سیدابراهیم سیدی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: کاهش ۳۰ درصدی حجم آب قنات های خراسان شمالی در سال های اخیر به دلیل آنچه که تعدد وراث، بی توجهی به لایروبی قنات ها و کاهش بارندگی عنوان می شود، این منابع ذخایر آب را در معرض نابودی قرار داده است به گونه ای که بازسازی این منابع در اولویت قرار دارد.
وی افزود: در راستای کمک به کشاورزان استان، پارسال ۵۴ رشته قنات این استان احیا شد و امسال برنامه ریزی های لازم برای احیای ۱۴۰ رشته قنات انجام شده است.
سیدی یادآور شد: استان خراسان شمالی ۶۳۲ رشته قنات با حجم ذخیره آب حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب دارد که حدود ۳۱ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این خطه را آبیاری می کند.
مدیر امور آب و خاک و فنی و مهندسی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی، اضافه کرد: از این تعداد؛ حدود ۴۰ رشته قنات خشک و ۱۵۰ رشته قنات استان نیز نیاز به مرمت، بازسازی و لایروبی دارد.
وی مهمترین عوامل کاهش آبدهی و مدرگ تدریجی این منابع آبی را کاهش بارندگی و خشکسالی های پیاپی، برداشت بی رویه از منابع آب های زیرزمینی و چاه های غیر مجاز دانست.
مدیر امور آب، خاک و فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی بر مشارکت مردم در احیای قنات ها تاکید کرد و افزود: در دوران قدیم بهره برداران خود نسبت به احیای قنات ها اقدام می کردند اما در سال های اخیر این مشارکت کمتر شده است و تنها اعتبارات دولتی پاسخگو نیست.
وی ادامه داد: در واقع کشاورزان باید برای جلوگری از کاهش آبدهی قنات ها با مشاهده کوچکترین خرابی به صورت داوطلبانه اقدامات اولیه را انجام دهند و هر دو تا سه سال نیز باید لایروبی داشته باشند.
وی گفت: معمولا در هر روستایی مقنی های بومی نیز سکونت دارند که می توان از ظرفیت آنان برای مرمت قنات ها استفاده کرد.
خراسان شمالی دارای سه هزار و ۱۸۴ چشمه، هزار و ۵۵۷ حلقه چاه عمیق، ۲ هزار و ۴۸۳ حلقه چاه نیمه عمیق و ۶۳۲ رشته قنات دارد و سالانه میانگین بارش در این استان به حدود ۲۴۰ میلمتر می رسد که حدود ۳۴۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی نیز وابسته به این منابع آبی است.
بررسی ها نشان می دهد که بیش از ۸۷ درصد آب‌های تجدیدپذیر خراسان شمالی در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود و در سال های اخیر به دلیل خشکسالی از ۱۱ دشت استان، چهار دشت شامل دشت شیروان-فاروج، دشت اسفراین، دشت جاجرم و دشت صفی آباد ممنوعه بحرانی، چهار دشت نیز ممنوعه و تنها سه دشت شامل دشت‌های غلامان، مانه و قوری میدان دشت آزاد است.
حدود ۱۵ سال گذشته در این استان بیش از ۷۰۰ رشته قنات وجود داشت که هم اینک به حدود ۶۳۰ رشته قنات رسیده است.