انواع گنجشک‌سانان، سلیم‌ها، چنگرها و کاکایی‌ها به عنوان پرندگان بومی در استان زادآوری می‌کنند.
استان گلستان به سبب دارا بودن مجموعه تالاب های آلماگل، آلاگل، آجی‌گل، اینچه، دانشمند، بی‌بی‌شیروان ، تالاب ساحلی گمیشان و خلیج گرگان ، همه ساله میزبان صدها هزار انواع پرنده آبزی است.